Summary
Samenvatting Recht - KDG-Orthopedagogie
- Course
- Institution
Samenvatting Recht . Orthopedagogie Karel de grote hoge school. Jaar .
[Show more]
Seller
Follow
jitskeservaes1
Content preview
RECHTDeel 1: Enkele basisbeginselen uit het recht
1. Zijn regels noodzakelijk?
- Samen leven door onderling afspraken of regels te maken
- Regels zijn dynamisch (= veranderlijk)
o In samenleving worden permanent regels opgesteld en
bijgeschaafd
- Ideale situatie: zouden alle leden van een samenleving de regels
billijk en rechtvaardig moeten vinden
- 20e eeuw: wereldwijde consensus over aantal fundamentele
mensenrechten gegroeid
o Universeel, internationaal verbod op slavernij, genocide,
foltering…
- Voortdurend meningsverschillen en conflicten over de interpretatie
van de rechten van de Mens
- Belangrijk om te kunnen samenleven
o Nood aan rechtsbescherling
o Nood aan orde
o Nood aan rcehtszekerheid
2. Het ontstaan en de ontwikkeling van recht
- Nabije Oosten (rond 3500 v.Chr.)
o Schrift uitgevonden
o Heersers konden over staten regels schriftelijk vastleggen →
regels vlugger en over grote afstand bekendgemaakt
- Mesopotamische Rijk (2100 en 1700 v.Chr.)
o kleitabletten bewaard en op steen werden regels/wetten
gegraveerd.
o Vb. Zuil met het ‘wetboek’ van koning Hammmoerabi →
regelde thema’s zoals slavernij, misdaad en huwelijk.
- Recht werd aangenomen dat het van goddelijke oorsprong was →
“gods wil, is wet”
o Eigenlijk: farao’s, koningen, keizers, tsaren en sultans hielden
zich voor dat zij hun macht rechtstreeks van de goden
ontvingen
o Zij schreven hoe de onderdanen met elkaar moesten omgaan
- Meeste regels in de geschiedenis ontstaan door traditie
o Gewoonterecht was belangrijkste bron van recht →
ongeschreven regels die van generatie op generatie werden
doorgegeven
- Wereldoorlog II
o De grote machten zagen dat oorlogen tot catastrofe leiden op
humanitair, economische en politiek vlak
1
, o Internationaal niveau: ontstaan van mensenrechten die dit
moesten vermijden
- Hoeveelheid rechtsregels niet meer bij te houden → rechts is
dynamisch maar ook complex
o Weerspiegeling van wat leeft in maatschappij
o Zal steeds onderhevig zijn aan verandering
- Juridisering van samenleving
o Belang van recht en regels neemt toe
o Nadeel: te abstract
o Voordeel: emanciperend
o Vb. zorg-en hulpverleningssector
Nadeel: abstractie wordt gemaakt van concrete
omstandigheden
Voordeel: rechtsbescherming en mogelijkheid tot
emancipatie voor de cliënt in de zorg
De cliënt bevindt zich hier in een ongelijke
machtsverhouding
RECHT VS GODSDIENST
- Recht is geformuleerd + opgelegd door de overheid
o Overheid komt aan de macht door vrije verkiezingen
o Wij maken onrechtstreeks de rechtsregels
o Belgische recht gaat uit van de scheiding tussen Kerk en Staat
Scheiding is niet absoluut
Er is een financiering van erkende erediensten
- De regels in de godsdienst worden geacht van goddelijke oorsprong
te zijn
o Godsdienst omvat voorschriften m.b.t. verhouding tussen
mensen onderling en tussen mensen en god
VERHOUDING TUSSEN RECHT EN MORAAL
- De bron van de moraal is de mens zelf → gaat over waarden en
normen
- Voor morele normen is er geen sanctie
- Een rechtsregel kan een burger verplichten tot wat hij immoreel
vindt
- Sanctie die rechtsnorm moet
o Gelden algemeen
o Omschreven en afgekondigd zijn
o Kunnen worden afgedwongen en gesanctioneerd
- Sommige zaken stroken niet moreel, maar worden toegelaten door
de wet → etisch pluralisme → vb. abortus, euthanasie
3. Een definitie van het recht
2
, - Geen universele definitie
- Recht is een product van een samenlevingsverband in een bepaalde
gemeenschap
Definitie: het recht is een geheel van bindende regels, opgesteld door de
samenleving, waardoor de belangen van de enkelingen die in de
gemeenschap leven, geordend worden, door middel van sociale dwang.
3.1. Een geheel van bindende regels
- Geschreven en ongeschreven regels
- Nationale en internationale regels
- Rechtsregels formuleren een verbod, een gebod, een belofte of laten
een handeling
Vb. Art. 23 GW → belofte
- Ze bepalen hoe het moet (wetenschap bepaald hoe het is)
- Rechtsregels kunnen worden afgedwongen
3.2. Opgesteld door de samenleving
- Er is een systeem van vrije verkiezingen → regels opgesteld door
vertegenwoordigers van samenleving
- Staat is de rechtsgemeenschap bij uitstek
o Wetgevende macht: de Staat maakt nieuwe rechtsregels via
wetgeving
o Uitvoerende macht: de Staat maakt de toepassing van
rechtsregels mogelijk door een regering en administratief
apperaat
o Rechterlijke macht: de Staat past de rechtsregels toe in zijn
rechtbanken voor beslechting van geschillen
- Andere rechtsgemeenschappen + lokale besturen creeëren recht
- Burgers nemen deel aan het staatsbestuur en creatie van het recht
o Via kiesrecht
o Nu: opkomstplicht vanaf 18 jaar
o Vroeger: voor de rijke klassen, één man één stem
o Vrouwen waren tot 1947 uitgesloten van politieke participatie
- Wij hebben impact op regels die onze samenleving ordent
- Onze staatsvorm is een democratie
o Wetgevened orgaan: opdracht om rechtsregels te formuleren
of aan gewijzigde omstandigheden aan te passen
o Uitvoerend orgaan: wetten uitvoeren
o Deelname van volk is belangrijk → betrokken bij keuze van en
controle op overheid
o Rechtsregels ontlenen hun gelding aan de wil van de
maatschappij
3.3. Het doel en functies van het recht
- Recht moet het samenleven van de mens met andere mensen leiden
3
, - Rechtsregels ontstaan omdat er nood was aan organisatie
- Regels bestaan → kans op chaos, rebellie, anarchie en eigen
willekeur → sprake van wanorde
- Regels trachten
o Morele regels te doen naleven
o Personen en goederen te beschermen
o Rechtszekerheid creëren
o Een politiek en economisch systeem uit te werken
- Filosofen stelden vast: overheidinstellingen zouden wegvallen en
mensen geen toezicht meer hebben → mensen terecht komen in de
‘natuurtoestand’
o Zeer gevaarlijk
o Nastreven van eigenbelang ten kosten van elkaar
o Leiden tot een oorlog van allen tegen allen
- Filosofen van het ‘maatschappelijk verdrag of sociaal contract’
o Samenleving tot stand door onderlinge faspraken
o De collectieve beslissing om zich aan de regels te ontwerpen is
fundamenteel
o Dit levert de legitimatie van de overheid op
- Nu: beperkingen worden opgelegd aan eenieders vrijheid en we
worden bescherm indien onze rechten geschonden worden
- Mensen willen regels die evenwicht garanderen + duidelijk zijn +
rechtszekerheid bieden
- Noodzakelijk dat recht aan bepaalde kwaliteitsvereisten voldoet
- Rechtsregel moet rechtvaardig en doeltreffend zijn
- Rechtvaardig → niet altijd volledige eensgezindheid omtrent
rechtvaardigheid in deze maatschappij
- Juridisch pluralisme (voor de wetgever): uiteenlopende opvattingen
moeten zoveel mogelijk worden gerespecteerd, maar de wetgever
mag uiteindelijk wel een keuze maken
- Rechtsregels ordenen het maatschappelijk leven waarin wij als
individu dele van uit maken en wij zowel rechten als plichten hebben
3.4. Afdwingbaarheid van het recht
- De rechterlijke macht staat in voor de sanctionering van de
overtredingen van de rechtsregel
- Vroeger
o De conflicten werden opgelost tussen de families van de
overtredingen van de rechtsregel
o Taliowet → oog om oog, tand om tand
o Leidde tot buiten proportionele geweldescalaties
- Middeleeuwen
o Feodale oversten kwamen tussen als reactie op escalerend
geweld
o Afdwingen van rechten ging nog steeds gepaard met gewel,
foltering…
- Geciviliseerde maatschappij/nu
o Afdwingen van de regels door
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jitskeservaes1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now