Summary
Samenvatting Nodige hoofdstukken van Bakker & Van Deth samengevat
- Course
- Institution
- Book
Van Deth hoofdstukken: 1-8,11,16-20
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: mwetjens • 11 months ago
Seller
Follow
2022student
Reviews received
Content preview
Samenvattingen Bakker & Van DethInhoud
Bakker – De psychiatrie in het Nederlandse Recht.................................................................................2
Hoofdstuk 1............................................................................................................................................2
Hoofdstuk 2............................................................................................................................................4
Hoofdstuk 3............................................................................................................................................9
Hoofdstuk 4..........................................................................................................................................15
Hoofdstuk 5 – Toerekeningsvatbaarheid..............................................................................................21
Hoofdstuk 6..........................................................................................................................................26
Hoofdstuk 7..........................................................................................................................................31
Hoofdstuk 9 – Psychiatrische zorg in het gevangeniswezen.................................................................36
Hoofdstuk 10........................................................................................................................................39
Hoofdstuk 11 – TBS.............................................................................................................................43
Hoofdstuk 12 – Tenuitvoerlegging van de maatregel tbs......................................................................46
Hoofdstuk 13........................................................................................................................................48
Hoofdstuk 14 – Kinderrechten en jeugdrecht.......................................................................................51
Hoofdstuk 15 – Kinder- en jeugdpsychiatrische aspecten in het Nederlandse recht.............................61
Van Deth – Psychiatrie, van diagnose tot behandeling.........................................................................70
Hoofdstuk 1..........................................................................................................................................70
Hoofdstuk 2..........................................................................................................................................71
Hoofdstuk 3..........................................................................................................................................73
Hoofdstuk 4 – Behandeling..................................................................................................................77
Hoofdstuk 5 – Verloop en preventie.....................................................................................................83
Hoofdstuk 6 – Autismespectrumstoornis..............................................................................................84
Hoofdstuk 7..........................................................................................................................................87
Hoofdstuk 8..........................................................................................................................................90
Hoofdstuk 11........................................................................................................................................93
Hoofdstuk 16........................................................................................................................................96
Hoofdstuk 17........................................................................................................................................99
Hoofdstuk 18 – stoornissen in het gebruik van alcohol en drugs........................................................101
Hoofdstuk 19......................................................................................................................................104
Hoofdstuk 20......................................................................................................................................106
,Bakker – De psychiatrie in het Nederlandse Recht
Hoofdstuk 1
Forensische psychiatrie = de bijdrage v.d. psychiatrie in wetenschappelijke en praktische zin aan de
rechtspleging.
Psychiatrie onderscheidt zich v. andere medische vakgebieden doordat haar wetenschappelijke
oriëntatie en toepassing zich niet beperkt tot een biologische of natuurwetenschappelijke basis
verbreedt deze met kennisgebieden uit fenomenologie, psychologie, sociologie, antropologie, etc.
Taak = diagnostiek en behandeling v. mensen met psychische stoornissen
Ziektebegrip psychiatrie: onderscheid tussen normaal en abnormaal is eenduidig onderscheid
mogelijk?
- Natuurwetenschappelijke denkwijze: empirisch-statistisch onderscheid; dat wat ‘meetbaar’
afwijkt v.d. norm is abnormaal. Is ontoereikend voor de psychiatrie; deze betrekt namelijk bij
het onderscheid tussen ziek en gezond in theorie en praktijk ook andere perspectieven.
- Fenomenologie: nadruk op de abnormale (inter) subjectieve ervaring. Abnormaal is ervaring
waarin een overeenstemmende intermenselijke ervaringssamenhang wordt doorbroken.
- Wijze die individuele subjectieve ervaring onderschikt aan de culturele en maatschappelijke
context: heersende machtsverhoudingen bepalen onderscheid.
Definitie gezondheid v. WGO eerst: ‘afwezigheid v. ziekte’. Vervangen door ‘toestand v. lichamelijk,
psychisch en sociaal welbevinden’ meer subjectief en contextueel.
Rümke 1972: ‘ontwikkeling v. psychiatrie berust maar weinig op de autonome ontwikkeling v.
wetenschappelijke theorieën, doch voor het grootste deel op heersende ideeën, vooral
levensbeschouwelijke, in een bepaald tijdvak.’ forensische psychiatrie opereert in een wisselend
dynamisch spanningsveld.
Ontwikkeling geneeskunde rond tweede helft 19e eeuw: natuurwetenschappelijk i.p.v. traditie. Bijv.
pathologische anatomie en bacteriologie leidde tot rationele ziekteleer.
Psychiatrie 1900: Kraeplin systematische ordering verzameling psychische stoornissen. Vestigde een
psychiatrische ziekteleer (nosologie); gebaseerd op strikte criteria voor indeling stoornissen als…
- Oorzaak
- Verschijningsvorm (symptomen en syndromen)
- Beloop v.d. stoornis in tijd en prognose
- Evt. specifieke patholoog-anatomische bevinden na overlijden
Sindsdien veel theorieën ontwikkeld om afwijkend gedrag te verklaren:
- Psychoanalytische theorie
- Leertheorie
- Antropologie
- Sociale psychologie
- Systeemtheorie
o Zetten monocausale oorzaak-gevolgconcept v. Kraepelin onder druk.
Belangrijkste stroming voor ontwikkeling psychiatrie: fenomenologie als verzet tegen de
natuurwetenschappelijke benadering.
- Keerde zich tegen objectivisme en positivisme v.d. natuurwetenschappen; elke waarneming
vindt plaats in de intersubjectieve ruimte tussen waarnemer en het waargenomen
introduceerde subjectieve ervaring individu en intersubjectiviteit in onderzoek en behandeling.
- Oftewel: mens maakt niet alleen deel uit v.d. levende natuur. De mens is ook zingever in/aan
zijn eigen werkelijkheid en ontleent zin aan wereld om hem heen.
- Verschil met empirische wijze: verstehen en erklaren staan naast elkaar.
,Ook wel hermeneutische onderzoek ontwerp. Richt zich op het unieke v. elk individu in zijn eigen
context. Beperking v. diagnostiek in vorm v. reduceren bevindingen tot een enkelvoudige
psychiatrisch diagnostische term ontoelaatbaar.
APA: a-theoretisch diagnostisch classificatiesysteem gebaseerd op een zo groot mogelijke
overeenstemming onder vakgenoten over kenmerken v. stoornissen (herwaarderen) ontwikkeling
v.d. DSM: Diagnostisch en Statistische manual van Mentale Disorders.
Bruikbaarheid in F.P. zeer beperkt bij beantwoording vraagstellingen voor voorlichting aan de rechter.
Hiervoor wijze vereist die gebaseerd is op de unieke kenmerken v.d. individuele mensen in zijn eigen
context en met eigen historiciteit.
Onderscheid met reguliere arts-patiënt:
- Onderzoek vindt plaats in kader v.d. rechtspraak: vraag gaat meestal niet uit v. onderzochte
persoon, maar v. rechter of OvJ.
- Primair sprake v. juridische vraagstelling, die door rechter in psychiatrische vraagstelling
wordt vertaald: in veel gevallen kan de mogelijke aanwezigheid v. psychische stoornis
bepaalde juridische gevolgen hebben.
- Positie onderzochte persoon in bijzonder: voor betrokkene staat meestal een ander belang op
het spel dat het gezondheidsbelang.
- Beperkte vrijwilligheid bij toestaan en ondergaan v.h. onderzoek: onderzochte persoon neemt
namelijk vaak niet zelf het initiatief en staan voor hem belangen op het spel die soms ernstig
geschaad kunnen worden bij weigering v. onderzoek.
- Betrokkene heeft weinig invloed op uitslag en consequenties onderzoek en uitgebrachte
rapport: rechter beslis over gevolgen. Heeft wel recht op inzage om evt. feitelijke onjuistheden
te corrigeren.
- Forensisch onderzoek niet bedoel om klachten te verlichten/behandelen.
- Bij onderzoek hoeft het niet te gaan om patiënt: uitkomst onderzoek kan ook afwezigheid
stoornis aantonen.
Rechtspositie v.d. gerapporteerde persoon:
- Duidelijk verschaffen: rol en positie psychiater, doel onderzoek en vraagstelling.
- Rol-onduidelijkheden vermijden: ontoelaatbaar dat psychiater in meerdere hoedanigheden
optreedt of eerder in een andere hoedanigheid is opgetreden. Onafhankelijkheid psychiater
t.o.v. onderzochte moet gewaarborgd zijn.
- Betrokkene moet op de hoogte zijn v. feit dat hij onderzoek kan weigeren: wel wijzen op
mogelijke consequenties.
- Psychiater moet zich onthouden v. vragen, opmerkingen of meningsuitingen buiten zijn
deskundigheidsterrein.
- Rapport mag zonder uitdrukkelijke toestemming v. betrokkene niet voor ander doel gebruikt
worden v. voorlichten opdrachtgever.
- Betrokkene heeft recht op inzage v. rapportage.
Onderzoek moet grondig, zorgvuldig en voldoende tijdsinvestering plaatsvinden
‘Maximale openheid met behoud v. optimale distantie.’
Vooral psychiaters traden als gedragsdeskundigen op. Het was de enige ‘gedragskundige’ discipline
waarvan wetgeving en rechtspleging gebruik konden maken; kon o.g.v. diagnostiek adviseren over:
- Strafuitsluitingsgronden
- Wetgeving omtrent onvrijwillige opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen
- Civielrechtelijke maatregelen omtrent wilsonbekwaamheid.
, Rond 1950 sprake v. een multidisciplinaire forensische gedragskunde. Ontwikkelde analoog aan
ontwikkelingen in algemene geestelijke gezondheidzorg daarmee ook forensisch bestaansrecht de
facto erkend.
Wetwijziging v. 1998 (tbr tbs); o.a. bepaald dat voor oplegging v. tbs een rapportage vereist v 2
gedragsdeskundigen v. verschillende disciplines, onder wie een psychiater. Zelfde bij adviezen over
verlenging tbs.
Grens en verhouding psychiatrie en psychologie/pedagogiek soms onduidelijk.
Psychiater is medisch specialist bevoegdheden en verantwoordelijkheden die de andere
gedragsdeskundigen niet hebben. Lichamelijke oorzaken v. stoornissen.
Psychologie en pedagogiek hebben eigen wetenschappelijke wordingsgeschiedenis; veel bijdragen aan
de diagnostiek en behandeling stoornissen.
Te simpel om onderscheid te zien als afbakening v. expertise omtrent het gestoorde gedrag t.o.v. het
normale functioneren anderzijds.
Zekere overlap in diagnostiek en behandeling, maar verschillen/overeenkomsten zie je vooral in de in
multidisciplinair verband gemaakte rapportages en behandelingsplannen.
Forensische psychiatrie vooral gebruikt in kader v. strafrecht. Vervult ook belangrijke rol tijdens de
executie v. straffen en maatregelen in kader v. verantwoordelijkheid v. minister v. Justitie voor zorg v.
gestoorden.
- Behelst zorg voor gedetineerden en behandeling v. tbs-gestelden
- Zowel als adviseren omtrent toepassing voorwaarden.
Forensische gedragskunde ook belangrijk bij nieuwe wet- en regelgeving in strafrecht en andere
rechtsgebieden, beleidsvorming, preventie en bij samenwerking met algemene geestelijke
gezondheidszorg en jeugdverlening.
Hoofdstuk 2
Eind 18e eeuw -> revolutionaire veranderingen in westerse landen. O.a. Franse Revolutie; alle
gevestigde meningen werden aan nieuwe bezinning en kritiek onderworpen, ook in strafrecht.
Voltaire: tegen onrecht, machtsmisbruik, willekeur en barbaars geweld. Hij pleitte voor vastleggen v.
recht in wetten, om willekeur v.d. vorst en hoge standen tegen te gaan, standsvoorrechten af te
schaffen, en rechtszekerheid voor burgers te bevorderen.
Was algemene behoefte aan codificatie: recht samenvatten en vastleggen in wetboeken bevorderde
gelijkheid burgers. NL 1809: Crimineel Wetboek, maar na inlijving bij FR 1811 Code Pénal. Pas na
bevrijding in 1881 kwam Wetboek v. Strafrecht tot stand; ingevoerd in 1886. Franse Code Civil in
1838 vervangen door BW.
Code Pénal was gericht op bestrijding misdaad door eliminatie v. onverbeterlijke en intimidatie en
afschrikking v. anderen.
Klassieke richting: ging uit v. mens die vrije keuze heeft tussen goed en kwaad en zich schuldig kan
maken schuld geeft de maat aan de straf. Geen rekening gehouden met genetische, psychologische
of sociologische factoren.
Ook grote veranderingen in theorie en praktijk v. psychiatrie: meer aandacht voor
natuurwetenschappelijk onderzoek, systematische indelingen en de betekenis v. hersenstoornissen
(verworpen bijgeloof en oude opvattingen). maakte weg vrij voor geneeskundige behandeling v.
gestoorden: psychiatrie (1808). Tweede helft 18e eeuw: protesten tegen gezamenlijke opsluiting v.
krankzinnigen met gevangenen en armen; ze moesten beschermd worden tegen de krankzinnigen.
Verzorging v. gestoorden in inrichtingen kreeg ander karakter. In 17 e en 18e eeuw was regel opsluiting,
afzondering en verwaarlozing. Spanje achtergebleven: meer zachtzinnige bejegening zonder
dwangmiddelen, met meer activerende behandeling. Bij doorbreken humanitaire inzichten elders in
EU kregen de zwakken meer aandacht; meer medisch. Daniel Dafoe eerste in UK die tegen private
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 2022student. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now