Persoonlijkheidspsychologie samenvatting hoorcolleges, hoofdstukken en artikelen
53 views 2 purchases
Course
Persoonlijkheidspsychologie (550006B5)
Institution
Tilburg University (UVT)
Samenvatting van alle hoorcolleges, hoofdstukken en artikelen voor het tentamen persoonlijkheidspsychologie van de Universiteit van Tilburg. Dit jaar was de stof anders dan voorgaande jaren, dus met deze samenvatting weet je zeker dat je alle benodigde stof hebt voor de tentamens vanaf 2022/2023.
Hoorcolleges week 1, literatuur: Persoonlijkheidstrekken (NOBA), Paradigm shift
to the integrative big five trait taxonomy (John, Nauman en Sota, 2008)
Persoonlijkheid = geheel van persoonlijke trekken + mechanismen die binnen een individu
georganiseerd zijn op een relatief duurzame manier, en die de interacties met/aanpassingen aan de
intrapsychische, fysieke en sociale omgeving beïnvloeden
- Persoonlijke trekken = kenmerken die beschrijven op welke manieren mensen van elkaar
verschillen
o Gemiddelde neigingen tot denken/voelen/handelen van individu
- Psychologische mechanismen = processen van persoonlijkheid
o Input
o Beslissingsregels -> dit is het deel van je persoonlijkheid dat bepaalt hoe je reageert op
een input
If …, then …
o Output
o
- Georganiseerd = de trekken/mechanismen zijn met elkaar verbonden
- Op een samenhangende manier
- Relatief duurzame manier = persoonlijkheid blijft over het algemeen relatief gelijk in
verschillende situaties en over tijd (levensloop)
- Interacties die beïnvloeden= interacties tussen persoon en omgeving
o Percepties = persoonlijkheid beïnvloedt hoe je een situatie interpreteert
o Selecties = persoonlijkheid beïnvloedt in welke omgeving je terecht wil komen
o Evocaties = persoonlijkheid kan onbewust reacties bij anderen teweegbrengen
Actief kind leidt tot bezorgdere ouders omdat ze meer op kind moeten letten
o Manipulaties = de manieren waarop we opzettelijk anderen proberen te beïnvloeden
Eigenwijze mensen wachten totdat anderen excuses aanbieden
- Aanpassingen aan = persoonlijkheid beïnvloedt aanpassingsvermogen
o Hoever je gaat om doelen te bereiken, hoe je omgaat met uitdagingen
Doelen van persoonlijkheidsonderzoek:
- Beschrijven
, o Persoonlijkheid organiseren ahv persoonlijkheidstrekken
o Hoe verschillen mensen van elkaar
- Verklaren/uitleggen
o Wat zijn oorzaken van verschillen
o Hoe beïnvloeden de verschillen de cognitie, emoties en gedragingen
- Toepassen
o Selecteren van personeel
o Voorspellen van levensuitkomsten
Niveaus van persoonlijkheidsanalyse
- Menselijke natuur
o Net als alle anderen -- iedereen
o Nomothetisch onderzoek = statische vergelijkingen van individuen/groepen
o Vermogen om van ouders te houden
- Individuele/groepsverschillen
o Zoals sommige anderen -- psychologiestudenten
o Individu scoort hoger dan vriend, psychologie studenten zijn nieuwsgieriger dan
economie studenten
- Individuele uniekheid
o Zoals geen ander -- ik
o Idiografisch onderzoek = onderzoek gericht op enkele participant, en wat deze persoon
uniek maakt
o Manier waarop individu verlegenheid uitdrukt
Trek-beschrijvende adjectieven (/bijvoeglijke naamwoorden) = woorden die karaktertrekken
beschrijven
- Zijn kenmerkend voor persoon en relatief duurzaam zijn over tijd
Verschillen in persoonlijkheidstrekken tussen mensen zijn normaal verdeeld in populatie
- Niet: introvert of extravert, maar normaalverdeling van extraversie
- Sommige testen gebruiken multidimensionale types = classificeren van persoonlijkheidstrekken
in labels/types ipv op normaalverdeling
o Myers-Briggs-typen -> je wordt ingedeeld in een bepaalde type persoonlijkheid
Probleem: meeste mensen zijn gemiddeld, dus kunnen niet in een van de twee
ingedeeld worden -> resultaten onbetrouwbaar en wisselen per test
,Trait/trek psychologen = persoonlijkheidspsychologen die zeggen dat er een bepaald aantal
basisdimensies van persoonlijkheidstrekken zijn, en dat elk individu ergens binnen elk van die dimensies
valt
- Basisdimensies zijn continu verdeeld -> geen afzonderlijke persoonlijkheidstypen
- Doel: ontdekken van belangrijkste persoonlijkheidseigenschappen waarin mensen van elkaar
verschillen
Criteria voor karakteriseren persoonlijkheidstrekken -> hoe karakteriseer je of iemand een bepaalde
persoonlijkheidstrek heeft
- Consistentie = het gedrag met betrekking tot de persoonlijkheidstrek moet relatief stabiel zijn in
verschillende situaties
- Stabiliteit = het gedrag met betrekking tot de persoonlijkheidstrek moet relatief stabiel zijn over
tijd
- Individuele verschillen = het gedrag met betrekking tot de persoonlijkheidstrek moet
verschillend zijn bij verschillende mensen
Benaderingen om persoonlijkheid te beschrijven
- Theoretische benadering = eigenschappen identificeren en meten obv theorie/studie
o Myers-Briggs-typen --> gebaseerd op Carl Jung, Eysenck
o Verschillende theorieën verschillen in kwaliteit door
Belang geven aan verschillende eigenschappen
Nadruk op kleinere verschillen leggen
Gebruik van types of van dimensies
- Externe benadering / emperical criterion keying = vragenlijst ontwikkelen waarin alleen vragen
zijn meegenomen waarin mensen met elkaar verschillen
o Minnesota Multiphasic Inventory MMPI -> gedrag psychiatrische patiënten vergelijken
met controlegroep
o Eerst grote vragenlijst gerelateerd aan persoonlijkheidstrek, die criteriumgroep (score
op eigenschap/persoonlijkheid bekend) en controlegroep (score op
eigenschap/persoonlijkheid onbekend) maakt, waarna wordt gekeken op welke
aspecten de groepen verschillend scoorden -> vragenlijst terugbrengen naar alleen de
vragen waarop de groepen verschilden
o Voornamelijk gebaseerd op scores van criteriumgroep, en niet op theorie
- Lexicale benadering = alle belangrijke persoonlijkheidskenmerken moeten in taal te vinden zijn
die we gebruiken om andere mensen te beschrijven
o Gordon Allport, Henry Odbert
o 18000 woorden die persoonlijkheidskenmerken beschrijven, verminderd tot een
meetbare hoeveelheid en via zelfrapportage en factoranalyse geanalyseerd op
antwoordpatronen
, Factoranalyse = statistische techniek om gelijksoortige dingen te groeperen
volgens de mate waarin ze met elkaar geassocieerd zijn
o Eigenschappen van belangrijke woorden/eigenschappen:
Synoniemenfrequentie = belangrijke eigenschappen hebben meer dan 2
synoniemen in de taal
Interculturele universaliteit = belangrijke eigenschappen hebben woorden in
verschillende talen
o Big Five-model, HEXACO-model
Vijf-factoren model/ Big Five (OCEAN)
- Openheid = neiging om creativiteit te waarderen, nieuwsgierig te zijn en mentale diepte te
hebben
o Lage score: wil niet blootgesteld worden aan alternatieve systemen; beperkte
interesses; niet artistiek; niet analytisch; nuchter
Conventioneel, conservatief, ongeïnteresseerd
o Hoge score: geniet van mensen met nieuwe kapsels, piercings; nieuwsgierig;
fantasierijk; niet-traditioneel
Creatief, nieuwsgierig, intellectueel, innovatief, artistiek
- Consciëntieusheid = neiging tot organisatie, het hebben van doelgerichte impulscontrole en
hard werken
o Lage score: voorkeur aan spontane acties; onbetrouwbaar; hedonistisch (plezier/geluk
leidt handelingen); onzorgvuldig; laks
Lui, slordig, afgeleid, ongeorganiseerd
o Hoge score: altijd optijd; georganiseerd; hardwerkend; netjes; zelfdiscipline; volhardend
IJverig, georganiseerd, zelfbeheerst, betrouwbaar, accuraat
- Extraversie = neiging om actief sociaal betrokken te zijn
o Lage score: geen luidruchtige feestjes; nuchter; afstandelijk
Introvert, verlegen, stil, passief
o Hoge score: wel luidruchtige feestjes; actief; optimistisch; plezierig; bereidwillig
Gezellig, actief, vrolijk, assertief/dominant
- Vriendelijkheid/agreeableness = neiging om prosociaal (helpend) en gericht op gemeenschap te
zijn
o Lage score: komt voor eigen rechten op; prikkelbaar; manipulatief; niet meewerkend;
onbeleefd
Koud, cynisch, agressief, ruziezoekend
o Hoge score: is snel eens met anderen; goedmoedig; vergevingsgezind; goedgelovig;
behulpzaam
Vriendelijk, behulpzaam, aardig, altruïstisch, coöperatief
- Neuroticisme = neiging om vaak negatieve emoties te ervaren en emotioneel instabiel te zijn
o Lage score: niet snel geïrriteerd; kalm; emotieloos; gehard; zeker; zelfvoldaan
Ontspannen, stabiel, robuust, zelfverzekerd
o Hoge score: piekeren; onzeker; hartkloppingen; ontoereikend voelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller irisikke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.61. You're not tied to anything after your purchase.
