Perspectieven op het sociaal werk
Hoofdstuk 1: geest, gedrag en psychologische wetenschap
1.1 Wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie
Wetenschap van gedrag en mentale processen.
- Pysche = geest.
- Ologie = gebied van studie.
Interne processen geestelijke processen denken, voelen en begeren.
Externe processen waarneembare gedragingen praten, glimlachen en lopen.
Drie soorten psychologen
Experimenteel psycholoog (onderzoekspsycholoog)
Psycholoog die onderzoekt doet naar elementaire psychologie processen – in
tegenstelling tot een toegepast psycholoog.
- Werkzaam aan universiteiten waar ze bijvoorbeeld lesgeven.
- Kleinste groep van de drie.
Docent psychologen
Psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op bijvoorbeeld een hbo- of
bacheloropleiding of aan een universiteit.
Toegepast psycholoog
Psycholoog die de door experimenteel psychologen vergaarden kennis gebruikt om
problemen van mensen op te lossen.
- 2/3 van de psychologen met een universitaire opleiding.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
- Arbeids- en organisatiepsychologen (A&O-psychologen)
Gespecialiseerd in aanpassingen aan de werkplek die de productiviteit en de
arbeidsmoraal van werknemers moeten maximaliseren.
- Sportpsychologen
Helpen atleten hun prestaties en motivatie te verbeteren, door trainingssessies te
plannen en door hen te leren hun emoties onder druk te beheersen.
- Schoolpsychologen
Deskundigen op het gebied van lesgeven en leren. Ze diagnosticeren leer- en
gedragsproblemen en adviseren leraren, ouders en leerlingen.
- Klinisch psychologen en counselors
Helpen mensen zich aan te passen op sociaal en emotioneel gebied, of om
moeilijke keuzes in relaties, hun carrière of opleiding te maken.
- Forensisch psychologen
Leveren hun psychologische expertise aan het wets- en rechtssysteem.
, - Omgevingspsychologen
Proberen de interactie met onze omgeving en milieu te verbeteren.
- Gerontopsychologen
Helpen ouderen hun gezondheid en welzijn te behouden en effectief te leren
omgaan met leeftijd gerelateerde problemen. Ze beoordelen het functioneren van
ouderen en versterken begeleiding, in overleg met cliënten, families, verzorgers en
artsen, om ouderen te helpen hun potentieel maximaal te benutten in de latere fases
van hun leven.
Psychologie is geen psychiatrie
Psychiaters behandelen psychische stoornissen.
Psychiatrie
Een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale
processen.
- Medische opleiding.
Psychiaters richten zich voornamelijk op de behandeling van mensen met psychische
stoornissen en doen dit vanuit een medische invalshoek.
- Patiënten met een geestelijke ziekte.
Psychologie wordt vaak verward met pseudopsychologie.
Pseudopsychologie: niet-onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.
Zes vaardigheden voor kritisch denken
1. Wat is de bron?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal?
Anekdotisch bewijsmateriaal: getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele
personen schetsen, maar ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden
aangezien.
Hiervoor moet een wetenschappelijk onderzoek worden gedaan.
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias?
Bias: een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis
van persoonlijke ervaringen en waarden.
Emotionele bias: de neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en
gevoelens, in plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal.
Confirmation bias (bevestigingsbias): de neiging om informatie die niet bij je
opvattingen aansluit te negeren of te bekritiseren en om in plaats daarvan informatie
te zoeken waar je het wel mee eens bent.
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden?
- Gezond verstand.
- Correlatie-causaliteit-denkfout: als er twee dingen tegelijk gebeuren, moet het een
het ander veroorzaken.
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
,1.2 Wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie?
Zes perspectieven van psychologie:
1. Biologisch perspectief
Het psychologische perspectief dat de oorzaken van gedrag zoekt in het functioneren
van genen, de hersenen en het zenuwstelsel en hormoonstelsel.
- Zenuwstelsel.
- Hormoonstelsel.
- Genetica.
- Fysieke kenmerken.
Twee variaties
- Neurowetenschap richt zich op het begrijpen van hoe de hersenen gedachten,
gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen en andere mentale processen
creëren.
- Evolutionaire psychologie is een relatief nieuw specialisme in de psychologie dat
gedrag en mentale processen beschouwt op basis van hun genetische aanpassingen
en overleving en voortplanting.
2. Cognitief perspectief
Een van de belangrijkste psychologische perspectieven, waarbij de nadruk ligt op
mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van
informatieverwerking.
- Mentale processen zoals gedachten, geheugen, leren en perceptie.
- De geest als computerachtige ‘machine’.
- Hoe emotie en motivatie gedachten en perceptie beïnvloeden.
Introspectie: beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen.
Structuralisme: historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren
van de geest en de gedachten trachtte te ontrafelen. Structuralisten zochten de
‘elementen’ van de bewuste ervaring.
Functionalisme: historische stroming binnen de psychologie die meende dat
psychische processen het beste begrepen kunnen worden in het licht van hun
adaptieve nut en functie.
Gestaltpsychologie: het geheel is meer dan de som der delen.
3. Behaviouristisch perspectief
Een psychologische invalshoek die de bron van de handelingen zoekt in stimuli vanuit
de omgeving, in plaats van innerlijke mentale processen.
- Leren.
- Beheersing van gedrag door de omgeving.
- Stimuli en responsen, maar niet op mentale processen.
, Mens is bij de geboorte een tabula rasa: mens wordt zonder gedrag geboren, dus alles
wordt aangeleerd.
Behaviorisme: een historische school die ernaar streefde om van de psychologie een
objectieve wetenschap te maken die zich alleen op gedrag richtte (en niet op mentale
processen).
4. Perspectieven vanuit de gehele persoon
Een aantal psychologische perspectieven die draaien om een globaal inzicht in de
persoonlijkheid, waaronder de psychodynamische psychologie, humanistische
psychologie en psychologie van karaktertrekken en temperament.
- Psychodynamisch perspectief richt zich op onbewuste motivatie en psychische
stoornissen.
- Humanistisch perspectief legt zich toe op geestelijke gezondheid en menselijk
potentieel.
- Perspectief van karaktertrekken en temperament benadrukt persoonskenmerken en
individuele verschillen.
Psychodynamische psychologie: een benadering die nadruk legt op het begrijpen van het
menselijk functioneren in termen van onbewuste behoeften, verlangens, herinneringen
en conflicten.
Psychoanalyse: een benadering van de psychologie die is gebaseerd op de
veronderstelling van Freud, die de nadruk legt op onbewuste processen. De term
verwijst zowel naar Freuds psychoanalytische theorie als naar zijn psychoanalytische
behandelmethode.
Humanistische psychologie: een klinische benadering die de nadruk legt op de
mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de mens.
Psychologie van karaktertrekken en temperament: een psychologisch perspectief dat
gedrag en persoonlijkheid ziet als de producten van fundamentele psychologische
kenmerken.
5. Ontwikkelingsperspectief
Een van de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie, die zich onderscheidt
door de nadruk op erfelijkheid en omgeving, en op voorspelbare veranderingen die
zich voordoen tijdens de levensloop.
- Veranderingen in psychologisch functioneren tijdens het leven.
- Erfelijkheid en omgeving.
Gedrag is een combinatie van nurture en nature.
Je gaat ander gedrag vertonen afhankelijk van je leeftijd (ontwikkeling van de mens).
Gedrag kan je koppelen aan je ontwikkelingsfase.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nladu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.09. You're not tied to anything after your purchase.