Summary
Samenvatting Publiekrecht
- Course
- Institution
- Book
Deze samenvatting is gemaakt aan de hand van het boek, de powerpoints en extra informatie die tijdens de les werd verteld. met deze samenvatting behaal je minimum een 14/20.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: hgstudent2703 • 1 year ago
Seller
Follow
StudentRechtspraktijk02
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING
PUBLIEKRECHT
2022 – 2023
,DE ALGEMENE BEGINSELEN VAN HET
BELGISCH PUBLIEKRECHT
1. DE GRONDWET: BASIS VAN HET BELGISCH PUBLIEKRECHT
HET ONTSTAAN VAN BELGIË
Tussen 1815 en 1830 was België een deel van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
onder leiding van Koning Willem I.
Koning Willem I kreeg veel kritiek, zowel van de katholieken als van de liberalen. De
katholieken waren het niet eens met de inmenging van de Koning in de godsdienst en de
liberalen verzetten zich tegen het verplicht gebruik van het Nederlands in de scholen en
de administratie.
In augustus 1830 barstten de eerste rellen los. Deze rellen groeiden een paar maanden
later uit tot een revolutie, namelijk ‘de Belgische Omwenteling’.
De revolutionairen namen de macht over en vormden een voorlopig Belgische regering,
het Voorlopig Bewind dat de onafhankelijkheid van België uitriep op 4 oktober 1830.
Het Voorlopig Bewind besliste om een parlement te verkiezen om zo een grondwet op te
stellen. Dit parlement, het Nationaal Congres werd geïnstalleerd op 10 november 1830.
Op 7 februari 1831 werd de Belgische Grondwet afgekondigd.
‘EEN GRONDWET’, WAT IS DAT EIGENLIJK?
In het Belgische recht kunnen we de Grondwet omschrijven als een geheel van
fundamentele regels met zowel een inhoudelijke als formele component die:
Inhoudelijk aspect:
> De werking en de organisatie van de instellingen bepalen.
> De verhouding tussen de instelling onderling bepalen.
> De verhouding tussen de instellingen en de burgers.
> De bescherming van de rechten en vrijheden van de burgers door de
overheid.
Formele aspect:
> Aangezien de grondwet een basiscontract is tussen de overheid en de
burgers, is de gewone wetgever (overheid) niet bevoegd om de
grondwet zomaar eenzijdig te wijzigen. Er is een akkoord/
instemming nodig van de burgers van het land.
De Grondwet kan in België maar gewijzigd worden als de specifieke procedureregels
worden nageleefd.
, DE STAAT: DE CONSTITUTIEVE ELEMENTEN
Om van een staat te kunnen spreken, hebben we 3 zaken nodig:
> Grondgebied
> Bevolking
o Onderhorigen/onderdanen vreemdelingen
o Apatride (= stateloze)
o Bipatride (= iemand die meerder nationaliteiten bezit)
> Gezag
o Soevereiniteit (= de bevoegdheid/macht van een overheid om intern op
te treden binnen eigen land en extern te zeggen dat je bestaat als staat)
Het is noodzakelijk dat een nieuw opgerichte staat wordt erkend door de bestaande
staten. Dit kan uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren.
2. DE KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT
De kenmerken van de Belgische staat zijn de fundamentele keuzes die het Nationaal
Congres maakten over de organisatie van de nieuwe staat België.
> Scheiding der machten
> Een monarchie
> Representatieve en parlementaire democratie
> Een rechtsstaat
Deze kenmerken staan NIET uitdrukkelijk in de Grondwet.
DE SCHEIDING DER MACHTEN
In 1748 schreef de filosoof Montesquieu dat iedereen die macht heeft, geneigd is die
macht te misbruiken. Hij vond dat de macht verdeeld moest worden tussen 3 instanties:
> De wetgevende macht (art. 36 GW):
o Maakt de wetten + controleert de uitvoerende macht
o Wordt uitgevoerd door parlement (Kamer van Volksvertegenwoordigers
+ Senaat) en de koning
o De wetten moeten maar in 1 Kamer (Kamer van
Volksvertegenwoordigers) goedgekeurd worden. (= gevolg van
Staatshervorming)
> De uitvoerende macht (art. 37 GW):
o Voert wetten uit + leidt het land
o Wordt uitgevoerd door de regering (ministers en staatssecretarissen) en
de koning
> De rechterlijke macht (art. 40 GW)
o Doet uitspraak over geschillen
o Wordt uitgevoerd door hoven en rechtbanken
, BELGIË IS EEN MONARCHIE
Het Nationaal Congres moest een keuze maken omtrent het staatshoofd in België. Willen
ze eerder een koning of liever een president?
De leden kozen uiteindelijk voor een koning als staatshoofd, en daarom is België een
monarchie (als het staatshoofd van een land een president is vb. in Amerika, dan spreken
we over een republiek)
Dat de koning het staatshoofd is, wilt niet zeggen dat hij echt macht heeft. Hij is
onverantwoordelijk en onbekwaam om alleen te handelen. D.w.z. dat hij geen
persoonlijke bevoegdheden heeft. Hij heeft alleen bevoegdheden die hij samen uitoefent
met zijn regering.
BELGIË IS EEN REPRESENTATIEVE EN PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE
Ook moest het Nationaal Congres een keuze maken over wie de bevoegdheid zou krijgen
om de wetten te maken.
Ze besliste deze taak toe te kennen aan het parlement.
Het stemrecht kende de volgende evolutie:
1831 alleen burgers die bepaalde cijns betaalden kregen stemrecht
(= cijnskiesrecht)
1893 algemeen meervoudig stemrecht: elke man van (+) 25 jaar heeft een stem,
sommigen hadden er meer.
Stemplicht (opkomstplicht) je bent verplicht om je aan te melden in het
stemlokaal maar je bent niet verplicht op te stemmen.
1919 algemeen enkelvoudig stemrecht: elke man van (+) 21 heeft een stem
1948 stemrecht voor vrouwen: vrouwen kunnen nu ook stemmen
1981 leeftijd om te stemmen is 18 jaar
1998 grondwetwijziging waarbij burgers van de Europese Unie stemrecht
krijgen bij gemeenteraadsverkiezingen. NIET bij andere verkiezingen.
2002 opdracht voor meer vrouwelijke parlementsleden
2004 niet-Europese vreemdelingen krijgen stemrecht bij
gemeenteraadsverkiezingen
Vanaf 2024 geen stemplicht/opkomstplicht meer voor gemeenteraads- en
provincieraadsverkiezingen in Vlaanderen
Maar waarom is België nu eigenlijk een representatieve en parlementaire democratie?
Het Nationaal Congres heeft de bevoegdheid gegeven aan het Parlement om de wetten te
maken, en niet aan het volk (aangezien dit niet praktisch was). Via de verkiezingen laat
het volk zich dus vertegenwoordigen door parlementsleden om wetten te maken (=
representatieve democratie)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentRechtspraktijk02. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now