Samenvatting Rechtsvinding gedoceerd door F. Peeraer aan de Universiteit Gent (tweede bachelor rechten), academiejaar . De samenvatting is gebaseerd op lesnotities aangevuld met het boek en bevat dus alles wat gekend moet zijn! UPDATE: GESLAAGD IN EERSTE ZIT
SAMENVATTING
RECHTSVINDING
Prof. Dr. Frederik Peeraer
2022 - 2023
,Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 3
Drie soorten vakken.............................................................................................................................................3
Wat is ‘rechtsvinding’?.........................................................................................................................................3
Structuur...............................................................................................................................................................3
Deel I. Twee perspectieven op (juridische) uitlegging.....................................................................................4
Titel I. Wat is (juridische) uitlegging?...................................................................................................................4
Hoofdstuk 1. Uitlegging: begripsomschrijving.................................................................................................4
Hoofdstuk 2. Juridische uitlegging: doel voorwerp, methode en subject.....................................................14
Titel II. Twee visies en de aantrekkingskracht van volledig heteronome uitlegging.........................................22
Hoofdstuk 1. Twee visies...............................................................................................................................23
Hoofdstuk 2. Aantrekkingskracht v/h syllogisme en volledig heteronome rechtsvinding...........................33
Deel II. Uitlegging in staatkundig perspectief................................................................................................ 35
Titel I. Drie pijlers: democratie, rechtsstaat en mensenrechten........................................................................35
Hoofdstuk 1. Democratie...............................................................................................................................35
Hoofdstuk 2. Rechtsstaat...............................................................................................................................36
Hoofdstuk 3. Mensenrechten........................................................................................................................36
Hoofdstuk 4. Onderlinge verhoudingen en spanningen...............................................................................37
Titel II. Drie visies op de verhouding tussen de staatsmachten.........................................................................38
Hoofdstuk 1. Klassieke visie Montesquieu....................................................................................................38
Hoofdstuk 2. Radicale visie Franse revolutie.................................................................................................40
Hoofdstuk 3. Binarie visie Hans Kelsen..........................................................................................................42
Titel III. De verhouding tussen wetgever en rechter vandaag...........................................................................44
Hoofdstuk 1. Democratie, rechtsstaat en mensenrechten in Polen (en Europa).........................................44
Hoofdstuk 2. Macht en tegenmacht in België...............................................................................................46
Deel III. Het (onmogelijke) onderscheid tussen ‘rechtsfeiten’ en ‘rechtsregels’.............................................50
Titel I. Relevantie (en noodzaak) v/h onderscheid.............................................................................................50
Titel II. Hoe moeten ‘rechtsfeiten’ en ‘rechtsregels’ van elkaar worden onderscheiden?.................................50
Hoofdstuk 1. Positivistisch paradigma...........................................................................................................50
Hoofdstuk 2. Constructivistisch paradigma...................................................................................................50
Deel IV. De constructie van rechtsfeiten....................................................................................................... 54
Inleiding..............................................................................................................................................................54
Titel I. Belangen begrijpen.................................................................................................................................57
Titel II. Gebeurtenissen en situaties begrijpen...................................................................................................61
Hoofdstuk 1. Trap 1: de bouwstenen v/h verhaal.........................................................................................61
Hoofdstuk 2. Trap 2: het brengen v/h verhaal (feitenvoorstelling)..............................................................63
Hoofdstuk 3. Trap 3: de waarheidsgetrouwheid v/h verhaal.......................................................................67
Hoofdstuk 4. Trap 4: de juridische waarde v/h verhaal (feitenfiltering).......................................................67
Deel V. De constructie van rechtsregels........................................................................................................ 69
Titel I. Uitleggingsvoorwerp: benadering en overzicht......................................................................................69
Hoofdstuk 1. Twee manieren om bouwstenen van rechtsregels te framen.................................................69
Hoofdstuk 2. Voornaamste gezaghebbende handelingen............................................................................75
1
, Titel II. Exegetische visie op de constructie van rechtsregels.............................................................................88
Hoofdstuk 1. Uitleggingsdoel en uitleggingsvoorwerp.................................................................................88
Hoofdstuk 2. Uitleggingsmethode.................................................................................................................89
Hoofdstuk 3. Afstemmingsmethode.............................................................................................................92
Titel III. Onthullende kritiek................................................................................................................................93
Hoofdstuk 1. Kritiek op het uitleggingsdoel en uitleggingsobject.................................................................93
Hoofdstuk 2. Kritiek op uitleggingsmethode.................................................................................................99
Hoofdstuk 3. Kritiek op afstemmingsmethode...........................................................................................101
Titel IV. Onthullende visie op de constructie van rechtsregels.........................................................................101
Hoofdstuk 1. Uitleggingsdoel en uitleggingsobject.....................................................................................101
Hoofdstuk 2. Uitleggingsmethode...............................................................................................................102
Hoofdstuk 3. Afstemmingsmethode...........................................................................................................120
Combinatie van materiële benodigdheden en een recept
Materiële benodigdheden – ‘wat?’
o Kennis van rechtsregels
o Specifieke kennis van relevante handelingen die bevoegde personen hebben gericht
Juridische methode – ‘hoe?’
o Op welke wijze je met de ingrediënten moet omgaan
Moeten nog in de praktijk worden gebracht (‘het uitvoeren’)
Combinatie van enerzijds kennis v/d regels v/d kunst (‘methodisch kennen’) en anderzijds het in de
praktijk kunnen brengen van die kennis (‘praktisch kunnen’)
o Methodische kennis: vak impliciet
Thomas Kuhn: concepten, theorieën en (natuurkundige) wetten aanleren a.d.h.v.
bepaalde toepassingen
Wat als methodische kant ongemoeid en impliciet gelaten wordt?
o Problemen met
Kwaliteit
Iets kunnen vs. iets goed doen
Activiteit verrichten vs. activiteit verrichten volgens de regels v/d kunst
Verantwoordelijkheid en (het gebrek aan) algemene aanvaarding v/d juridische
methode
Machtsafwending door machthebbers tegengaan door keuzes die met die machtsuitoefening gepaard gaan,
openlijk benoemen en nadien kritisch evalueren
Wat is ‘rechtsvinding’?
Epistemologische vraag (‘hoe kan ik de inhoud v/h recht kennen?’)
Juridische hermeneutiek
o Onderzoeksgebied dat zich bezighoudt met hoe een persoon het recht interpreteert (‘de
uitlegger’) de inhoud (of synoniem: betekenis) v/h recht in een concreet geval bepaalt
Structuur
Onderscheid ‘heteronome’ en ‘autonome’ rechtsvinding
‘Heteronome’ rechtsvinding
o = ‘aan vreemde regels onderworpen’
o Uitlegger: zelf geen enkele keuze + inhoud v/h recht: volledig neutraal bepaald
‘Autonome’ rechtsvinding
o = ‘aan eigen regels onderworpen’
o Uitlegger: meerdere keuzes gemaakt die bepalen welke inhoud het recht heeft
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller YBK. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.39. You're not tied to anything after your purchase.
