Dit document is een samenvatting van het vak Recht en Onderneming uit het 1ste jaar bachelor TEW gegeven door prof. Hendrik Vanhees aan de Universiteit Antwerpen. Het document bestaat uit een samenvatting van de handboeken Inleiding tot het recht deel 1, Inleiding tot het recht deel 2 en Ondernemin...
Wat is recht?
3 categorieën:
- Ordenen: Opstellen van regels
- Afdwingen regels: wordt gebruikt om de regels die in cat. 1 opgesteld zijn, deze te kunnen
toepassen in praktijk.
- Wijzigen: Aanpassen / herzien van regels
Objectief recht subjectief recht
- Objectief recht: Wetgeving zoals het bestaat, zoals die gemaakt is
- Subjectief recht: wetgeving die wij ontlenen uit het objectief recht. Vb: afbeelding van jou, die
niet mag gebruikt worden zonder jou toestemming. Jij kan rechten verlenen aan iemand die de
foto mag gebruiken.
Indeling:
Nationaal internationaal recht
- Nationaal : Nationale oorsprong / Door België opgesteld / Door Vlaams parlement opgesteld /
nationale bron
Nationaal recht:
- Privaat recht publiek recht
- Privaat : recht van toepassing op burgers => gekenmerkt door traditie en vrijheid => Vb: huren
Burgerlijk recht: alle dagdagelijkse rechtszaken, het regelt onze
functie in de maatschappij Vb: regels i.v.m. je burgerlijke staat
Burgerlijk wetboek (BW): regels die vroeger bij het
ontstaan van België zijn opgesteld geweest. Nu
tegenwoordig is men bezig met het moderniseren /
aanpassen / herzien van die regels en bundelt deze in
het nieuw burgerlijk wetboek (NBW).£
Ondernemingsrecht: sommige regels van toepassing die niet op
burgers toepasbaar zijn. Ondernemingsrecht staat in het
werkboek van economisch recht (WER). Dit recht is al volledig
herzien.
Gerechtelijk recht (privaat rechterlijk procesrecht): terug te
vinden in het gerechtelijk wetboek (Ger. W), hierin wordt heel de
werking van het gerecht uitgelegd alsook bepaalt het naar welke
rechtbank je gaat voor welk conflict. Maakt het je mogelijk om
bestaande regels in het BW en WER te effectueren.
,- Publiek : regelt de relatie tussen burgers en de overheid alsook tussen overheden onderling. Vb:
relatie tussen Vlaamse gemeenschap en Waalse gemeenschap => gekenmerkt door eenzijdige
dwingende overheidsbeslissingen
Grondwettelijk recht (grondwet): regelt de organisatie van onze
staat. Kent rechten en vrijheden toe aan ons. Vb:
vrijemeningsuiting, vrij onderwijs, etc.
Fundamentele regels voor onze samenleving, zoals bv scheiding
der machten om een dictatuur te voorkomen.
Bestuursrecht: Recht dat betrekking heeft op de uitvoerende
macht (= regering). Regelt inrichting en werking van de
uitvoerende macht => het hele ambtenarenapparaat, werking
van ministeries, etc.
Fiscaal recht: Bepaalt relatie tussen burger en overheid. Regelt
de staatsinkomsten. Terug te vinden in verschillende wetboeken
( vb: Wetboek inkomstenbelasting, etc.)
Strafrecht: Sancties afgedwongen door de overheid. Terug te
vinden in het strafwetboek (SW)
Strafprocesrecht: Tegenhanger van het gerechtelijk recht.
Procedures m.b.t. strafrechtelijke feiten, vertegenwoordigd door
OM. Terug te vinden in het wetboek van strafvorderingen.
- Relevantie onderscheid?
Privaat recht => Supletief (aanvullend) recht. Je kan er nog tussenuit.
Dwingend recht : regels die u beschermen en waar je
niet van kan afwijken.
Regels van openbare orde: Regels waar je niet van kan
afwijken, maar regels die niet het privaat belang
beschermen maar het maatschappelijk belang.
Publiek recht : openbare orde
Relativering van het onderscheid :
Economisch recht : recht dat ons leven beheert
Ondernemingsrecht
Markt regulerend recht : hoe je je moet
gedragen op de markt
Sociaal recht :
Arbeidsrecht:
♦ Individueel (privaat):
arbeidsovereenkomst tussen werkgever
en werknemer
, ♦ Collectief (publiek) : Afspraken tussen
Vakbonden en werkgevers
Sociaal zekerheidsrecht (publiek): relatie tussen
verzekerden en de instellingen van sociale
zekerheid => ziekte, pensioenen, sociale
zekerheid, etc.
Geen verschil tussen publiek en privaat recht op
Europees vlak
Overheid => Privaatrechtelijke technieken
vb: Gaat koopovereenkomst sluiten en
onderhandelen i.p.v. te onteigenen
vb: geen overheidsondernemingen oprichten,
maar aandelen nemen in grote private ondernemingen,
minimumrichtlijnen geven of subsidiëren
Vb: Men werkt met contractuele
overeenkomsten
Internationaal : Verdragen opgesteld tussen verschillende landen of organisaties
Internationaal privaat recht (IPR) => Bepaald welk nationaal recht je
gaat toepassen in situaties waarin een buitenlands element zit.
een deel voortkomend uit internationale organisaties maar deel ook
uit nationaal recht.
Juridische relatie met buitenlands element vb: belg met
nederlander.
Wetboek IPR => belangrijke bron van rechtsregels in België
Internationaal publiek recht (Volkerenrecht) => recht dat relaties
met andere landen regelt. Internationale overeenkomsten
(verdragen).
opstellen overeenkomsten : onderhandelen => akkoord? =>
verdragen tekenen => moet bekrachtigd worden door parlement
Privaat : handelsverdragen / IPR-regeling
Europees recht => Landen dragen bevoegdheden over
Primauteit / voorrang EU-recht => deze rechten
primeren boven de nationale rechten
Directe werking => lidstaten moeten rechtsregels niet
bekrachtigen => burgers kunnen er onmiddellijk beroep
op doen
artk. 101 => geen mededingen afspraken, zoals
, prijsafspraken.
Juridische begrippen:
Rechtstaat: Overheid zorgt ervoor om rechten en vrijheden van zijn burgers te
beschermen tegen buitenlandse inmenging, inbreuken van andere burgers of
van overheidsinstellingen. Fundamentele rechten opstellen : vrijemeningsuiting ,
recht van vrij onderwijs, etc….
Nationale overheden bleken niet sterk genoeg => 1955: Europees verdrag van de
rechten van de mens (EVRM)
Wetstaat : een wetgeving die de fundamentele rechten en vrijheden tot stand
brengen. Vb : wet op consumentenbescherming.
Meer en meer dwingend recht gaan uitvaardigen => op den duur veel te veel
regels => dereguleren
3 staatsmachten:
Wetgevende (parlement)=> maakt de regels
uitvoerende (regering) => dagelijks bestuur
rechterlijke macht (wettelijke hoven en raad van staten) => beoordeelt geschillen
Schema p.20 cursus
Scheiding der machten : de 3 staatsmachten staan onafhankelijk van elkaar, maar
controleren elkaar wel.
Democratisch beginsel : wetgeving wordt gemaakt door verkozenen van het volk.
Europese rechtsorde:
Historisch => verdrag EGKS (Europese gemeenschap van kolen en staal) =>
Men wou verder gaan => politieke eenheid brengen => Niet gelukt => eerst
economisch samenwerken en daarna zou politieke samenwerking
automatisch volgen (Spill-over-effect) => 2 de en 3de gemeensch EEG +Euraton
EEG : Europsese economische gemeenschap (1957) => is veranderd
in EG (Eurposese gemeenschap) dus niet specifiek meer op
economisch vlak (1992) => Begin van EU
Euraton : agentschap voor de verspreiding en deling van technologie
in kader van het ontwikkelen van kernenergie
Nu : 27 lidstaten => kandidaat lidstaten : Turkije, Oekraïne, ….
Politieke instellingen :
Europese parlement
Om de 5 jaar herverkozen.
In samenwerking met de raad van ministers.
Goedkeuren van begroting.
Officieel in Straatsburg (Frankrijk) maar dit slechts 1 keer
per jaar => alle andere keren in Brussel
Geen volheid van bevoegdheid
Raad van EU
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JefVermassen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
