Thema 3: Mens en milieu
Basisstof 1: De relatie mens en milieu
Het milieu beïnvloed de mensen ecosysteemdiensten diensten die een
ecosysteem aan mensen levert
o Producten drinkwater, grondstoffen en voedsel
o Regulerende dienst bestuiving van gewassen
o Culturele dienst gelegenheid geven tot recreatie
o Dienst die voorgaande diensten ondersteunt kringloop van nutriënten
Mensen beïnvloeden het milieu stoffen toevoegen of onttrekken
o Milieuproblemen als het menselijk ingrijpen het natuurlijke milieu verstoort
o Vervuiling stoffen toevoegen aan milieu
o Uitputting stoffen onttrekken aan milieu
o Aantasting milieu veranderen
Duurzaamheid de invloed van de activiteiten van de mens richten geen blijvende
schade aan het milieu toekomstige generatie kunnen het milieu blijven gebruiken
Bevolkingsdruk wereldbevolking explosief toegenomen bevolkingstoename
o De veranderde wijze van leven zorgt voor milieuproblemen
Industriële revolutie
Chemische industrie
Bio-industrie
Basisstof 2: Voedselproductie
Opbrengst van voedingsgewassen en landbouwhuisdieren zo hoog mogelijk
o Abiotische en biotische factoren zo optimaal mogelijk
Bemesting
Bodembewerking
Bescherming tegen ziekten en plagen
Uitspoeling mineralen met regenwater zakken weg naar diepere lagen
o Bemesting zorgt voor mineralen op bovenste bodemlagen
Kunstmest precies die mineralen aan de bodem toevoegen die nodig zijn
o Maakt grond luchtiger en kruimeliger
o Stikstofhoudende mineralen (o.a. nitraat en fosfaat)
Stalmest uitwerpselen en urine van dieren vast of vloeibare vorm op land
o Reducenten (bacteriën en schimmels) in de bodem breken de mest af
Mineralen komen vrij
Monocultuur op een groot stuk landbouwgrond groeit één soort gewas
o Voordeel efficiënt bewerken
o Nadeel vergrotte kans op plagen ziekten breiden sneller uit
Er zijn drie manieren om voedingsgewassen te beschermen tegen ziekten en plagen
o Mechanische bestrijding
Vallen, vogelverschrikkers en grond schoffelen (niet echt effectief)
o Chemische bestrijding
Chemische bestrijdingsmiddelen gifstoffen pesticiden
, Biologie
HAVO 5
Insecticiden pesticiden tegen insecten
Herbiciden pesticiden tegen onkruiden
Zeer effectief maar ook nadelen
Niet-soortspecifiek doden veel soorten + predatoren
Resistentie kan op een geven moment tegen de bestrijding
o Berust op erfelijke aanleg gemuteerde genen
Persistent worden langzaam afgebroken
o Dieren slaan dit op in vetweefsel
Pesticiden komt terecht in sloten en rivieren dus in drinkwater
Accumulatie door persistent hoe hoger in de keten hoe minder
biomassa maar de pesticide blijft gelijk gif concentratie neemt toe
o Biologische bestrijding
Biologische bestrijding gebruik van biologische verschijnselen
Plagen bestrijden met natuurlijke vijanden
Predatoren, parasieten of ziekteverwekkers
Vruchtwisseling (wisselteelt) nooit twee jaar hetzelfde gewas
Veredeling voedselproductie hoger door erfelijke eigenschappen te veranderen
o Fokkerij veredeling bij dieren
o Individuen met meest gunstige erfelijke eigenschappen worden geselecteerd
voor verdere kruisingen
Recombinant-DNA-technieken voedingsgewassen worden resistent gemaakt voor
ziekten en plagen ggo-planten (genetisch gemodificeerde organismen)
o Kunstmatige inseminatie (ki) sperma van een stier met gunstige
eigenschappen wordt opgevangen en ingebracht in baarmoeder van koeien
o In-vitrofertilisatie (ivf) in een voedingsmedium (voedingsbodem van
petrischaal) worden eicellen bevrucht door zaadcellen
Klompjes cellen worden ingebracht in verschillende koeien
Intensieve veehouderij (ook wel bio-industrie) per bedrijf veel dieren
o Dieren in bio-industrie vaak geen prettig leven
o Dierenbescherming en Wakker Dier dierenwelzijn organisaties
Biologische landbouw betere producten, diervriendelijk, genoeg ruimte
o Ecologische voedingsmiddelen producten van biologische landbouw
Basisstof 3: Duurzame ontwikkeling en kringlopen
Duurzame ontwikkeling behoeften van nu zonder dat het vermogen van
toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar komt
o Schaarse hulpbronnen
Elk element ondergaat een kringloop
Koolstofkringloop komt voor als koolstofdioxidemoleculen (CO2)
o 1. Planten halen koolstofdioxide uit lucht vormen glucose (C6H12O6)
Deel wordt weer verbruikt dissimilatie
Deel wordt omgezet in de organische stoffen van planten
o Planten gaan dood (3)
o 2. Planten worden opgegeten door consumenten
Deel wordt verteert koolstofdioxide
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NienkePriem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.