Samenvatting Historische methode: Deel 1: geschiedenis en erfgoed
30 views 1 purchase
Course
Historische Methode
Institution
Universiteit Antwerpen (UA)
Deze samenvatting bevat alle informatie uit de ppts en extra informatie vermeld door de leerkracht in de vrijdaglessen (theorielessen). De samenvatting bevat theorie maar ook alle voorbeelden die in de les werden gegeven. Het is een zeer uitgebreide samenvatting waarbij alles uit de les vermeld wor...
HISTORISCHE METHODE: DEEL 1 GESCHIEDENIS EN
ERFGOED
1. EEN TOEKOMST VOOR HET VERLEDEN
a. De monumentenstrijd
Wat is de plek van monumenten die bepaalde zaken (een feit of persoon) herdenken in de publieke ruimte
en wat doet het met onze visie op wat het verleden is en hoe we ermee moeten omgaan.
=> Vaak over monumenten die om een of andere reden niet meer bij de tijd passen, wat doen we met die
monumenten?
Visie erfgoed: het monument heeft zijn waarde als erfgoed (esthetische waarde, documentaire waarde, …),
kunnen we dat zomaar veranderen? Veel debatten rond
Voorbeeld: beelden Leopold II
Bepaalde groeperingen vonden het nodig iets met die beelden te doen om aan te geven dat de
geschiedenis van Leopold II (en zijn erfenis) niet zuiver zijn: hij was enorme massamoordenaar,
exploitatief systeem, (pre)koloniaal, hij wou zo veel mogelijk geld verdienen op zo kort mogelijke tijd
zonder respect voor mensenrechten lokale inwoners, …
Moeten die beelden blijven staan?
Standbeelden hebben bepaalde functie:
Herinneren aan iets
Verantwoorden bepaald systeem: geen standbeelden van dicidenten tenzij ze plots passen in
het systeem. Ze zijn dus maatschappij bevestigend
=> willen wij zulke monumenten hebben staan in publieke ruimte die Leopold II goed praten? Want
dat doen deze beelden: tonen hem als belangrijke koning in de geschiedenis van België en de reden
waarom hij belangrijk was was het opbrengen van de Congo en daarom staan die beelden daar
Wat werd gedaan:
De beelden werden symbolisch aangevallen (met verf en graffiti)
Beelden kapotslaan
Maar wat wordt daar dan weer aangedaan (is een dilemma)
De kapotte stukken van het beeld (niet Leopold maar andere) werden in kelder museum opgeslagen
en niet tentoongesteld omdat het als politiek niet opportuun werd geacht om dat te doen.
Voorbeeld: straatnaam veranderen: Cyriel Verschaeve vervangen
door Anne Frank
Dit is de geschiedenis uitvegen, maar wat wordt uitgeveegd?
Meer dan enkel Cyriel Verschaeve wordt uitgeveegd: De houding van de Belgische partijen ten
opzichte van de WOII. Straatnaam van Cyriel komt van na de WOII dus ook de geschiedenis dat
Vlaanderen nogal dubbelhatrige houding had tegenover de collaboratie. In na oorlogse Vlaanderen
was hij aanvaardbaar genoeg een straatnaam te krijgen en door deze te vervangen wordt die
houding van Vlaanderen weggeveegt.
i. Veranderlijkheid van het verleden
, Welk verleden?
Welk verleden krijg je te zien
Wiens verleden?
Het verleden van iedereen of enkele? Machtshebber of machtslozen, mensen met of zonder
politieke agency.
Door wie dat verleden?
Wie heeft belang bij dat te laten zien, waarom staan die dingen daar gezet? Wie gezet met welke
bedoelingen
Voor wie wat verleden?
Voor wie daar gezet? Om wat te doen en om wat te bereiken?
De flarden die wij te zien krijgen uit de geschiedenis zijn bepaald door actoren met bepaalde bedoelingen,
en die bepaalde mensen willen bereiken. Elk monument/object dat we onder ogen krijgen uit het verleden
bevat dezelfde boodschap: waarom net dat object bewaren en niet een ander object. En voor wie
bewaren? Geschiedenis en erfgoed zijn dus per definitie ook politieke zaken, er zit een bedoeling achter
Objectieve geschiedenis bestaat niet!
Voorbeeld: vervolg beelden Leopold II
Politieke macht: er zouden niet zo veel beelden zijn moest het geen machtsfactor zijn
Nationale trots: men wou tonen dat een klein land als België dat eeuwen lang veroverd is
geweest (altijd geleden heeft) is er toch bovenop gekomen en we zijn groots: in het verleden
en ook het heden
België als kolonisator: wij die de verworvenheden van westerse samenleving (geloof, de trein,
…) bijbrachten aan “de primitievelingen” en zij hebben dat allemaal te danken aan de Belgen
Zogezegd: wij hebben de zwarten bevrijd van de arabische slavenhandelaars die enkele
honderden zwarten hebben meegenomen (ookal hebben wij 100 000en vermoord)
Wij als beschavingbrenger die het Europese ideeëngoed (Christelijke geloof) hebben
verspreid
Leopold II had in zijn tijd ook zijn kritici (hij werd ook bekritiseerd) en er moest iets gebeuren
om dit ook naar de Belgen te verantoorden (uiteindelijk niks opgeleverd tho want hij moest
zijn winst dan delen met “de onderdanen” om te tonen waarom het goed was voor de natie
(zoals jubelpark))
Veel beelden en tunnelnamen werden lang erna benoemd/gemaakt, waarom dan toch nog
die man eren? => België had na de dood van Leopold II zijn bezit overgenomen (alles van die
kolonisatie periode) en moest dit kunnen verechtvaardigen. Dit deden ze door hem voor te
stellen als die machtige figuur, beschavingbrenger
Geen neutrale monumenten. Monumenten zijn nooit neutraal en hebben altijd een bedoeling
MAAR wat als de bedoelingen niet meer oké zijn?
Onze welvaart is grotendeels daarop gebaseerd en heeft België een voorsprong gegeven en Europa een
bepaalde weg uitgestuurd. Wordt vaak toxisch erfgoed genoemd. Is het verwijderen het verwijderen van
de geschiedenis? Is het weghalen uit de publieke ruimte het wegvegen van de geschiedenis?
!!wie beweert dat en waarom beweert die het??
De inhoud van beelden, de betekenis van die beelden voor het verleden eigenlijk in de interactie ligt van
die beelden in hun omgeving en de mensen die die beelden gebruiken:
Beelden kunnen voor verschillende mensen verschillende betekenissen hebben
toont dat het verleden voortdurend verandert
, b. Hoe kijken we naar het verleden?
Hoe we naar monumenten kijken in publieke ruimte wordt in grote mate bepaald door politieke
positioneringen/ideologische overteugingen maar eigenlijk ook door de visie van het verleden: wat wij
vinden dat de gechiedenis is/idee hoe geschiedenis er moet uitzien
Vaak op schaal van negatief naar positieve appreciaties van het verleden, zitten we met een aantal
opinies/visies over wat het historisch proces is:
i. Vooruitgang en moderniteit (negatief)
Geschiedenis is een verbeteringsproces en w dus steeds beter, we leren van onze fouten en daardoor
maken we de samenleving steeds beter en geschiedenis is een noodzaak om verbetering te kunnen
brengen). Omdat we leren van onze fouten wordt het beter, geschiedenis is instrumenteel hierin en
noodzakelijk om verbetering te kunnen brengen.
Vooruitgangsfilosofie Moderniteit (Tosh): samenleving zoals die
“Het wordt altijd beter” evolueert naar beter evenwicht tussen allerlei
zaken:
Geschiedenis is een proces waarbij mensen
hun emoties steeds beter onder controle Economisch: industrieel en stedelijk
hebben en steeds minder gewelddadig Sociaal-cultureel: “burgerlijk” naar “massa” die
wordt de wereld wordt beter en we
steeds meer betrokken wordt in samenleving
leren van onze fouten.
Politiek: parlementaire democratie (wordt door vele
wetenschappers en vooral sociologen gezien als
eindpunt van samenleving)
Natuur en mens: controle door wetenschap en
1. Teleologische of cyclische lijnen
techniek
Teleologische verbeteringsgedachte: er is een eindpunt, de samenleving gaat ergens naartoe
Christelijke gedachte: samenleving houdt op bij laatste oordeel
Marxisme en het dialectisch proces in het verleden: we gaan naar een samenleving toe die steeds
gelijker wordt en waar uiteindelijk iedereen gelijk zal zijn en voldoende middelen zal hebben
Idealen van de verlichting: parlementaire democratie: menselijke rede zal uiteindelijk zegevieren
(rationele sociale acte)
Overbodigheid v/h verleden onder mom van de vooruitgangsideologie (boek The end of history):
met val Berlijnse muur is geschiedenis op eindpunt gekomen: de liberale samenleving
(parlementaire democratie) heeft getriomfeerd en beter dan dat bestaat niet: wat nu verder zal
gebeuren is dat alle samenlevingen in de wereld dit model gaan overnemen omdat dit het beste is
en dat de geschiedenis niet verder zal evolueren het einde van de geschiedenis (klopt toch niet)
Verlichtingsideaal in Westerse en niet in Islamgemeenschap waardeoordeel over anderen
gaat uit van een soort Westerse superioriteit gevoel, wij zijn de rationele wezens en de anderen
hebben het nog niet door (vaak zijn de moslims ‘de anderen’ en wordt als irrationeel omschreven)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emilievancronenburg1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
