(HAN Social Work) Kennislijn samenvatting Hoofdstuk 1,2,3,5,6,17,18,20,21,23,24 + teksten communicatiepsychologie en Mischel's Critique
10 views 0 purchase
Course
Kennislijn individu
Institution
Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
Book
Praktische psychologie voor Sociaal werk
Dit is een samenvatting van de hoofdstukken 0, 1, 2, 3, 5, 6, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21, 23, 24 + alle extra literatuur. De samenvatting is geschikt voor 1e jaars Social Work studenten en bereid je heel goed voor op het tentamen van de eerste periode. Het is duidelijk samengevat, zonder fouten en ...
Hoofdstuk 0, 1, 2, 3, 5, 6, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21, 23, 24 + alle extra literatuur
December 18, 2022
33
2022/2023
Summary
Subjects
kennislijn
social work
samenvatting kennislijn
psychologie
psychologische stromingen
kennistoets periode 1
1e jaar
propedeuse
praktische psychologie voor sociaal werk
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)
Social Work
Kennislijn individu
All documents for this subject (40)
Seller
Follow
SoftHearted
Content preview
Hoofdstuk 1: Lichaamstaal
Leerdoel 1: Je weet wat psychologie is en hoe en waarom sociaal werkers psychologische
kennis gebruiken
Met lichaamstaal bedoelen we de communicatieve boodschappen die door gebaren,
gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding, oogcontact en stemgeluid worden overgebracht.
Lichaamstaal speelt (vooral bij de eerste ontmoeting) een rol bij het bepalen van de relatie,
de onderlinge verhoudingen.
Volgens de communicatietheorie van Waltzlawick is het niet mogelijk om niet te
communiceren. De tweede basisaanname van Waltzlawick is dat er in de communicatie
sprake is van een inhouds- en een betrekkingsniveau:
Met inhoudsniveau: wordt er bedoeld wat er gezegd wordt, wat het onderwerp is: de
letterlijke, verbale boodschap.
Met betrekkingsniveau wordt bedoeld welke relatie er wordt voorgesteld of geïmpliceerd.
Hoe is de betrekking tussen de personen? Lichaamstaal maakt de boodschap op
betrekkingsniveau duidelijk.
Conflicten over betrekkingsniveau worden vaak op inhoudsniveau uitgevochten.
Mensen interpreteren een non-verbale boodschap en reageren daar (on)bewust op, en op
die manier geven we het contact vorm. Als de non-verbale en verbale boodschap niet met
elkaar in overeenstemming zijn, gaan we af op de non-verbale signalen (die wegen
zwaarder).
Als de lichaamstaal in overeenstemming is met de inhoud van iemands booschap, noemen
we dat congruent. Congruent is een ander woord voor ‘echt’.
Als dit niet het geval is, is dat incongruent. De lichaamstaal onthult dat de persoon op dat
moment ‘onecht’ is in zijn communicatie en dat er in de werkelijkheid iets anders in hem
omgaat dat dat hij zegt.
Paul Ekman: mensen beschikken over een aantal universele emotionele uitdrukkingen
die overal door mensen herkend worden. Het gaat in ieder geval over 7 goed herkenbare
elementaire emoties: verdriet, angst, woede, afkeer, minachting, geluk en verrassing.
Ons vermogen om emoties uit te drukken en te herkennen heeft een biologische basis. Niet
alle expressies zijn aangeboren, sommigen zijn cultuurgebonden.
Zones:
Intieme zone (0-45 cm): in deze zone bevinden we ons zo dichtbij elkaar dat we de ander
kunnen ruiken en lichaamswarmte kunnen voelen.
Interpersoonlijke ruimte (45-120 cm): de persoonlijke zone. Binnen deze zone kun je
elkaar de hand schudden, praten zonder stemverheffing. Als je de afstand vergroot, ervaart
de ander je als afstandelijk.
Sociale zone: (120-360 cm): de ruimte waarin je je tot elkaar verhoudt op een feest,
vergadering, maaltijd. Je bent onderling betrokken, maar kunt elkaar niet aanraken.
Publieke zone (>360 cm): de ruimte die je in acht neemt als je een groep tegenspreekt, in
een restaurant zit. Vaak is stemverheffing nodig om verstaanbaar te zijn en neemt men een
bepaalde afstand in acht.
We hebben dit nodig om ons op elkaar af te kunnen stemmen en geeft informatie over hoe
de ander zich gedraagt in relatie tot anderen.
1
,De lichaamshouding van mensen met macht of een hoge status is zodanig dat hij zich
groot kan maken. Iemand met een lage status heeft zijn armen beschermend om zich heen
geslagen of de blik neergeslagen.
Verbinding met sociaal werk
Contact maken is een van de belangrijkste competenties voor een sociaal werker.
Het is belangrijk om bewust te zijn van de factoren (o.a. lichaamstaal) die een rol spelen bij
het tot stand komen van contact.
Lichaamstaal is een belangrijke bron van informatie en steun en alleen als je je er bewust
van bent, kun je het contact vormgeven op gewenste manier.
Je lichaamstaal moet overeenkomen met de boodschap die je wilt uitzenden, je moet
congruent zijn.
Dat is belangrijk voor de mate waarin jij als betrouwbaar wordt ervaren. Andersom is het
lezen van lichaamstaal bij anderen van belang zodat je je handelen kunt afstemmen op wat
zij nodig hebben.
Escalatie kan worden voorkomen door tijdig te reageren op lichaamstaal. Als iemand jouw
lichaamstaal spiegelt is dat door sympathie.
Lichaamstaal weerspiegelt de emoties van mensen.
Wanneer je uit iemands lichaamstaal afleidt hoe hij zich voelt, kun je dat benoemen.
Door deze erkenning voelt de cliënt zich gezien; een cruciale basis voor contact.
Bewustwording van zijn lichaamstaal kan iemand helpen om in contact te komen (bewust
te worden) met zijn binnenwereld en beleving.
Bewustwording over betrekkingsniveau geeft iemand de kans om zich bewust te verhouden
tot het impliciete relatievoorstel van de ander. Hij moet alert zijn op zijn grenzen en
afspraken maken.
Je kunt je lichaamstaal bewust gebruiken (zacht en langzaam praten bij angstige mensen)
om aan te geven dat het veilig is.
2
,Hoofdstuk 2: vooroordelen, stereotypen en discriminatie
Leerdoel 3: Je weet hoe mensen communiceren en wat het belang is van lichaamstaal in
contact.
Leerdoel 4: Je weet wat het effect is van vooroordelen en stereotypering op contact maken
en kunt vooroordelen en stereotypering herkennen in een sociaal werk situatie.
Doordat we over schema’s (denkcategorieën die ons helpen) beschikken, hoeven we niet
steeds opnieuw ieder aspect van de situatie grondig te bestuderen om tot een oordeel te
komen. Dat doen we automatisch. Zo hebben we bepaalde schema’s over de verschillen
tussen mannen en vrouwen.
Dit vermogen om mensen in te schatten op basis van onze globale kennis over de groep
waartoe die mensen behoren, helpt ons om snel ons sociale gedrag (handelen) aan te
passen. We kunnen hierdoor snel afstemmen op de ander in het contact. Het helpt ook als
bescherming.
Er worden denkfouten gemaakt: we zijn geneigd te vervallen in een stereotype: algemene
ideeën die we hebben over een groep mensen als geheel, waardoor we bepaalde
verwachtingen hebben over de individuele groepsleden.
Door de schema’s zullen we ten onrechte denken dat we ‘ze’ allemaal kennen en dat ‘ze’
allemaal hetzelfde zijn. Stereotypen kunnen tot onjuiste beeldvorming leiden.
Stereotypering is het toeschrijven van bepaalde kenmerken aan een persoon, puur en
alleen op grond van de sociale groep waartoe die persoon behoort. Het is een generalisatie
die mensen tekortdoen als individu. Hoe minder we over een persoon weten, hoe groter de
rol van stereotypen.
Het probleem is niet dat er per se onjuiste verwachtingen zijn over een groep, maar dat ze
zo vanzelfsprekend en gedachteloos worden toegepast op een individu.
Stereotypen zijn vaak op een negatieve manier gegeneraliseerd en dragen bij aan een
negatieve of vijandige houding ten opzichte van een te onderscheiden groep van mensen.
Deze negatieve houding is puur gebaseerd op het feit dat mensen lid zijn van een
specifieke groep.
Vooroordelen: negatieve houdingen, overtuigingen en gevoelens tegenover een individu
vanwege zijn/haar lidmaatschap van een bepaalde groep.
Stereotypen en vooroordelen kunnen een rechtvaardiging voor discriminatie vormen.
Discriminatie betekent dat je bij je handelen onterecht onderscheid maakt tussen groepen
(en waarbij je de ene groep t.o.v. de andere groep benadeeld door bijv. uitsluiting).
Een verklaring voor het hebben van negatieve vooroordelen en stereotypen is dat iemand
zichzelf daardoor beter voelt, zelfbeeld wordt versterkt als je tot de ‘betere groep’ hoort.
Dehumanisering: mensen worden als minder dan mens beschouwd. Groepen mensen
worden van hun menselijkheid ontdaan (bijv. ‘ratten’ genoemd). Dehumanisering is een
signaal voor het feit dat discriminatie kan ontaarden in verregaande maatregelen.
3
, Het moreel redeneren, empathie, mededogen en andere processen die normaal haat en
geweld beteugelen, worden door dehumanisering uitgeschakeld, waardoor ook goede
mensen in staat zijn tot het verrichten van ernstig kwaad.
Verbinding met sociaal werk
Participatie is een centrale doelstelling van het sociaal werk: mensen van alle soorten en
maten mogen, willen, en kunnen meedoen in de samenleving. Mensen moeten daartoe de
kans krijgen.
Een van de kerntaken van een sociaal werker is het bevorderen van het sociale
functioneren van mensen én hun sociale context (richten op versterking sociale cohesie).
Je zult je moeten inspannen om vooroordelen, stereotypen en discriminatie te
doorbreken/verminderen.
Bewustwording van eigen stereotypen en vooroordelen is belangrijk zodat je ze kunt
bijstellen en voorkomen dat ze ontaarden in discriminatie.
Op een open manier contact aangaan is de beste manier om stereotypen en vooroordelen
te corrigeren; dat betekent open luisteren en je te realiseren dat je nog te weten moet
komen over de ander.
Nabijheid en contact kunnen een tegengif zijn tegen vooroordelen/stereotypen.
Mensen ontwikkelen meer sympathie voor elkaar naarmate zij meer bekend zijn met
elkaar. Dit heet het exposure effect, en het begint bij nabijheid en met elkaar in contact
komen op een basis van gelijkwaardigheid (!).
Een sociaal werker vertegenwoordigt doelgroepen door te signaleren of ze slachtoffer
worden van stereotypen en vooroordelen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SoftHearted. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
