5. Persoonlijkheidsdiagnostiek
1. Persoonlijkheid: een introductie
Persoonlijkheid = belangrijk construct
Wat is persoonlijkheid?
• Bij ieder van ons uniek
• Individuele verschillen
• Verschil tussen temperament, karakter en persoonlijkheid
• Wordt gekneed en gevormd, voornamelijk tot 30 jaar
• Maakt ons tot wie we zijn
• Hoe we onszelf en de wereld rondom ons zien
• In sociale situaties
• Onbewust – (deels) toegankelijk via introspectie
• Is een theoretisch begrip, niet (altijd) waarneembaar
• Diep ingenesteld, dus stabiel (trek)
Temperament – karakter – trek?
Temperament = aangeboren
Tolerantie voor gevoelens, extravert versus introvert, mate van vitaliteit.
Karakter = o.b.v. van interactie temperament en omgeving.
Dispositie op bepaalde manier waar te nemen en in diverse omstandigheden op consistente wijze
te reageren.
Ruwe kern gevormd in kinderjaren manier waar te nemen en in diverse omstandigheden op
consistente wijze te reageren.
Persoonlijkheid = gesocialiseerde vorm van karakter.
Individuele verschillen
Karakter Temperament
Persoonlijkheid
1.2 Stabiliteit van persoonlijkheid
• Vrij stabiel gedurende volwassenheid; minder verandering na 30 jaar
• “Hoe ouder, hoe stabieler”
• Na de leeftijd van 50-60 jaar bijna geen verandering meer (afhankelijk van
persoonlijkheidsdomein)
• N, E & O dalen lichtjes en A & C stijgen lichtjes, eerder te maken met rijpingsfactoren
24
, 1.3 Erfelijkheid van persoonlijkheid
• Tweelingenonderzoek:
• Persoonlijkheidsverschillen ruwweg 50% erfelijk bepaald
• Omgevingsvariatie grote rol bij het tot expressie komen
1.4 Verschillende stromingen persoonlijkheidspsychologie
Klassieke modellen:
• Sigmund Freud en de psychoanalyse (Freud)
• Fred Skinner en het behaviorisme (Skinner)
• Carl Roger en het Humanisme (Rogers)
• Cognitivisme (Kelly)
• Typologie van Jung (& bv. MBTI)
• Momenteel trekkenbenadering: er bestaan dimensies die opgevat dienen te worden als een
continuüm (bv. Big Five)
2. De Big Five persoonlijkheidstrekken
3. Persoonlijkheidsvragenlijsten
3.0 Meten van persoonlijkheid
• Projectieve testen (bv. TAT)
• Observaties
• Gesprekken/Interviews
• Persoonlijkheidsvragenlijsten
3.1 Wat zijn persoonlijkheidsvragenlijsten?
• Psychodiagnostische instrumenten
• Doel: stabiele (!!!!) kenmerken/trekken van personen in kaart brengen
• Individuele scores vergelijken met relevante normgroepen
• Op basis van schriftelijke vragen
• (!!!!) toch vooral bewuste zelfpresentatie / faking good (bad) → best bespreking/terugkoppeling
achteraf
3.2 Voordelen van persoonlijkheidsvragenlijsten
• Eenvoudige en efficiënte afname (evt. in groep)
• Gestandaardiseerd informatie verzamelen
• Resultaten makkelijk statistisch te verwerken
• Antwoordtendenties makkelijk op te sporen
• Invullen meestal niet belastend
• Geschikt voor geautomatiseerde afname en scoring
25
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller martazuzannahirt2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.60. You're not tied to anything after your purchase.