Samenvatting van het boek 'Een kwestie van vertrouwen' van Dieter Gryp. Aangevuld met eigen notities. Volledige boek is samengevat!
Deze SV is gemaakt in het AJ . Let er wel op dat het curriculum van Orthopedagogie veranderd is en dat ik niet kan garanderen dat alle leerstof in deze samenvatti...
,INHOUD
HOOFDSTUK 1: MORAAL EN ETHIEK
1 DE VERWISSELBAARHEIDSGEDACHTE ........................................................................................................................................ 7
HOOFDSTUK 2: DE RECHTVAARDIGHEIDSTHEORIEËN
1 CONSEQUENTIALISME ................................................................................................................................................................ 8
2 DEONTOLOGIE ............................................................................................................................................................................ 8
3 CONSEQUENTIALISME EN DEONTOLOGIE: EEN VERHAAL VAN ‘WORDEN’ EN ‘ZIJN’ ................................................................ 8
3.1 HET GOEDE OF HET JUISTE DOEN ...................................................................................................................................... 9
4 TEOLOGISCHE OF DEUGDENETHIEK ......................................................................................................................................... 10
HOOFDSTUK 3: THE RIGHT TO BE LEFT ALONE
1 PRIVACY ALS FUNDAMENTELE VRIJHEID .................................................................................................................................. 14
1.1 NEGATIEVE EN POSITIEVE VRIJHEID ................................................................................................................................ 14
1.2 GRENZEN AAN VRIJHEID .................................................................................................................................................. 15
2 PRIVACY ALS MENSENRECHT EN GRONDRECHT ...................................................................................................................... 15
HOOFDSTUK 4: PRIVACY: MUCH ADO ABOUT NOTHING?
1 DE RELATIVERING VAN PRIVACY .............................................................................................................................................. 17
1.1 ‘IK HEB NIETS TE VERBERGENN, WANT IK DOE NIETS VERKEERD’ .................................................................................. 17
1.2 WAT ZIJN ZE MET MIJN GEGEVENS? ............................................................................................................................... 18
2 PRIVACY IS PRIVACYVRIJHEID ................................................................................................................................................... 18
3 HET TIJDPERK VAN BIG DATA ................................................................................................................................................... 19
3.1 DE DATA-ECONOMIE ALS UITDAGING VOOR PRIVACY ................................................................................................... 19
3.2 PERSOONSGEGEVENS ALS HET NIEUWE GOUD .............................................................................................................. 19
HOOFDSTUK 5: JURIDISCH KADER ROND GEGEVENSVERWERKING
1 DE GDPR ALS NIEUWE IMPULS VOOR PRIVACYBESCHERMING ............................................................................................... 20
2 BEGINSELEN VAN GEGEVENSVERWERKING ............................................................................................................................. 21
3 RECHTEN EN PLICHTEN ............................................................................................................................................................ 22
4 PRINCIPIEEL VERWERKINGSVERBOD ........................................................................................................................................ 22
5 GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING ........................................................................................................................................... 23
5.1 PRIVACY IN DE MEDIA ..................................................................................................................................................... 24
6 HANDELINGS- EN WILSBEKWAAM ........................................................................................................................................... 25
6.1 GRENZEN AAN AUTONOMIE?.......................................................................................................................................... 25
7 ANDERE ONDERBOUWENDE WETTEN ..................................................................................................................................... 26
7.1 BEELDMATERIAAL: HET RECHT OP AFBEELDING ............................................................................................................. 26
7.2 (BEWAKINGS)CAMEREWETGEVING ................................................................................................................................ 27
HOOFDSTUK 6: HET TOEZICHTSKAPITALISME ALS BEDREIGING VOOR PRIVACY
1 HET EINDE VAN PRIVACY .......................................................................................................................................................... 29
1.1 ‘THE HIDING STRATEGY’ .................................................................................................................................................. 29
1.2 DE DATA-ECONOMIE ALS ONVERMIJDELIJK EN NOODZAKELIJK VOOR VOORUITGANG ................................................. 29
2 HET TOEZICHTSKAPITALISME ................................................................................................................................................... 30
2.1 BEWUSTWORDING VAN TOEZICHTSKAPITALISME .......................................................................................................... 30
2.2 DE GDPR ALS TEGENWICHT? ........................................................................................................................................... 30
1|D E O N T O L O G I E
,3 DE IMPACT VAN TOEZICHTSKAPITALISME EN DIGITALE PROFILERING .................................................................................... 30
HOOFDSTUK 7: TAKING BACK CONTROL
HOOFDSTUK 8: DISCRETIEPLICHT
1 JURIDISCH KADER ..................................................................................................................................................................... 36
1.1 SPREEKPLICHT.................................................................................................................................................................. 36
1.2 GEVOLGEN VAN EEN SCHENDING ................................................................................................................................... 37
HOOFDSTUK 9: DISCRETIEPLICHT
1 DE NOODZAAK VOOR EEN DISCRETIONAIRE RUIMTE .............................................................................................................. 38
HOOFDSTUK 10: BEROEPSGEHEIM: ZWIJGPLICHT ALS BASIS VOOR VERTROUWEN
1 ‘ALLE (…) PERSONEN DIE KENNIS DRAGEN VAN GEHEIMEN DIE HUN ZIJN TOEVERTROUWD’................................................ 39
1.1 TOEVERTROUWDE GEHEIMEN ........................................................................................................................................ 40
2 ‘… UIT HOOFDE VAN BEROEP’ .................................................................................................................................................. 40
2.1 DE MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE VAN BEROEPSGEHEIM ......................................................................................... 40
3 ‘UIT HOOFDE VAN STAAT’ ........................................................................................................................................................ 41
4 ‘… EN DEZE [GEHEIMEN] BEKENDMAKEN … WORDEN GESTRAFT …’ ...................................................................................... 41
5 EEN ABSOLUTE INTERPRETATIE VAN HET BEROEPSGEHEIM ................................................................................................... 42
6 DISCRETIEPLICHT EN/OF BEROEPSGEHEIM? ............................................................................................................................ 42
6.1 DISCRETIEPLICHT EN/OF BEROEPSGEHEIM: VIER SCENARIO’S ....................................................................................... 43
HOOFDSTUK 11: WETTELIJKE UITZONDERINGEN OP HET BEROEPSGEHEIM
1 ZWIJGRECHT/SPREEKRECHT ..................................................................................................................................................... 44
1.1 GETUIGENIS IN RECHTE (ARTIKEL 458 SW.) ..................................................................................................................... 44
2 SPREEKRECHT ........................................................................................................................................................................... 45
2.1 NOODTOESTAND ............................................................................................................................................................. 45
2.2 ARTIKEL 458BIS SW.......................................................................................................................................................... 45
2.3 ARTIKEL 458TER SW. ....................................................................................................................................................... 46
2.4 ARTIKEL 458QUATER SW. ................................................................................................................................................ 47
3 SPREEKPLICHT .......................................................................................................................................................................... 47
3.1 AMBTELIJKE EN PRIVATE AANGIFTEPLICHT (ARTIKEL 29 EN 30 SV.) ............................................................................... 47
3.2 TERRORISTISCHE MISDRIJVEN (ARTIKEL 46BIS/1 SV.) ..................................................................................................... 47
3.3 SCHULDIG HULPVERZUIM (ARTIKEL 422BIS) ................................................................................................................... 48
4 ANDERE UITZONDERINGEN OP DE GEHEIMHOUDINGSPLICHT ............................................................................................... 48
4.1 SPREEKPLICHT VERBONDEN AAN EEN FUNCTIE OF ORGANISATIE ................................................................................. 48
4.2 TOESTEMMING VAN DE CLIËNT ...................................................................................................................................... 48
HOOFDSTUK 12: FUNCTIONELE INVULLINGEN VAN HET BEROEPSGEHEIM BIJ SAMENWERKING
1 SAMENWERKING ALS REALITEIT .............................................................................................................................................. 49
2 GEDEELD BEROEPSGEHEIM ...................................................................................................................................................... 49
3 GEZAMENLIJK BEROEPSGEHEIM .............................................................................................................................................. 50
3.1 TOESTEMMING VAN DE CLIËNT ...................................................................................................................................... 50
4 BELANG VAN TRANSPARANTIE ................................................................................................................................................ 50
2|D E O N T O L O G I E
,HOOFDSTUK 13: SOCIAAL-AGOGISCH WERKERS ALS TECHNISCHE EN NORMATIEVE PROFESSIONALS
HOOFDSTUK 14: COMMUNICATIEVE RATIONALITEIT ALS BASIS VOOR EEN BEROEPSETHISCHE DIALOOG
1 DRIE SOORTEN ARGUMENTEN ................................................................................................................................................. 56
1.1 ORIËNTATIE IN DE BREEDTE ............................................................................................................................................ 56
1.2 ORIËNTATIE IN DE HOOGTE ............................................................................................................................................. 56
1.3 ORIËNTATIE IN DE DIEPTE ............................................................................................................................................... 56
1.4 GELDIGHEID EN TEGENSPREKELIJKHEID .......................................................................................................................... 56
3|D E O N T O L O G I E
,4|D E O N T O L O G I E
,5|D E O N T O L O G I E
,6|D E O N T O L O G I E
,HOOFDSTUK 1: MORAAL EN ETHIEK
Moraal en ethiek in dagelijks taalgebruik vaak onderling inwisselbaar
ethisch klimaat ≠ moralistisch klimaat
ethisch perspectief kan afkerig staan tegen moraliseren
MORAAL ETHIEK OF MORAALTHEORIE
= het geheel van waarden en normen die richting geven aan = expliciteren en kritisch benaderen van morele standpunten
ons handelen en zin geven aan wat we denken en doen en keuzes
− vaak intuïtief: niet voortdurend vraag stellen of we = de theoretische studie van de moraal: filosofische discipline
het goed doen → morele intuïtie (opgebouwd door die waarde- en normenstelsels onderzoekt EN onder
trial en error) woorden brengt en nagaat welke argumenten bepaalde
− waarden en normen → waarderende of normatieve keuzes voor dat goede legitimeren
uitspraken
− achterliggende beweegredenen bij moreel handelen
DISCIPLINES BINNEN DE MODERNE ETHIEK:
− theoretische ethiek
· meta-ethiek = zoekt naar fundamenten van ethiek + bekijkt morele taalgebruik
en argumenteren
· normatieve ethiek = zoekt naar theoretische kaders waarbinnen morele
problemen behandeld worden
− empirische ethiek = betreft disciplines zoals moraalsociologie en psychologie, waarbij
concrete waarden en normen onderzocht worden die gelden in een samenleving of
referentiekader van een persoon
1 DE VERWISSELBAARHEIDSGEDACHTE
Verwisselbaarheidsgedachte of principe van gelijkheid
belangrijke toetssteen binnen normatieve ethiek
bepaalt of theorie ethisch is
bij innemen van standpunt:
→ eigen belangen niet meer gewicht toekennen dan belangen van anderen
→ eigen rol moet verwisselbaar zijn met rol van anderen
Oordeel = moreel/ethisch als het handelen uit eigenbelang en egoïsme overstijgt
Verwisselbaarheidsgedachte geeft antwoord op vraag naar ethische aanvaardbaarheid van handeling
→ verschillende antwoorden mogelijk: is de ethische handeling ook ‘moreel juist’?
7|D E O N T O L O G I E
,HOOFDSTUK 2: DE RECHTVAARDIGHEIDSTHEORIEËN
Binnen (westerse) normatieve ethiek
→ onderscheiden van drie ethische stromingen:
1. consequentialisme geven eigen antwoord op hoe we onze morele standpunten
2. deontologie ethisch kunnen rechtvaardigen = rechtvaardigheidstheorieën
3. teleologie of deugdenethiek
1 CONSEQUENTIALISME
Consequentialisme
Evalueert een handeling o.b.v. de toestand die de handeling veroorzaakt:
een handeling is goed als die de best mogelijk consequenties (gevolgen) oplevert of de minst schadelijke
onder invloed van Jeremy Bentham
afweging van onze belangen en die van anderen → streven naar positieve balans
handelingen stellen die meer ‘goed’ dan ‘kwaad’ veroorzaken
18e eeuw: populair binnen normatieve theorie
in eerste instantie streven naar goede gevolgen voor onszelf → voldoet niet aan verwisselbaarheidsgedachte !!!
(handeling uit egoïsme = uitgesloten)
gevolgen consequentialisme = beste voor belang van iedereen
iedereen telt evenveel mee – each one counts as one and no more than one
2 DEONTOLOGIE
Deontologie of plichtenleer of beginselethiek
Zegt hoe we behoren te handelen en evalueert handelingen
een handeling is goed als ze vertrekt vanuit een juiste intentie, waarbij een intentie juist is als ze gebaseerd is op een principe of
een beginsel
onder invloed van Immanuel Kant
hanteren van deontologische codes in beroepscontext
geassocieerd met beroepscode, richtlijnen voor professionals
WAARDEN, NORMEN EN PRINCIPES:
− waarden = iets wat we (persoonlijk) belangrijk vinden, waaraan we waarde hechten
bv. gezondheid
− normen = concrete gedragsregels die waarde of principe in praktijk omzetten
bv. # stappen per dag
− principes = waarden die in onze samenleving niet te bediscussiëren uitgangspunten zijn, waarden
met prioriteit
bv. vrijheid, gelijkheid, solidariteit …
3 CONSEQUENTIALISME EN DEONTOLOGIE: EEN VERHAAL VAN ‘WORDEN’ EN ‘ZIJN’
Tweestrijd tussen consequentialisme ↔ deontologie
= echo van klassieke tweedeling in filosofie (empiristen ↔ rationalisten)
discussie van het ‘worden’ en ‘zijn’
Consequentialisme → het ‘worden’ = het goede krijgt vorm in relatie tot elkaar, wat goed is wordt door ons bepaald
Deontologie → het ‘zijn’ = juist handelen volgens universaliseerbare principes, taal van wet + mensenrechten
8|D E O N T O L O G I E
, METAFOOR VAN DE INGENIEUR EN DE RECHTER:
− consequentialist (ingenieur) = bouwt goede op en handelt vanuit ‘salus populi suprema lex’
· welzijn van het volk is de hoogste wet
− deontoloog (rechter) = hanteert regel ‘fiat justitia et ruant coeli’
· het recht moet zijn loop kennen, al stort de hemel in
deontologie: handelingen die vertrekken vanuit verkeerde intenties zijn verboden (ongeacht mogelijke positieve
gevolgen)
consequentialisme: een belofte kan gebroken worden als die meer voordeel oplevert (algemeen belang)
HET ALGEMEEN BELANG IS GEVAARLIJK VOOR MINDERHEIDSGROEPEN:
Doel consequentialisme = algemene, positieve balans tussen voordeel en schade
critici impliceren dat minderheden kunnen opgeofferd worden ten voordele van algemeen belang
vergeten dat consequentialisme vertrekt vanuit medemenselijkheid
· solidariteit als vertrekpunt
· doel: bevordering van het welzijn
→ theorie is een mogelijke bedreiging voor de grondrechten van individuen en kan voor
uitsluiting zorgen van (minderheids)groepen
→ !!! hier oog voor hebben in sociaal-agogisch werken
Voordeel deontologische visie → doet recht aan menselijke morele intuïtie (belang van principes zoals rechtvaardigheid en
eerlijkheid)
bv. in sociaal werk streven we naar sociale rechtvaardigheid, respect voor mensenrechten …
3.1 HET GOEDE OF HET JUISTE DOEN
CONSEQUENTIALISME DEONTOLOGIE
− goede ten nadele van het juiste (priority of the good over − het juiste ten nadele van het goede (priority of the right
the right) over the good)
− meer ‘goed’ realiseren − klemtoon op ‘juiste’
het goede = moreel positief doel dat we bereiken door ons het juiste = een geheel van regels of morele normen die onze
handelen zoektocht naar het goede mogelijk maken of binnen perken
houden
moeilijkheid: algemeen belang/goede is niet eenvoudig te bepalen
hedendaagse ethiek bepaald door dit onderscheid
WAT IS HET GOEDE? IS GOED GOED?:
Discussie gaat terug op een vraag of we het goede kennen
− George Edward Moore: het is niet mogelijk omdat het goede ondefinieerbaar is
− R.M. Hare: iets als ‘goed’ omschrijven brengt niets bij, maar is enkel een talige actie (Philippa Foot
ging hier tegenin)
→ uitgaan van veronderstelling dat we wel degelijk een invulling kunnen geven van het juiste én het goede
= allebei ethische kwalificaties
9|D E O N T O L O G I E
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauravanvaerenbergh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.
