Summary
Samenvatting Arbeidsrecht (1e jaar, 2e semester)
- Course
- Institution
Het vak over het heel semester, uitgebreid met lesnotities, handboek en powerpoint.
[Show more]
Seller
Follow
camillevanhunsel
Content preview
Camille Vanhunsel ArbeidsrechtHoofdstuk 1: Begrip en situering van het arbeidsrecht.
0. Waarom leren we ‘arbeidsrecht’?
✓ Beschikken over basiskennis arbeidsrecht
✓ Arbeidsrecht kunnen toepassen op eenvoudige concrete situaties
✓ Wetgeving kunnen gebruiken (verplicht op examen)
✓ Deskundig advies kunnen verstrekken aan cliënt
1. Wat is ‘arbeidsrecht’?
Sociaal recht = Arbeidsrecht + Sociaal zekerheidsrecht
Arbeidsrecht Sociaal zekerheidsrecht
Regelt de verhouding tussen werkgever en Rijkdom herverdelen en deze gebruiken om
werknemer van mensen die in ondergeschikt mensen te beschermen tegen sociale risico’s
verband werken (hoe meer je verdiend hoe meer je afgeeft)
Verhouding kan individueel (jij als werknemer) of Van toepassing op werknemers, maar ook op
collectief (alle werknemers) zijn ambtenaren, zelfstandigen en op de hele
bevolking
✓ Arbeidsovereenkomstenrecht Sociale verzekeringen
✓ Collectief arbeidsrecht ✓ Werkeloosheidsverzekering
✓ Wetgeving loonbescherming ✓ Ziekte- en invaliditeitsverzekering
✓ Arbeidsbeschermingsrecht/ ✓ Pensioenverzekering
arbeidsreglementering ✓ Gezinsbijslagen
✓ Arbeidsmarktrecht ✓ Jaarlijkse vakantie
✓ Sociaal handhavingsrecht ✓ Arbeidsongevallen & beroepsziekten
Sociale bijstand
✓ Recht maatschappelijke integratie (RMI)
✓ Inkomensgarantie voor ouderen (IGO)
✓ Gewaarborgde gezinsbijslag
✓ Tegemoetkomingen aan personen met een
handicap
1.1. Het arbeidsrecht.
Definitie: De verhouding tussen werknemers (die in ondergeschikt verband of in loondienst werken) en
hun werkgevers.
✓ Regelt niet de verhoudingen van het overheidspersoneel (ambtenaren van de Federale Overheid,
de gewesten en gemeenschappen, de provincies…) ten aanzien van hun werkgever (de overheid).
✓ Verhouding wordt geregeld in het administratief recht (recht betreffende het openbaar ambt).
✓ Ook zelfstandige arbeid wordt geregeld in het arbeidsrecht
1
,Camille Vanhunsel Arbeidsrecht
Arbeidsrecht wordt onderverdeeld in:
✓ Arbeidsovereenkomstenrecht: rechten en plichten van de werknemer
(BV: soorten arbeidsovereenkomsten, proefbeding, aansprakelijkheid…)
✓ Arbeidsbeschermingsrecht: werknemer beschermen bij uitvoering van de arbeid
(BV: arbeidsduur, verbod op kinderarbeid, regeling nachtarbeid…)
✓ Wetgeving op de bescherming van het loon
✓ Collectief arbeidsrecht: verhoudingen tussen werknemers en werkgevers als groep
(BV: relatie vakbonden en werkgever of werkgeverorganisaties)
✓ Arbeidsmarktrecht: toegang tot de arbeidsmarkt
(BV: bevordering van de werkgelegenheid, arbeidsbemiddeling, discriminatiewetgeving…)
✓ Sociaal handhavingsrecht: bevat regels in verband met het toezicht op de naleving van het
arbeidsrecht en sancties ingeval van overtreding
1.2. Het sociale zekerheidsrecht.
Definitie: de regels en mechanismen om de rijkdom te herverdelen en bepaalde risico’s te dekken zodat
iedereen in principe in staat zou moeten zijn om in zijn of haar levensonderhoud te voorzien. Het is niet
beperkt tot de werknemers, maar is ook voor ambtenaren en zelfstandigen.
Bijstandsregelingen.
Definitie: minimumvoorzieningen voor wie door de mazen van het net van de sociale zekerheid valt.
✓ Recht op maatschappelijke integratie
✓ Inkomensgarantie voor ouderen
✓ Gewaarborgde gezinsbijslag
✓ Tegemoetkomingen voor gehandicapten
✓ Recht op maatschappelijke dienstverlening (leefloon)
2. Ontstaan van het arbeidsrecht.
= Het ontstaan van het arbeidsrecht gaat heel ver terug.
➢ 19de eeuw: Arbeidsverhouding geregeld door het burgerlijk wetboek → gebaseerd op Franse
Revolutie (Liberté, Egalité, Fraternité).
➢ Burgerlijk wetboek (dat 2 artikels aan arbeidsovereenkomst besteedde) beschouwde deze als een
soort huurovereenkomst waarbij de ene partij zich verbindt iets voor de ander te verrichten tegen
betaling van een (huur)prijs.
➢ Arbeidsomstandigheden:
o Kinderarbeid
o Werkdagen van > 12u
o Geen recht op zondagrust of jaarlijkse vakantie
o Geen ziektevoorzieningen/werkloosheidsuitkering/pensioenen
➔ Erbarmelijke omstandigheden + coalitieverbod dus staken was geen optie
Opstellen Code Civil (Napoleon)
2
,Camille Vanhunsel Arbeidsrecht
Industriële Revoluties (slechte arbeidsomstandigheden tegen gaan)
✓ 1885: oprichting Belgische Werkliedenpartij (liberalisme: democratisering en stemrecht)
✓ 1886: keerpunt: stakingen tegen werkomstandigheden en economische crisis
o ‘Commissie voor de Nijverheidsarbeid (Koning Leopold II) om grond onderzoek in te stellen
naar de arbeidsvoorwaarden en voorstellen te formuleren ter verbetering van het lot van
de werkende klassen → inzicht dat overheid regulerend moest optreden
✓ 1891: Rerum Novarum = pauselijke encycliek over slechte arbeidsomstandigheden van arbeiders
✓ 1894: eerste verkiezing onder algemeen meervoudig stemrecht
‘socialisten’ voor het eerst in het parlement
✓ 1895: eerste Ministerie van Nijverheid en Arbeid
Eerste wetgevende initiatieven:
✓ 1887: loonbeschermingswet: niet meer in natura uitbetalen
✓ 1889: kinder- en vrouwenarbeid reglementeren:
o kinderen < 12 jaar mogen niet meer in fabriek werken
o jongens < 16 jaar en meisjes < 21 jaar mogen geen nachtarbeid verrichten
o vrouwen mogen niet meer in de mijnen werken
Wetgeving komt in een stroomversnelling.
✓ 1900: wet op de arbeidersovereenkomst voor werklieden (= arbeiders)
o Minimale bescherming, van toepassing voor zover geen andere afspraken gemaakt tussen
partijen (aanvullende werking)
✓ 1903: arbeidsongevallenwetgeving
✓ 1905: verplichte zondagsrust
✓ 1921: invoering van de 8-urendag en 48-urenweek + opheffing coalitieverbod
✓ 1922: wet op de arbeidsovereenkomst voor bedienden
o Betere bescherming van arbeiders
o Doel bedienden uit handen van de vakbonden te houden
o Verklaart onderscheid tussen arbeiders en bedienden dat tot op vandaag bestaat
o Werknemers ‘met de pet’ (arbeiders) versus werknemers ‘met de hoed’ (bedienden)
✓ 1936: wet op jaarlijkse vakantie: 6 dagen vakantie of 1 week voor wie > 1 jaar in dienst was
✓ Na 1945: definitieve doorbraak sociale zekerheid + groeiende samenwerking tussen werknemers-
en werkgeversorganisaties door collectief overleg
3 juli 1978: ‘wet betreffende de arbeidsovereenkomsten’
✓ Coördinatie van afzonderlijke wetten voor arbeiders, bedienden…
✓ Onderscheid blijft wel bestaan, maar afzonderlijke regels voor loon, ziekte, vakantie
✓ Meermaals aangepast, laatst grondig in 2013: ‘eenheidsstatuut’
Samenvatting jaren ’80 – nu
➔ Vraag werkgevers tot flexibilisering en deregulering
➔ Toenemend belang van internationale context, hoofdzakelijk vanuit de Europese Unie
3
, Camille Vanhunsel Arbeidsrecht
Hoofdstuk 2: Bronnen van het arbeidsrecht.
0. Wat is ‘arbeidsrecht’?
Definitie: Recht is geheel van regels opgesteld door samenleving om samenleven van mensen te ordenen.
Belang: weten welke regels je moet toepassen in een concrete situatie
✓ Ontslag, discriminatie, ziekte, kinderarbeid…
Overzicht Bronnen Arbeidsrecht
Internationaal Nationaal
Internationaal Europees Bilateraal Algemene bronnen Eigen bronnen
arbeidsrecht
V.N. Raad van Europa België – Marokko Grondwet C.A.O.’s
I.A.O. E.U. … Wetten, K.B.’s- Individuele
M.B.’s arbeidsovereenkomst
O.E.S.O. Rechtspraak Arbeidsreglement
Rechtsleer Gebruik
1. Internationale bronnen.
= Bilaterale verdragen: regels van toepassing op werknemers uit het andere land of omgekeerd (inzake
sociale zekerheid) tussen België en een derden land
= Multilaterale verdragen: wanneer een verdrag deel uitmaakt van intern recht → voorrang op
nationale rechtsbronnen
1.1. De Verenigde Naties (V.N.).
= Doel: internationale vrede bewaren + internationale samenwerking op sociaal, cultureel en humanitair
vlak + eerbied voor rechten van de mens en fundamentele vrijheden bevorderen.
Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM)
✓ Bevat bepalingen in verband met arbeidsrecht
o Recht op arbeid
o Gelijk loon voor gelijk werk
o Vrijheid om vakverenigingen op te richten
o Recht op rust en vrije tijd
Anderen V.N. verdragen die relevant zijn:
✓ Internationaal Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke rechten (BUPO-verdrag)
✓ Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele rechten (IVESC-verdrag)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller camillevanhunsel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now