Examenvragen - ethisch handelen
op niveau van kennis – inzicht/toepassing
Kennisvragen- Deel 1
1. Wat zijn waarden en normen en hoe verhouden ze zich tegenover elkaar?
Waarden zijn ideeën en opvattingen die door een groep van mensen worden gedragen (bv.
eerlijkheid, vrijheid, respect). Ze zijn abstracter geformuleerd waardoor ze nooit ten volle haalbaar
zijn. Je laat je erdoor inspireren, ze geven aan wat waardevol is.
Normen zijn meer context gebonden. Het zijn gedragsregels en worden geformuleerd op de
vooropgestelde waarden om deze zo goed mogelijk te realiseren.
Ze geven aan wat niet en wel kan in situaties waarden leiden naar specifieke normen.
Zo krijg je de gedragsregel (norm) dat iedereen die een werf betreed een helm moet dragen, uit de
abstracte waarde van veiligheid.
DUS: Door na te denken over waarden ga je naar de basis van het handelen en de genomen
beslissingen. Het helpt naar het zoeken naar opvattingen die essentieel zijn binnen een samenleving
en die bepalend zijn voor de manier waarop mensen met elkaar omgaan en de keuzes die hierbij
worden gemaakt. De oorsprong van de norm wordt beter begrepen, wat verklaart waarom de regels
wel of niet gevolgd worden. Het maakt je ethisch sterk omdat je de gesprekspartner kan meenemen
naar de grond van de zaak
2. Vanaf het einde van de jaren ’60 is een nieuwe medische ethiek ontstaan. Wat is
kenmerkend voor deze ‘nieuwe(?)’ medische ethiek, waardoor verschilt ze van de ‘vroegere’
medische ethiek?
De ‘vroegere’ medische ethiek richtte zich op een ethiek die beoefend werd door medici en
hulpverleners (beroepscode). Door het volgen van deze beroepscode wordt je een goede
beroepsbeoefenaar. Vanaf het eind van de jaren 60’ ontstond er een gezondheidsethiek: een poging
om zorgvragers een stem te geven en grenzen te stellen aan de medische macht.
Deze gezondheidsethiek richtte zich dus voornamelijk op de cliënt en zijn macht over eigen lichaam,
in tegenstelling tot de beroepscode die gemaakt was voor de zorgverlener om te volgen.
, 3. De gezondheidszorg kent een steeds wijzigende context. Een cliëntgerichte oriëntatie in de
medische ethiek hangt samen met de ontwikkelingen in de geneeskunde zelf, maar ook met
veranderingen in de samenleving en de cultuur. Binnen het thema ‘Medische ethiek’ worden
vijf factoren naar voor geschoven waardoor nieuwe vragen/problemen ontstaan. Welke zijn
de vijf factoren?
Wetenschappelijk onderzoek: grote evolutie in wetenschappelijk onderzoek waardoor
vragen ontstaan rond proefpersonen, medische experimenten, nieuwe
onderzoeksmethoden…
Technologische ontwikkelingen: toename van geneeskundige kennis waardoor vragen
ontstaan rond overname van natuurlijke functies door technologie en apparatuur, macht
over sterven en leven, …
Demografische veranderingen: stijging van gemiddelde leeftijd waardoor vragen ontstaan
rond nood aan medische interventies bij bejaarden, zorgvoorzieningen, euthanasie, …
Maatschappelijke veranderingen: ontwikkeling van de actieve welvaartstaat waardoor
vragen ontstaan rond de hoge kost van gezondheidszorg, wie zorg krijgt en wie niet, …
Morele onzekerheid: de verandering in denken over ethiek zelf waardoor de patiënt niet
langer een object is die een behandeling ondergaat. Vragen rond zelfbeschikkingsrecht,
patiëntenrechten, bewindvoerders, …
WTDMM
4. Volgens Beauchamp en Childress is het medisch handelen gebaseerd op vier principes (later
zijn er twee aan toegevoegd). Geef de vier principes die besproken en gebruikt worden
tijdens de lessen ethiek.
Vier principes die geworteld zijn in een common morality:
Weldoen, of het bevorderen van welzijn
Niet schaden
Rechtvaardigheid
Respect voor autonomie
Meer recent werd de lijst aangevuld met:
Bescherming van de menselijke waardigheid
Gepast gebruik maken van middelen
Inzicht/toepassingsvragen-Deel 1
1. Vaak is een probleem geen exclusief moreel probleem. Leg uit. Verduidelijk met een
voorbeeld.
Vaak is een probleem geen exclusief moreel probleem en is er bv. ook een economische,
organisatorische, politieke of psychologische dimensie aan verbonden. Om te willen inzien of te
willen weten (perceptie van de situatie) dat er een moreel probleem is, moet je bereid zijn het
morele probleem te zien.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller naomivangoethem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.17. You're not tied to anything after your purchase.