Summary
Samenvatting Privaatrecht handelswetenschappen
- Course
- Institution
Samenvatting privaatrecht handelswetenschappen
[Show more]
Seller
Follow
LunaBroucke
Reviews received
Content preview
PrivaatrechtDeel 1 Personen- en familierecht
Hoofdstuk 1 De mens
Afdeling 1 Bestaan van de fysieke persoon
Begin van het leven
Wanneer we spreken over een fysiek persoon, dan gaat het over een mens van vlees en bloed. Elke
fysieke persoon die ‘bestaat’ heeft ook rechtspersoonlijkheid, wat inhoudt dat ze drager zijn van
rechten en plichten. Het bestaan van een fysieke persoon begint met zijn geboorte en eindigt met
zijn dood.
‘Bestaan’ = Een baby dat nog niet geboren is wordt nog niet gezien als een ‘echt’persoon.
Wanneer het kind geboren is, dan moet hiervan aangifte gedaan worden (art. 43 oud BW).
De rechtspersoonlijk wordt pas toegekend als:
Het kind levend geboren wordt.
Het kind levensvatbaar is.
=> Dit is belangrijk als het gaat over abortus of een ongeval waarbij een foetus sterft.
Soms worden aan de nog ongeboren vrucht bepaalde rechten toegekend met betrekking tot:
Erven (art. 725 oud BW)
Ontvangen van schenkingen (art. 906 oud BW)
Erkenning (art. 328 oud BW)
*Wanneer ouders niet getrouwd zijn bij de geboorte van hun kind, dan moet de
vader het kind erkennen als zijn kind.
Het kind kan na zijn geboorte slechts aanspraak maken op deze rechten indien het reeds
verwekt was voor de rechten openvielen en indien het levend en levensvatbaar geboren
werd. Dit betekent wel niet dat het kind rechtspersoonlijkheid zou verkrijgen voor de
geboorte.
Embryobescherming
Het is niet omdat een ongeboren baby niet gezien wordt als een echt persoon, dat ze niet beschermd
worden. Om de nodige bescherming en waarborgen te kunnen bieden voor embryo’s, vond de
wetgever het noodzakelijk om een aangepast juridisch kader te ontwikkelen aangezien er ook een
enorme evolutie is gebeurd in de medische wetenschap.
De wet van 11 mei 2003 creëert een wettelijk kader voor onderzoek op menselijke embryo’s.
*Onder bepaalde omstandigheden is onderzoek op menselijke embryo’s toegelaten,
terwijl het reproductief menselijk klonen en het gebruik van embryo’s voor
commerciële doeleinden verboden is. Wanneer er overtallige embryo’s zijn, dan
moeten deze eigenlijk vernietigd worden.
De Wet Medische Begeleide Voortplanting van 6 juli 2007 regelt het statuut van de
overtallige embryo’s en gameten, de kern bestaat erin dat de afspraken die gemaakt worden,
correct moeten worden nageleefd.
Abortus
De beschermingsmaatregelen voor de geboorte hebben hoofdzakelijk betrekking op de wetgeving
over zwangerschapsonderbreking, die beschermingsmaatregelen uitwerkt voor de ongeboren vrucht.
De huidige regeling is vervat in de Abortuswet van 15 oktober 2018 en dit regelt de vrijwillige
abortus.
In Amerika wordt abortus opnieuw bestraft doordat Roe Vs. Wade werd teruggedraaid. Het
terugdraaien van zo’n wet is in Amerika veel makkelijker aangezien daar maar 5 personen
overtuigd moeten worden en hier meer dan de helft van de bevolking akkoord moet zijn.
In België werd abortus in 1990 legaal onder bepaalde voorwaarden. Het wegnemen van de
strafbaarheid van abortus gebeurt wanneer er toestemming is van de vrouw om de abortus
uit te voeren. Ook al is abortus legaal in België, het is geen recht en je kan dus geen arts
verplichten om het uit te voeren.
, In België wordt gezegd dat abortus gepleegd mag worden tot 12 weken, na 12 weken is enkel
toegestaan indien er een gevaar is voor de moeder of als het gaat om een ongeneeslijke
ziekte bij het ongeboren kind.
Art. 348-352 strafwetboek beteugelen de vruchtafdrijving bij een vrouw die daar niet in toestemde,
het regelt dus de gevallen wanneer de abortus strafbaar is doordat er geen toestemming was van de
vrouw.
Abortus kan uit verschillende invalshoeken bekeken worden:
Naargelang hij spontaan optreedt.
Naargelang het doel waarvoor hij gepleegd wordt: om therapeutische redenen, eugenetische
redenen of sociale redenen.
Naargelang de persoon die de abortus uitvoert: medisch of niet medisch personeel.
Naargelang de vrouw erin heeft toegestemd of niet.
Einde van het leven
De lichamelijke dood is het einde van de fysieke persoon en meteen ook het einde van de
rechtspersoonlijkheid. Met betrekking tot het overlijden van een persoon zijn de laatste decennia
een aantal belangrijke juridische problemen gerezen:
Juiste vaststelling van het ogenblik van overlijden. Dit kan zowel belangrijk zijn voor een
eventuele orgaantransplantatie, maar is ook zeer belangrijk voor het erfrecht.
Het conflict tussen enerzijds het recht om rustig te sterven en het respect voor menselijk
leven.
*Bij het recht om rustig te sterven wordt gezegd dat een persoon het recht heeft om
een medische behandeling te weigeren zoals een chemokuur bij kanker. Bij de
beoordeling van deze problematiek moet rekening gehouden worden met een aantal
inzichten die soms strijdig zijn met elkaar:
- Onaantastbaarheid van het menselijk leven als 1 van de pijlers van onze
maatschappij.
- Een beperkte mate van zelfbeschikking voor het rechtssubject bij de
beoordeling van de kwaliteit van zijn levenssituatie.
Het juridisch statuut van het lijk, het is geen verhandelbaar goed.
!Klinische dood ≠ Juridische dood
Klinisch dood betekent dat de persoon daadwerkelijk dood is. Er is geen teken van leven
meer terug te vinden in het lichaam.
Een persoon die officieel hersendood is, is voor de wet ook al officieel overleden, ongeacht of
deze persoon nog in leven wordt gehouden met machines, dit is dus de juridische dood.
Euthanasie
De euthanasiewet van 28 mei 2002 creëert een wettelijk kader voor euthanasie. Euthanasie is het
opzettelijk beëindigen van het leven door een andere dan de betrokkene, op verzoek van de
betrokkene. Vroeger was euthanasie enkel legaal bij terminale patiënten, nu ook voor patiënten die
zich in een uitzichtloze situatie bevinden van aanhoudend en ondraaglijk lijden.
Voorwaarden die vervuld moeten zijn opdat euthanasie niet als een misdrijf zou worden beschouwd:
Euthanasie moet uitgevoerd worden door een arts. Wanneer dit door iemand anders
uitgevoerd zou worden dan wordt dit wel gezien als doding een doodslag (art. 392-393 Sw.).
De arts kan ook nooit verplicht worden om euthanasie uit te voeren aangezien het geen
recht is, een arts kan dus weigeren.
Er moet een vrijwillig, overwogen en herhaald verzoek, in schriftelijke vorm zijn door een
meerderjarige, handelingsbekwame persoon of door een ontvoogde minderjarige.
*Dit kan ook door een wilsverklaring die geldig is voor onbepaalde duur.
Wanneer iemand bv op voorhand vastlegt dat wanneer hij/zij dementie
, krijgt, dat ze dan euthanasie willen plegen. Deze verklaring kan op elk
moment ingetrokken of aangepast worden.
Terminale toestand of uitzichtloze toestand van aanhoudend lijden.
Naleving van alle voorwaarden en procedures. De arts die de euthanasie toepaste, moet
deze aangeven bij de federale Controle- en Evaluatiecommissie. Zij hebben de taak om na te
kijken of de euthanasie in overeenstemming met de wet is uitgevoerd.
Medische handelingen zonder oogmerk te doden
Hier worden behandelingen uitgevoerd waarbij een dokter niet de bedoeling heeft om een persoon
te laten sterven, dit is bijvoorbeeld wanneer er een operatie uitgevoerd wordt voor pijnbestrijding,
maar de persoon overlijdt, zinloze/onverantwoorde medische ingrijpen mogen niet toegepast
worden. Dit wordt wel niet gezien als doding of doodslag.
Kunstmatig in leven houden:
*Dood medisch gezien ingetreden, dit is bijvoorbeeld bij transplantatie.
*Dood niet ingetreden. Wanneer machines een persoon in leven houden, kan er nog
steeds een hoop zijn dat de persoon zal ontwaken en dus nog leeft.
Rechtstatuut van het lijk
Men neemt aan dat een lijk een res sacra is, dat wil zeggen dat het geen verhandelbaar goed is, maar
het kan wel geschonken worden aan de wetenschap. Het lijkt deelt nog in het beginsel van het
respect verschuldigd aan de persoon van de overledene. Daarboven moet ook de wil van de
overledene gerespecteerd worden met betrekking tot zijn beschikkingen over zijn lijk en begrafenis.
Wanneer men een zorgvolmacht heeft aan iemand dan betekent dit dat deze persoon de
volmacht heeft om beslissingen te maken over iemand die mentaal niet meer in orde is, zelf
bij mensen met bv een gokverslaving.
Lijkschouwing of autopsie is een onderzoek door een gespecialiseerd geneesheer om
bepaalde vaststellingen te doen met betrekking tot het overlijden, dit wordt uitgevoerd bij
vermoedens van misdrijf.
Afstand van een lijk is de wilsbeschikking van de overledene waarin hij verklaart zijn lichaam
af te staan aan een universiteit of wetenschappelijk onderzoekscentrum om voorwerp uit te
maken van verder onderzoek of studie.
*Orgaanwegneming mag niet bij een overlijden wegens ongekende oorzaak en de
anonimiteit van de donor moet gewaarborgd blijven.
Formaliteiten bij overlijden (art. 55 oud BW)
Artikel 55 oud BW regelt een aantal verplichtingen naar aanleiding van het overlijden zoals de
aangifteverplichting van het overlijden aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de plaats van
, het overlijden, met het oog op het opmaken van de overlijdensakte. De arts die de overlijdensakte
opmaakt, vult een omstandig formulier in met het oog op statische verwerking.
Afdeling 2 Biotechnologie en recht
Menselijk lichaam
Het menselijk lichaam is geen voorwerp van een juridische regeling in het BW. Er werd algemeen
aangenomen dat het menselijk lichaam een publiekrechtelijk statuut vertoonde, in die zin dat een
persoon niet over zijn eigen lichaam kan beschikken zoals hij over zijn goederen kon beschikken. De
laatste eeuw zijn enkele belangrijke ontwikkelingen ontstaan en we kunnen 3 ontwikkelingskanalen
onderscheiden:
De ontwikkeling in de medische wetenschap, dit heeft enkele problemen doen ontstaan
rond:
*De mogelijkheid tot het gebruik of hergebruik van organen en substanties van
menselijke oorsprong.
*De verhoogde noodzaak om nieuwe technieken en behandelingen uit te testen op
mensen.
*De mogelijkheid om diep in te grijpen in het probleem van de menselijke
onvruchtbaarheid gaf de aanleiding tot een nieuwe wetgeving tot bescherming van
het menselijk embryo.
*Ontwikkelen en gebruik van stamcellen waardoor de wet op proeven op mensen
ontstaan is.
De toename van de zeggenschap over het eigen lichaam.
*Verhoogde zeggenschap werd via de maatschappelijke ontwikkeling in het recht
zichtbaar gemaakt. Deze ontwikkeling zorgde ervoor dat de wetgeving over abortus
en euthanasie werd gewijzigd en dat er een wetgeving ontstond over tatoeage en
piercing.
De verhoogde bezorgdheid over het lot van de patiënt.
*Zorg voor de patiënt is in het recht vertaald door de wet op de patiëntenrechten, de
pijnbestrijding en de maatregelen bij het overlijden van zeer jonge kinderen.
Afdeling 3 Persoonlijkheidsrechten
Persoonlijkheidsrechten zijn rechten die rechtstreeks met de rechtspersoonlijkheid verbonden zijn.
Zo zijn alle elementen van de staat van een person persoonlijkheidsrechten aangezien ze zijn
identiteit of status vormen. Persoonlijkheidsrechten zijn geen patrimoniale rechten, maar zijn
onttrokken aan de vrije beschikking van partijen dus niet in geld waardeerbaar of verhandelbaar.
Privacy
Privacy is niet alleen het afschermen ban de private levenssfeer, maar ook de bescherming van een
aan een persoon eigen levenssfeer of de ruimte aan elk individu toegekend waar hij, niet gestoord
door derden, kan instaan voor zijn zelfontplooiing. Voor de draagwijdte van de privacybescherming,
moet men rekening houden met:
Ontwikkeling van het grondrecht.
= De ontwikkeling van het grondrecht wordt op de eerste plaats gerealiseerd door de
rechtspraak van de Europees Hof voor de Rechten van de Mens en van de Belgische
rechtbanken, hier kunnen 5 niveaus van bescherming onderscheden worden:
*Afgeschermd leven
*Omgang met anderen
*Zelfbeschikking
*Internationale privacy
*Geautomatiseerde besluitvorming
De verwerking van persoonsgegevens, zowel in manuele als elektronische bestanden.
- Beginselen:
*Erkenning van de informationele zelfbeschikking: enkel de titularis.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LunaBroucke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.36. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now