STEDENBOUW H3: STADSLUCHT MAAKT VRIJ? – DE MIDDELEEUWSE STAD EN DE
OPKOMST VAN DE MIDDENKLASSE
twee centrale vragen: stadslucht maakt vrij? wat betekent dat en klopt dit? opkomst van de
middenklasse? naast fysieke materiele verschijningsvorm en de bijhorende kenmerken
nog een tweede belangrijke element van de middeleeuwen:
sociale dimensie => nieuwe bevolkingsgroep => middenklasse
De Middeleeuwen (476-1453)
Context
Jaartallen gelinkt aan bepaalde gebeurtenissen:
476 val WRR
1453: zelfde ORR
Constantinopel ingenomen door ottomanen
Einde middeleeuwen en ORR
Nieuwe periode breekt aan
Middeleeuwen was lange periode => wordt onderverdeelt
=> proberen Europa te veroveren => constante druk vanuit N en Z op Europees continent
=> kleine steden die verbonden werden met elkaar via heirbanen
=> vormt ruggengraad van het romeinse rijk => verdwijnt in de duistere middeleeuwen
Verval romeinse stedennetwerk
Weinig rechtstreekse bronnen over de middeleeuwen
=> geen geschreven bronnen, geen getuigen
=> baseren ons op archeologie en weinig overgebleven teksten
= verklaring waarom zaken hebben plaatsgevonden toen
Hoe komt het dat het RR en het stedennetwerk op zo’n korte tijd uit elkaar valt?
En dat Noord Europa snel terugvalt naar een primitieve toestand?
Na enkele jaren blijft er niets meer over van de grote beschaving die de romeinen hadden ontwikkeld
hoe komt dat???
klassieke uitleg:
= politieke instabiliteit => Noordelijke en zuidelijke rooftochten
!!! niet voldoende verklaring voor historici
Stammen die de romeinse cultuur kwamen overnemen/veroveren namen veel van hun over
Vernietigden dus niet alles
, Interessante infrastructuur hielden ze over
!!! De invallen zelf verklaren dus niet dat de romeinse cultuur verloren is gegaan
=> andere oorzaak
“Het idee dat de val van het Romeinse Rijk veroorzaakt werd door de inval van de Vikings werd door
de Belgische historicus Henri Pirenne betwist. Volgens hem was het pas met de invallen van de Moren
dat de handel rond de Middellandse Zee stilviel, en daardoor het Romeinse stedennetwerk
verbrokkelde. De oorzaak was maw economisch eerder dan militair. (= Pirenne-thesis)”
= hypothese van Belgische historicus
=> gevolgen van de invallen waren van belang
- Politieke instabiliteit waardoor de handel stil valt
o Daardoor valt al de rest ook stil
o 'geen bloed meer in het lichaam' => het sterft af
Ooorzaak is dus de gevolgen van de invallen (niet de invallen zelf)
historici van toen waren op zoek naar verklaringen
pirenne gaat telkens op zoek naar een economische verklaring
=> levensader van de geschiedenis => stuurt de geschiedenis
verklaart waarom de romeinse erfenis op korte tijd verdwijnt
er is maar 1 instuurt meer dat de maatschappij kan structureren en dat is de rooms
katholieke kerk
o 4e eeuw => rooms katholiek = staatsgodsdienst RR
o naast paus, bisschoppen voornaamste machthebbers in de kerk
= plaatselijke gezant van de paus
~kardinaal is speciaal soort bisschop
o bisschop moet gevestigd zijn in een stad
o enkel die steden blijven dan ook over na het proces
o alle andere steden waar geen bisschop aanwezig zijn:
gaan geleidelijk aan verdwijnen
Dominantie Rooms-katholieke kerk ~Laatste vorm van georganiseerd gezag
R-katholieke kerk belangrijkste culturele, politieke en economische actor toen
o cultureel:
enige vorm van onderwijs (kloosters en abdijen)
o politiek:
paus scheidsrechter bij conflicten
o economisch:
abdijen zorgen voor landbouw
stukken grond er rond => voorzien van voedsel => maatschappelijke organisatie
wordt gezien als feodale maatschappij
feodaal:
1. bijna iedereen leeft van de grond/landbouw (primaire economische
activiteit)
2. standenmaatschappij (hiërarchie)
Vorst & (land)adel (3%) = mensen die machtig zijn door grondbezig
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stuvia2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.