Communicatiewetenschappen 2
Les 1: Een verhaal in meervoud: inleidende beschouwingen
Reflectie rond een studieveld
• Kennismaking met founding fathers, auteurs: namen tellen!!!
• Kennismaking met theorievorming, concepten, modelvorming, richtinggevende
wereldbeschouwingen, scholen
• Kennismaking met empirische operationalisering, methoden en technieken: linken
naar andere cursussen: kwantitatieve/kwalitatieve methoden, beleidsanalyse,
inhoudsanalyse
• Gebruik en kennis wetenschappelijke teksten
• Kranten, internet, actualiteit als inspiratiebron…
Doelstellingen en aanpak
• Reflectie rond studieveld en eigen positie als wetenschapper: van waar komen we,
waar staan we, waar gaan/willen we naartoe? – sterktes en zwaktes
• Waarop bouwen we verder? Interdisciplinariteit! Communicatiewetenschappen I,
sociologie, filosofie, politicologie, mediageschiedenis, …
► Theoretische en conceptuele voedingsbodem leggen en versterken,
methodologische en empirische operationalisering verkennen
Voorafgaande opmerkingen
• Eén verhaal over communicatiewetenschappen? 3 I’s (interdisciplinair(verschillende
disciplines) , internationaal (verschillende nationaliteiten en intersectoreel
(verschillende sectoren))
• Geen 1 wetenschap/ strenge afgebakende discipline
• Wetenschap als slingerbeweging, geen lineaire vooruitgang (soms nemen we een
stap terug, 2 stappen vooruit), geen waarheidsaanspraken (we streven niet meer
naar 1 waarheid), er zijn breuklijnen
• En/en-benadering (we bevragen niet 1 iemand/ bepaalde groep → meerdere
landen, disciplines,… (I,I en I))
• Reflectie rond eigen positie als wetenschapper: wie spreekt/kijkt naar
maatschappelijke fenomenen?
• Westerse blik, mannelijke blik, Brusselse blik, …
, • Het is belangrijk altijd kritisch te zijn naar je onderzoek en ook naar jezelf
• Kennis, vrij onderzoek en kritisch denken (verlichting en humanisme)
1. Verlichting, Humanisme & Postmodernisme
Moderniteit >>>> Postmoderniteit
❖ Modernisme
► Moderniteit als historische fase
► Als cognitief denkkader
► Als artistieke stroming (is ter informatie en ondersteuning van andere
leerstof; wordt niet letterlijk gevraagd op het examen)
❖ Keerzijde en kritische stemmen
❖ Postmodernisme
► Postmoderniteit als historische fase
► Als cognitief denkkader
• Stromingen binnen postmodern denken
► Als artistieke stroming
Tekst
➢ Lewis, J. (2011). Postmodernism and Beyond. In J. Lewis, Cultural Studies. Sage.
➢ Gaat specifiek over postmodernisme
➢ Niet letterlijk gevraagd op het examen
,Moderniteit als historische fase
Moderniteit: historische periode vanaf Europese verlichtingsdenken (17e eeuw) tot ten
minste jaren 1980 (hoogjaren waren in de 18de eeuw)
• Belang rede (in plaats van geloof)
• Geloof in de maakbaarheid van de maatschappij
• Humanisme: vrijheid, gelijkheid, verbondenheid
• Wereldbeeld verklaard door wetenschap
• Sociologische processen
❖ Secularisering:
• Einde dominantie religieuze autoriteit
• Werd (langzaamaan) vervangen door rationeel wetenschappelijk denken
❖ Rationalisering:
• Efficiëntie, voorspelbaarheid, controle over proces, berekenbaarheid
• Bv: Bij Ford is de lopende band in het leven geroepen om alles efficiënter te
maken (alles wordt meer berekenbaar en voorspelbaar)
❖ Kapitalisme:
• Winstmaximalisatie en vrije markt
• Bedrijven kunnen meer winst maken
❖ Industrialisering:
• Machines om mens en dier te vervangen
• Technologische ontwikkelingen: ontginnen fossiele brandstoffen,
staalproductie en –bewerking, …
• Gelijktijdig → urbanisering
❖ Urbanisering:
• Door industrialisering grootschalige verhuis van landelijk naar verstedelijkt
gebied
• Toename bevolkingsdichtheid in steden
• Meer individualisme (je kent niet iedereen in een groot appartementsblok)
, ❖ Bureaucratisering:
• Hiërarchische organisatie op basis van geschreven regels, procedures en
aanspreekpunten
• Voorbeelden: onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer (wanneer mag
je de trein nog opgaan → tot 1min voor vertrek)
• Was positief bedoeld om alles duidelijker en efficiënter te maken
• Onpersoonlijk door gestandaardiseerde procedures die in de regel geen
uitzonderingen toelaten
❖ Democratisering:
• Inspraak en medezeggenschap
• Parlementair stelsel
• Vrijheid van meningsuiting, vrouwenstemrecht, democratisering onderwijs,
etc.
❖ Globalisering:
• Samenlevingen bestaan minder in isolatie
• Transnationale productie, handel en consumptie
• Personen zijn ook meer mobiel
❖ Consumentisme:
• Verlangen naar consumptie wordt als positief beschouwd (persoonlijke
voldoening)
• Materialisme en massaconsumptie
• Streven naar gevoel van vervulling, aangewakkerd door
marketingcommunicatie
• Middel om status en identiteit uit te drukken (is maar een symbolische
waarde)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mara0309. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.