Staatsrecht
Inhoud
Hoofdstuk 1: De Nederlandse staat en zijn bewoners............................................................................2
Hoofdstuk 2: Grondrechten in Nederland..............................................................................................4
Hoofdstuk 3: De organisatie van de Nederlandse staat en het Koninkrijk..............................................9
Hoofdstuk 4: Regering en parlement....................................................................................................11
Hoofdstuk 5: Wet- en regelgeving........................................................................................................17
Hoofdstuk 6: Bestuur en beleid............................................................................................................22
Hoofdstuk 7: Decentralisatie................................................................................................................25
Hoofdstuk 8: Rechtsbescherming en rechtspraak................................................................................30
Hoofdstuk 9: Volkenrecht en Europees gemeenschapsrecht...............................................................30
,Hoofdstuk 1: De Nederlandse staat en zijn bewoners
1.1 de Nederlandse staat
1.1.1 kenmerken van de staat
om individuele en gezamenlijke belangen van de samenleving in evenwicht te brengen is er ordening
nodig.
Staat
- gemeenschap van mensen
- op een bepaald grondgebied.
- Een organisatie oefent het hoogste gezag uit.
- + erkenning door andere landen
Territorium Nederland staat vast in verdragen. Ook luchtruim behoort tot territorium Nederland.
Gemeenschap = mensen die daartoe behoren vanwege afstamming of nationaliteit van staat hebben
verkregen.
Het hoogste gezag is gericht op scheppen en handhaven van orde en recht. Heeft ook
geweldsmonopolie. Gezag reikt ook uit naar vreemdelingen die zich op grondgebied verkeren.
De staat = soeverein (zelfstandige en ondeelbare eenheid).
De Nederlandse staat is een rechtspersoon naar burgerlijk recht. Heeft dus eigen rechten en plichten.
Staat zorgt voor bescherming maar behartigt ook het algemene belang (belang van de meeste
burgers en staat). Doet dit doormiddel van trias politica.
Het publiekrecht in Nederland onderverdeelt in:
- Staatsrecht
- Bestuursrecht
- Strafrecht
Hoofdlijnen van het staatsrecht
- Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden.
- Handhaving van de individuele vrijheden van de burger.
- Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid.
- Totstandkoming gelding en handhaving van het recht.
1.1.2 Het koninkrijk der Nederlanden
Basis hiervan gelegd in 17de eeuw toen Nederland koloniën had. Nederlands Indië, Suriname, de
Nederlandse Antillen (Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten. Aruba in 1986
zelfstandige staat maar wilde wel bij koninkrijk horen.
Het Koninkrijk der Nederlanden vanaf toen staatsrechtelijk samenwerkingsverband met Aruba en
Antillen.
In 2010 werden de Nederlandse Antillen zelfstandige staten binnen het koninkrijk. Soort overzeese
gemeenten. Nederlandse recht echter niet volledig ingevoerd daar door invloed Antilliaanse recht.
Het Statuut = staatsregeling over afspraken onderlinge verhoudingen Koninkrijk en samenwerking.
Rijkswetten = wetten die van toepassing zijn in het gehele koninkrijk.
,1.2 Nederlanders en vreemdelingen
Burgers die tot het Koninkrijk der Nederlanden behoren hebben de Nederlandse nationaliteit. De
rechtsgevolgen hiervan zijn:
- Ze hebben vrije toegang tot Nederland en mogen hier verblijven.
- Nederlandse strafrecht ook van toepassing op Nederlanders die buiten territorium bepaalde
misdrijven hebben gepleegd. (extraterritoriale werking). Art 5 Sr.
- Nederlanders die in buitenland gevangen zitten genieten diplomatieke bescherming.
- Nederlanders worden niet in ander land uitgezet als niet zeker is of ze hun straf hier mogen
uitzitten. Art 4 uitleveringswet
- Actief en passief kiesrecht.
- Functies vertrouwensfunctie ambtenaar, rechter en burgermeester alleen voor
Nederlanders.
- Ze kunnen aanspraak maken op voorzieningen en bijstand.
Vreemdeling heeft eerste 6 niet en laatste alleen als hij rechtmatig in Nederland verblijft.
Kinderen van Nederlanders, minderjarige geadopteerden en derde generaties hebben de
Nederlandse nationaliteit.
Vreemdeling legt in Nederland bij gemeentehuis optieverklaring af, wordt na onderzoek
burgermeester bevestigd. Vreemdeling die hiervoor niet in aanmerking komt kan naturalisatie
indienen bij IND, deze kan na onderzoek instemmen.
Als een van deze twee volbracht is moet de vreemdeling deelnemen aan een naturalisatieceremonie.
Hiermee geeft hij aan dat hij de rechten en vrijheden van Nederland eerbiedigt.
Er geldt een afstandsplicht voor de vreemdeling. Zijn best doen om eigen nationaliteit kwijt te raken.
Sommige staten verbieden afstand doen van nationaliteit (Marokko). Daarom dubbele nationaliteit.
Nederlanders die zich in vreemde krijgsdienst begeeft tegenover het Koninkrijk of meerdere
misdrijven pleegt waarbij de essentiële belangen van Koninkrijk zijn geschaad kan zijn
Nederlanderschap verliezen.
Kan problemen opbrengen omdat burgers niet stateloos mogen zijn volgens internationaal recht.
Ook identificatieplicht. Na Schengenakkoord vrije beweging door Europa. Maakt het noodzakelijker
om identiteit te kunnen controleren in Nederland.
1.1.2 vreemdelingen
Voor vreemdelingen geldt het koppelingsbeginsel. Een vreemdeling die onrechtmatig in Nederland
verblijft kan geen aanspraak maken op bijstand etc.
Vreemdeling moet voor een kort bezoek een visum aanvragen bij de eigen ambassade.
Vreemdelingen die geen ID hebben, een gevaar zijn voor de openbare orde en veiligheid of die geen
geld heeft voorzijn reis of verblijf mag niet in Nederland komen.
Visum is tot max 3 maanden, daarna moet machtiging tot voorlopig verblijf bij Nederlandse
ambassade worden aangevraagd. Daarna reguliere verblijfsvergunning.
, Voor mensen in EU minder strenge regels. Visum tot 6 maand.
Voor asielzoekers andere regeling. Moeten een verblijfsvergunning asiel aanvragen in een
Nederlands aanmeldcentrum. 6 dagen voorbereidingstermijn, daarna 8 dagen tot dat asielzoeker
bekend wordt gemaakt dat hij kans van slagen heeft. Als IND meer tijd nodig heeft, verlengde
procedure van enkele maanden.
Asielzoekers met een gegronde vrees = verdragsvluchteling. Worden jaarlijks een aantal van naar
Nederland gehaald. Voor de rest een streng vreemdelingenbeleid.
Verblijfsvergunning wordt alleen gegund:
- Als Nederland verplicht is volgens verdrag.
- Als met aanwezigheid van vreemdeling een wezenlijk maatschappelijk belang is gediend.
- Als er klemmende redenen zijn van humanitaire aard.
Vreemdelingen die zijn uitgeprocedeerd verblijven Illegaal en kunnen worden uitgezet.
Uitzetten een probleem wanneer vreemdeling geen ID heeft en niet erkend wordt in eigen land.
Vreemdelingen met verblijfsvergunning hebben inburgeringplicht. Als examen meerdere keren niet
wordt gehaald kan boete worden opgelegd.
1.2.3 Bewegingsvrijheid van de burgers
Overheid mag alleen inbreuk maken op grondrechten als dit in de wet staat. Staat in grondwet en
internationale verdragen.
1.3 Bronnen van het staatsrecht
Constitutie/staatsregeling = rechtsregels die het staatsgezag en organisatie van de staat vastleggen.
Staan in Grondwet, het Statuut voor het Koninkrijk, verdragen en gewoonteregels.
Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden = organisatie van het koninkrijk en onderlinge
verhoudingen en samenwerkingen tussen Nederland en overzeese delen.
Grondwet = inrichting en het functioneren van de Nederlandse staat en verdeling van de
staatsmacht.
Organieke wetten/ regelementen = als Grondwet bepaalt dat iets nader geregeld moet worden in
wet in formele zin.
Gewoonterecht = ongeschreven regels. Een bepaald gebruik waarvan men juridisch vind dat het zo
hoort.
Verdragen en Europese maatregelen = regels die rechtstreeks van toepassing zijn op Nederland zijn
bronnen van het Nederlandse staatsrecht.
Jurisprudentie = door jurisprudentie wordt ook nieuw staatsrecht gevormd.
Hoofdstuk 2: Grondrechten in Nederland
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkevandemaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
