Summary
Samenvatting Politicologie
- Course
- Institution
Een samenvatting van de slides van Stefaan Walgraave + het boek "Inleiding in de politieke wetenschappen" van Marc Hooghe en Kris Deschouwer
[Show more]
Seller
Follow
cleogene
Content preview
PoliticologieInhoudsopgave
1 Politiek en politieke wetenschap............................................................................................................................4
1.1 Variaties in de politiek...........................................................................................................................................4
1.1.1 Territorium.....................................................................................................................................................4
1.1.2 Cultureel.........................................................................................................................................................4
1.1.3 Vormen...........................................................................................................................................................4
1.2 Wat doet een politicoloog?...................................................................................................................................4
1.3 Politieke wetenschap.............................................................................................................................................5
1.4 Instrumenten van (politieke) wetenschap.............................................................................................................5
2 Staat en macht........................................................................................................................................................6
2.1 De bindende regels................................................................................................................................................6
2.2 Grondwetten.........................................................................................................................................................6
2.3 Macht.................................................................................................................................................................... 7
2.3.1 Macht van de overheid...................................................................................................................................7
2.4 Oorsprong van politiek en staat.............................................................................................................................8
3 Breuklijnen en ideologieën...................................................................................................................................10
3.1 Tegenstellingen en breuklijnen............................................................................................................................10
3.2 Nieuwe tegenstellingen?.....................................................................................................................................11
3.3 Ideologieën..........................................................................................................................................................13
3.3.1 Liberalisme...................................................................................................................................................13
3.3.2 Conservatisme..............................................................................................................................................14
3.3.3 Socialisme.....................................................................................................................................................14
3.3.4 Christen – democratie..................................................................................................................................14
3.3.5 Ecologisme....................................................................................................................................................14
3.3.6 Rechts populisme.........................................................................................................................................14
4 Democratie en Politieke vertegenwoordiging.......................................................................................................16
4.1 Democratie: een omstreden concept..................................................................................................................16
4.2 Dikke en dunne definities....................................................................................................................................16
4.3 Werkt democratie beter?....................................................................................................................................17
4.4 Vertegenwoordigende democratie......................................................................................................................17
4.4.1 Twee visies op representatie........................................................................................................................18
4.4.2 Politieke partijen...........................................................................................................................................18
4.4.3 Complicaties van vertegenwoordiging..........................................................................................................19
4.4.4 Territoriale of inhoudelijke vertegenwoordiging..........................................................................................20
4.4.5 Vertegenwoordiging en afspiegeling............................................................................................................20
1
, 4.5 Directe democratie..............................................................................................................................................20
4.5.1 Referenda.....................................................................................................................................................20
5 Politieke participatie en sociale bewegingen........................................................................................................22
5.1 Politieke participatie............................................................................................................................................22
5.2 Sociale bewegingen en pressiegroepen...............................................................................................................23
5.3 Participatie en democratie..................................................................................................................................24
5.4 Politieke cultuur...................................................................................................................................................25
6 politieke partijen en partijsystemen.....................................................................................................................27
6.1 Politieke partijen spelen de hoofdrol...................................................................................................................27
6.2 Historische typologieën.......................................................................................................................................27
6.2.1 Typologie op basis van geschiedenis............................................................................................................27
6.2.2 Typologie op basis van organisatie...............................................................................................................30
6.2.3 Typologie op basis van ideologie..................................................................................................................30
6.2.4 Typologie op basis van strategie...................................................................................................................31
6.3 Partijsystemen.....................................................................................................................................................31
7 Kiessystemen en stemgedrag................................................................................................................................33
7.1 Het belang van verkiezingen................................................................................................................................33
7.2 Verschillende elementen van een kiesstelsel......................................................................................................33
7.2.1 Wie mag er stemmen?..................................................................................................................................33
7.2.2 Plicht, recht of registratie?...........................................................................................................................33
7.2.3 Selectie van kandidaten................................................................................................................................34
7.2.4 Verkiezingstechnieken..................................................................................................................................35
7.2.5 Welke kandidaten zijn verkozen?.................................................................................................................36
7.3 Gevolgen van kiessystemen.................................................................................................................................36
7.4 Stemgedrag.........................................................................................................................................................37
8 Parlement en regering..........................................................................................................................................38
8.1 Montesquieu en de scheiding der machten........................................................................................................38
8.2 Parlement en kamers...........................................................................................................................................38
8.3 De functies van het parlement............................................................................................................................39
8.4 Parlement en regering.........................................................................................................................................40
8.5 Vorming van de regering.....................................................................................................................................41
9 Bestuur en beleid..................................................................................................................................................43
9.1 Beleid................................................................................................................................................................... 43
9.1.1 De beleidscyclus...........................................................................................................................................43
9.2 Stijlen van bestuur (regimes)...............................................................................................................................47
10 Administratie en justitie.....................................................................................................................................48
10.1 Administratie.....................................................................................................................................................48
10.2 Justitie............................................................................................................................................................... 49
2
,11 Federalisme en decentralisatie...........................................................................................................................51
11.1 Staatsvorming en staatshervorming..................................................................................................................51
11.2 Federatie en confederatie.................................................................................................................................51
11.3 Voor of tegen de centrale staat?.......................................................................................................................52
11.4 Instituties van een federale staat......................................................................................................................53
11.5 Lokale besturen.................................................................................................................................................55
12 De Europese Unie...............................................................................................................................................56
12.1 De geschiedenis van de EU................................................................................................................................56
12.2 Instellingen van de EU.......................................................................................................................................57
12.2.1 Europese raad.............................................................................................................................................57
12.2.2 Europese Commissie...................................................................................................................................58
12.2.3 Raad van de Europese Unie (raad van ministers).......................................................................................58
12.2.4 Europees Parlement...................................................................................................................................58
12.2.5 Hof van Justitie...........................................................................................................................................58
12.3 De Europese Unie en politieke wetenschap......................................................................................................59
12.3.1 Multi – level governance (verschillende lagen)...........................................................................................59
12.3.2 De Europese Unie als consensusdemocratie..............................................................................................60
12.3.3 Democratie en politieke participatie..........................................................................................................60
3
, Belang van politiek
Politiek heeft impact -> ook een beperkte maakbaarheid van de samenleving (bedrijven/sociale media
bepalen ook veel) vb. transmigrantencrisis, vluchtelingencrisis, corona, radicalisering en energie
Nationale politiek verliest zijn impact => veel hangt af van hogere instanties zoals EU
Comparative politics = belangrijke tak in de politieke wetenschap = de verschillende politieke systemen
bestuderen zorgt ervoor dat je de politiek in eigen land pas begrijpt vb. Het systeem speelt een rol vb.
kiesstelsel bij ons zorgt ervoor dat rechts- populistische partijen zo sterk kunnen worden
1 Politiek en politieke wetenschap
Politiek = sturen van de samenleving => Politika = dat wat met de staat (polis) te maken heeft
Afspraken als mensen iets samen willen doen
Hoe groter de groep hoe formeler & hoe meer afspraken
= per defenitie ook conflicten over sturen van de samenleving ( kan overal zijn )
Politiek = overal
De beste leerschool van de ‘grote’ politiek is actief zijn binnen een organisatie (vb. in de chiro beslissingen
sturen )
1.1 Variaties in de politiek
1.1.1 Territorium
Vb de katholieke kerk is niet aan territorium gebonden maar spreekt toch regels voor mensen uit
Met territorium = veel omvattender je moet je er aan houden en kan het moeilijk ontsnappen (verhuizen)
Een staat heeft grondgebied en is soeverein hierin want heeft geen gezag boven zich vb. Russische referenda
in Oekraïens gebied (= vragen het volk of ze bij Rusland wilt horen = willen de soevereiniteit winnen over dit
gebied)
Niet alleen staten hebben grondgebied vb regio’s, gemeenten,…
1.1.2 Cultureel
Verschillende opvattingen over mate waarin regels mogen ingrijpen (reikwijdte waarover de afspraken gemaakt
worden)
Vroeger in nachtwakerstaat (19e eeuw) was reikwijdte veel kleiner
Steeds meer vragen om domeinen via politiek te regelen => arbeidersbewegingen, sociale beschermingen…
Enorme explosie van politieke ingrijpen vb homohuwelijken en adoptie
Politieke cultuur wijzigt => grenzen tussen privé en publiek verschuiven vb. verplicht aanwerven van mensen
met een migratie- achtergrond door werkgevers; praktijktesten; roken in bijzijn van kinderen;
verplaatsingsverbod tijdens corona
1.1.3 Vormen
Verschillen tussen politieke systemen => de vorm die de sturing van de territoriale samenleving aan
Classificaties:
Democratisch vs. Autoritaire regimes
Unitaire vs. Federale staten
Variaties in instellingen en procedures
1.2 Wat doet een politicoloog?
DOEL = regelmaat ontdekken in fenomenen (om de dingen te voorspellen) & complexe fenomenen te
vereenvoudigen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cleogene. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now