Samenvatting deontologie, ORTH - Een kwestie van vertrouwen
15 views 1 purchase
Course
Deontologie
Institution
Hogeschool Gent (HoGent)
Book
Een kwestie van vertrouwen
Samenvatting van het boek 'Een kwestie van vertrouwen', geschreven door Dieter Gryp. Notities gemaakt tijdens de les zijn er ook in verworven. Enkel wat we moeten kennen!
Deontologie – een
kwestie van vertrouwen
Proloog: het goede doen
1. Moraal en ethiek
Moraal = Het geheel van waarden en normen die richting geven aan ons handelen en zin geven aan
wat we denken en doen. (In dagelijks leven bepalen we dit vaak intuïtief - morele intuïtie, opgebouwd
door socialisatie)
Ethiek = Het expliciteren en kritisch benaderen van morele standpunten en keuzes. Het is de
theoretische studie v/d moraal: een filosofische discipline die waarde- en normenstelsels onderzoekt
en onder woorden brengt + nagaat welke argumenten bepaalde keuzes voor dat goede legitimeren.
Disciplines binnen de moderne ethiek:
1) Theoretische ethiek
a) Meta-ethiek: zoekt naar de fundamenten v/d ethiek & bekijkt morele taalgebruik en
argumenteert.
b) Normatieve ethiek: zoekt naar theoretische kaders waarbinnen morele problemen
behandeld kunnen worden.
2) Toegepaste ethiek: bekijkt morele problemen binnen specifieke domeinen (bv. Bio- of
medische ethiek)
3) Empirische ethiek: betreft disciplines zoals moraalsociologie en –psychologie, waarbij
concrete waarden & normen onderzocht worden die gelden in een SL.
1
,Lotte Van der Schueren ORTH ‘22-’23 Dieter Gryp
1.1 De verwisselbaarheidsgedachte
Verwisselbaarheidsgedachte = het principe v. gelijkheid
--> Bij het innemen van een standpunt kent men de eigen belangen niet meer gewicht toe dan
de belangen van anderen. (Iedereen, incl. jezelf gelijk behandelen)
DUS een oordeel is pas moreel/ ethisch als het handelen aan het principe v. gelijkheid voldoet.
2. De rechtvaardigheidstheorieën
Binnen normatieve ethiek 3 grote stromingen (rechtvaardigheidstheorieën):
1) Het consequentialisme
2) De deontologie
3) De teologische of deugdenethiek
--> Deze geven een antwoord op hoe we morele standpunten kunnen legitimeren.
2.1 Consequentialisme
= Evalueert een handeling o.b.v. de toestand die die handeling veroorzaakt.
Een handeling is goed … als deze de best mogelijke gevolgen oplevert.
“The greatest happiness for the greatest number” - Bentham
!!! Algemeen belang is gevaarlijk voor minderheidsgroepen!!
2.2 Deontologie
= plichtenleer of beginselethiek. Het kijkt vooral naar de achterliggende intenties.
Een handeling is goed … als deze vertrekt vanuit de juiste intentie (principe)
‘Goede wil’ - morele plicht (Kant)
2.3 Consequentialisme en deontologie: een verhaal van
‘worden’ en ‘zijn’
- Consequentialisme spreekt in taal van ‘worden’ ⇒ Wat goed is, ligt NIET van tevoren vast,
maar wordt door ons allemaal bepaald.
- Deontologie spreekt in taal van ‘zijn’ ⇒ Handelen volgens universele principe. Taal v/d
wet
2.3.1 De doctrine van het dubbele effect en het trolleyprobleem
2
,Lotte Van der Schueren ORTH ‘22-’23 Dieter Gryp
2.3.2 Het goede of het juiste doen?
Consequentialisme Deontologie
Goede > juiste Juiste > goede
Het goede = moreel positief doel dat we
bereiken door handelen. Het juiste = een geheel van regels/ morele
normen die onze zoektocht naar het goede
mogelijk maken.
Hét goede bestaat niet.
2.4 Theologische of deugdenethiek
Het ‘goede’ in de deugdenethiek = de verwezenlijkingen v/e aantal ‘goede’ individuen.
‘Telos’: het doel of de richting van ons handelen.
Niet per se het goede doen, maar het best mogelijke doen.
Aristoteles: “Wie doet wat hij kan, doet het goed.”
Een aantal fundamentele waarden/ principes die de SL moet nastreven (biedt een richting (!) voor
ons handelen). Door onze beperktheid kunnen we onmogelijk alle waarden integreren en
voortdurend ‘juist’ handelen. Wel streven naar een maximale realisatie van deze waarden.
Gulden middenweg zoeken. Bv. In een gevaarlijke situatie een evenwicht zoeken tss. voorzichtig
en moedig zijn.
3
, Lotte Van der Schueren ORTH ‘22-’23 Dieter Gryp
DEEL 1. PRIVACY: ALOM BEKEND, WEINIG
BEMIND?
Oorsprong privacy in 1890 = ‘the right to be let alone’ door opkomst pers.
2 aspecten:
1) Het recht om dingen voor jezelf te houden.
2) Het recht om niet gestoord te worden, om dingen te doen zonder dat een ander daar
commentaar op geeft.
Data-economie = nieuwe uitdaging voor privacy (beschermd door GDPR)
In stroomversnelling eind 20ste eeuw door nieuwe technologieën en wetgeving:
- België: WVP 1992
- Europa: GDPR 2018
1. ‘The right to be let alone’
Amerikaanse juristen S. Warren en L. Brandeis schrijven 1ste tekst over privacy (1890). ⇒ Start
voor juridisering v/h begrip privacy.
Door opkomst pers een onderscheid tussen publieke en private sfeer.
1.1 Privacy als fundamentele vrijheid
‘The right to be let alone’ wordt de basis voor het principe v/d onschendbaarheid v/d persoon.
Recht op privacy = een fundamentele vrijheid. Negatieve invulling want het duidt op een
afwezigheid van ongewilde anderen.
Zowel verticaal (tss. overheid, instellingen en burgers) als horizontaal (tss. burgers onderling).
1.1.1Negatieve en positieve vrijheid
Volgens I. Berlin 2 soorten vrijheid:
1) Negatieve vrijheid: wijst op een afwezigheid. Eigen keuzes kunnen maken, zonder dat
anderen zich hiermee bemoeien of je dwingen.
Bv. Recht op vrijheid van meningsuiting
2) Positieve vrijheid: wijst op een aanwezigheid. Vrijheid is pas zinvol als we voldoende
keuzemogelijkheden hebben (mogelijkheid om eigen keuzes te maken).
Bv. Recht op onderwijs & recht op informatie.
Ten volle spreken over vrijheid? Zowel negatieve als positieve vrijheid nodig.
Zonder vrijheid geen autonomie ⇒ zonder autonomie geen democratie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottevanderschueren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.55. You're not tied to anything after your purchase.
