Summary
Samenvatting Inleiding tot de criminologie (Geslaagd 1ste zit)
- Course
- Institution
Samenvatting van de powerpoint, lesnotities en eventuele aanvulling van het boek waar nodig. Geslaagd in 1ste zit!
[Show more]
1 review
By: notebaertlara • 1 year ago
Seller
Follow
maaikevwx
Reviews received
Content preview
InhoudsopgaveHoofdstuk I – De criminologische wetenschap: inleidende beschouwingen..........................................4
0. Inleiding..........................................................................................................................................4
0.1 Soorten misdrijven....................................................................................................................4
0.2 Schema veroordeling misdrijven...............................................................................................5
0.3 Criminaliteit in de media...........................................................................................................5
0.4 In Cold Blood.............................................................................................................................5
0.5 Roger Van de Velde..................................................................................................................6
1. Definities.........................................................................................................................................7
1.1 Definitie criminologie (1)..........................................................................................................7
1.2 Definitie criminologie (2)..........................................................................................................8
1.3 Dé definitie van criminologie – ESC..........................................................................................9
1.4 Normatief continuüm ‘criminaliteit’.......................................................................................10
1.5 De normatieve misdaaddefinitie.............................................................................................10
De radicale/kritische normatieve definities..............................................................................11
1.6 De reactieve misdaaddefinities...............................................................................................12
De conventionele reactieve definities......................................................................................12
De radicale/kritische reactieve definities..................................................................................12
2. Het studieterrein van de criminologie..........................................................................................14
3. De criminologie: een autonome multidisciplinaire of interdisciplinaire wetenschap of een
deeldiscipline van de sociologie.......................................................................................................14
3.1 Multidisciplinaire of interdisciplinair......................................................................................14
3.2 Deeldiscipline van de sociologie.............................................................................................14
4. Theoretische en toegepaste criminologie.....................................................................................14
5. De strafrechtswetenschap en de criminologie.............................................................................15
5.1 De geïntegreerde strafrechtswetenschap – F. Von List (1899)...............................................15
6. Belangrijke criminologen..............................................................................................................16
6.1 Nico Gunzburg........................................................................................................................16
6.2 Patrick Hebberecht.................................................................................................................16
6.3 Brice De Ruyver.......................................................................................................................17
6.4 Christian Eliarts.......................................................................................................................17
Hoofdstuk II – De historische ontwikkeling van de criminologische wetenschap.................................18
1. Criminologie voor de 18de eeuw....................................................................................................18
1.1 De spiritische of demonologische verklaringen van criminaliteit............................................18
1.2 De naturalistische verklaringen van criminaliteit....................................................................18
1
,2. Criminologie vanaf de 18de eeuw..................................................................................................18
2.1 Classicisme en verlichtingsdenken..........................................................................................19
2.2 Cesare Beccaria.......................................................................................................................19
2.3 Jeremy Bentham.....................................................................................................................20
3. Positivistisch denken in de 19de eeuw...........................................................................................21
3.1 Individueel positivisme...........................................................................................................21
Italiaanse antropologische school.............................................................................................21
De Franse milieuschool.............................................................................................................22
De biosociale school.................................................................................................................22
3.2 Sociaal positivisme..................................................................................................................22
Adolphe Quetelet.....................................................................................................................22
E. Durkheim..............................................................................................................................23
4. Socialistisch denken over criminaliteit..........................................................................................24
4.1 Karl Marx................................................................................................................................24
4.2 Friederich Engels.....................................................................................................................24
5. Ontwikkeling criminologische wetenschap tot de jaren 60 van de 20 ste eeuw.............................25
5.1 Individueel positivisme...........................................................................................................25
De biosociale criminaliteitstheorie...........................................................................................25
De psychologische-psychiatrische criminologie........................................................................25
5.2 Sociaal positivisme..................................................................................................................27
De ecologische criminaliteitstheorie – concentrische zonetheorie..........................................27
De differentiële associatietheorie – Edwin Sutherland.............................................................29
Neutralisatietechnieken – Sykes en Matza...............................................................................31
De anomietheorie – Robert Merton.........................................................................................31
De subcultuurtheorie – Albert Cohen.......................................................................................33
De differentiële gelegenheidstheorie – Cloward en Ohlin........................................................34
5.3 Neo-Marxisme........................................................................................................................35
Willem Adriaan Bonger.............................................................................................................35
5.4 Religie en criminaliteit............................................................................................................36
William Nagel............................................................................................................................36
6. Conventionele criminaliteitstheorieën vanaf de jaren ‘70............................................................37
6.1 Individueel neo-positivisme....................................................................................................37
De sociale controletheorie – Hirischi........................................................................................37
6.2 Rechts realisme.......................................................................................................................38
Bio-sociale criminologie – Wilson en Hernnstein......................................................................38
Rationele keuzebenadering – Cornish en Clarke.......................................................................38
2
, De routine activiteittheorie – Felson........................................................................................39
Administratieve criminologie....................................................................................................39
Conservatieve criminologie – Wright en DeLisi.........................................................................39
6.3 Links realisme.........................................................................................................................40
De kritische criminaliteitstheorie – Jongman............................................................................41
De geïntegreerde criminaliteitstheorie – Elliot, Huizinga en Ageton........................................42
Labbeling..................................................................................................................................43
Abolitionisme............................................................................................................................45
Conflictcriminologie..................................................................................................................46
Culturele criminologie..............................................................................................................46
Verleiding van criminologie......................................................................................................50
Neo-marxistische criminologie.................................................................................................51
Radicale criminologie................................................................................................................52
Feministische criminologie.......................................................................................................53
Het criminologische vierkant....................................................................................................55
Positieve criminologie...............................................................................................................56
Methoden in de criminologie...................................................................................................56
Victimologie..............................................................................................................................56
Gastcollege: Kunstcriminaliteit.............................................................................................................59
1. Wat is kunstcriminaliteit?.............................................................................................................59
2. Diefstal..........................................................................................................................................59
3. Vervalsing en fraude.....................................................................................................................60
4. Plundering....................................................................................................................................60
5. Illegale handel...............................................................................................................................60
6. Iconoclasme..................................................................................................................................61
7. Witwassen....................................................................................................................................61
Gastcollege: Cocaïnehandel..................................................................................................................62
Politieorganisatie..............................................................................................................................62
Context.............................................................................................................................................63
Crimineel proces...............................................................................................................................64
Aanpak..............................................................................................................................................65
Besluiten...........................................................................................................................................65
Gastcollege: Cannabis Sativa................................................................................................................67
3
, Inleiding tot de criminologie
Hoofdstuk I – De criminologische wetenschap:
inleidende beschouwingen
0. Inleiding
Criminologie
= wetenschap van de misdaad (centraal concept in de criminologische wetenschap)
o Crimi: criminaliteit + logos: wetenschap
o Jonge wetenschap
Cesare Lombroso
= grondlegger van de criminologie
Rafaelle Garofalo
= introduceerde het begrip criminologie (‘criminologica’ = misdaadkunde)
Na WOII (1920) opstellen van eigen instelling voor criminologie en criminalistiek (=
toepassen van exacte wetenschappen om een misdrijf op te lossen) binnen het
ministerie van justitie
− veel (gedemobiliseerde) soldaten werden aan hun lot overgelaten en dit
bracht het ontstaan van de eerste groepen van georganiseerde misdaad
(handel in blanke slavinnen, handel in verdovende middelen, wapenhandel,
valsmunterij, ..)
− ontstaan in 1919 van een nieuwe politiedienst: GPP (gerechtelijke politie)
− eerste vormen van internationale politiediensten (1920: Interpol)
0.1 Soorten misdrijven
1. Overtredingen
Laagste vorm van criminaliteit
bv. rijden door een rood licht, onder invloed rijden, ...
2. Wanbedrijven
Middelste vorm van criminaliteit
bv. diefstal, oplichting, slagen en verwondingen, …
3. Misdaden
Hoogste vorm van criminaliteit
bv. moord, verkrachting, brandstichting, …
4
,0.2 Schema veroordeling misdrijven
Overtredingen:
o Komen voor de politierechtbank, deze zetelt alleen en velt een oordeel (politionele straf)
o Oordeel van eerste aanleg = vonnis (uitgesproken door een rechter)
o Oordeel van tweede aanleg (wanneer men in beroep gaat bij de correctionele rechtbank),
diegene die oordeel velt noemen we een raadsheer en deze spreekt een arrest uit
Wanbedrijven:
o Komen voor in de correctionele rechtbank (correctionele straf), deze rechtbank behandelt
ook de tweede aanleg van de politionele rechtbanken
o Raadsheer spreekt een arrest uit
o In beroep gaan: gaat naar het hof van beroep
Misdaden:
o Komen voor in het Hof van Assisen en worden bestraft met een criminele straf
o Jury van 12 mensen vanop de kieslijsten
o Hoger beroep is niet mogelijk, vanwege de combinatie van de professionele rechter met de
jury (volk is de hoogste macht van het land!)
Bij allen mogelijkheid om naar het Hof van Cassatie te gaan waarbij ze een cassatiecontrole
uitvoeren = kijken of de vorige rechter alles juist heeft gedaan, toegepast. Er wordt dus niet
naar de feiten gekeken maar of alleen of het recht correct is toegepast.
0.3 Criminaliteit in de media
1996: de zaak Dutroux
o Zorgde ervoor dat Belgen twijfelden aan de justitie- en de politiediensten in België
1999: de zaak Dutroux
o Zorgde ervoor dat de twee (liberale) partijen die zich het meest ingezet hebben in de zaak
Dutroux verkozen werden in de verkiezingen
o Resulteerde in de regering Verhofstadt
Criminalistiek
= het gebruiken van exacte wetenschappen om criminele feiten op te sporen en op te lossen
0.4 In Cold Blood
Boek geschreven door Truman Capote (een journalist) in 1966. Het boek gaat over een roofmoord op
een volledig gezin introductie van een nieuw genre van boeken; ‘true crime’ novel boeken. Capote
volgde de rechtszaak over de roofmoord bij de politie, jury en dergelijke maar communiceerde ook
lang met beide daders.
Inhoud:
o Moorden gebeurden op 15 november 1959
o 2 daders: Dick Hickock en Perry Smith (leerden elkaar kennen in de gevangenis)
o Rationele moord: ratio tegen de buit en de pakkans was klein genoeg voor hen ze dachten
dat er 10.000 dollar in de kluis lag (uiteindelijk lag er maar 80 dollar)
o Alle slachtoffers werden vastgebonden en neergeschoten, behalve de dochter
moord = met voorbedachte rade, doodslag = zonder voorbedachte rade
5
,Daders:
o Beide relatief kleine criminelen (oplichten, vervalsen van cheques, …) + beiden een
traumatische gebeurtenis meegemaakt in hun jeugd (Hickock een auto ongeval en Smith
verwaarlozing)
o Gearresteerd (door het herkennen van de gestolen wagen) 6 weken na de moorden door tip
van Floyd Wells
o Arrestatie door Kansas Bureau of Investigations
Rechtszaak:
o Vond plaats in 1960
o Beide pleiten dat ze ontoerekeningsvatbaar(uncontrolable urge) waren, dit werd niet
aanvaard
o Beide veroordeeld tot de doodstraf door ophanging (bestond toen nog in Kansas)
o Wachten in ‘death row’ tot executie op 14 april 1965
0.5 Roger Van de Velde
o 1925 – 1970
o Journalist (De Nieuwe Gazet)
o Schrijver
Kaas met gaatjes, Tabula Rasa, Knetterende schedels, de slaapkamer, de
dorpsverorveraar
Galgenaas: beschrijft hoe het is om in de gevangenis te zitten
o Interesse in afwijkende mensen
o “Recht op Antwoord” (1969) – pamflet
Verslaving aan alcohol, nicotine en palfium (= pijnstiller)
− Vervalste voorschriften
Gevangenissen (Antwerpen, Turnhout, Merksplas, Doornik)
Advocaat Willy Calewaert pleit ontoerekeningsvatbaarheid – o.b.v. verslaving
Internering
Pamflet “Recht op Antwoord” wordt uitgegeven door het Willemsfonds
Nico Gunzburg start campagne die tot vrijlating zal leiden
6
,1. Definities
1.1 Definitie criminologie (1)
Criminologie is een jonge wetenschap met:
Kennisobjecten
o Criminaliteit
= gedrag die indruist tegen de wet en strafrecht
Kan verschillen in tijd en ruimte, is relatief
De 3 soorten misdrijven
Vanuit juridisch oogpunt is het belangrijkste voor ons het strafrecht:
- Formeel strafrecht: opsporen, opvolgen, berechten en bestraffen
- Materieel strafrecht: bestraffen van misdrijven
o Deviantie
= afwijkend gedrag van de norm (sociologisch begrip)
Normen en waarden evalueren (!), veranderende maatschappij
Bv. seksuele deviantie (prostitutie) geen misdrijf
o Overlast
= gedrag dat je als normale burger niet stelt
Kan zowel niet als wel strafbaar zijn
- Niet strafbare overlast: kan je eventueel deviantie noemen
- Strafbare overlast: wordt vaak beboet door GAS-boete
Bv. vuilniszakken te vroeg buitenzetten, afval niet recycleren, wildplassen,
sluikstorten, hangjongeren, …
o Strafrechtsbedeling
= reactie op criminaliteit, proces met als uitkomst een strafuitvoering
Synoniemen: strafrechtsketen en strafrechtsprocesus
La politique criminelle
- Het strafrechtelijk beleid
- De juridische en wettelijke beschrijving van gedrag dat niet mag
Elk misdrijf bestaat uit een materieel en een moreel element
Bv. diefstal is het wegnemen van een zaak die aan iemand anders
toebehoort MET een bedrieglijke opzet
Codificatie/codificeren
- Alle wetten samenvoegen tot 1 wetboek, in dit strafwetboek (le code penal)
worden alle misdrijven opgesomd (wat we wel of niet als misdrijf zien)
Strafrechtsbedeling of strafrechtsketen of strafrechtsprocesus
- 1e groep: de wetgever - maakt wetten, elk misdrijf is een wet
- 2e groep: lokale/federale politie – spoort misdrijven op
- 3e groep: parket of openbaar ministerie – stellen strafvervolging op
- 4de groep: rechtbanken en hoven – vellen vonnis of arrest, geven je de
stempel ‘crimineel’
- 5e groep: strafuitvoering – vorderen om een straf uit te voeren
bv. brief om een boete te betalen, onmiddellijke aanhouding, voorlopige
hechtenis, …
Theoretische vorming
o Ontstaan theoretische vorming uit het recht, sociologie, psychologie, politicologie,
geschiedenis, economie, culturele studies, …
In begin 19de eeuw vooral via een biologisch kader gesproken, hierna kwam een
psychologisch en sociologisch kader.
In de jaren ’80 kwam het rechts en economisch kader
o Kijken naar de kennisobjecten vanuit het theoretisch kader
7
,Strafrechtsbedeling begrippen
o Criminaliseren
= het maken van wetten wordt gedaan door het parlement en de kamer van
Volksvertegenwoordiging. Er is een wetsvoorstel (door een volksvertegenwoordiger) of een
wetsontwerp (door een minister), wanneer zij iets strafbaar willen stellen wordt het
gecriminaliseerd
o Decriminaliseren
= wanneer de regering een wet uit het strafwetboek haalt en het dus niet meer strafbaar
maakt
o Dagvaarding
= je ontvangt een brief van een gerechtsdeurwaarder die u ten zitting roept. De procureur
vordert zo een straf waar de rechter over gaat oordelen
o Opsporingsonderzoek
= onder leiding van een procureur des Konings
o Gerechtelijk onderzoek
= onder leiding van de onderzoeksrechter (= de enige die onze grondwetten mag schenden in
functie van het onderzoek
1.2 Definitie criminologie (2)
Criminologie is een wetenschap met:
Criminologische relaties
o Dader
= Diegene die crimineel gedrag vertoont, we spreken over 2 groepen daders (die anders
bekeken en gestraft worden)
Verschillende gradaties: dader – mededader – medeplichtig
Statuscriminaliteit
= een juridisch statuur om een misdrijf te plegen
bv. vroeger kon enkel een man (= statuut) iemand verkrachten
Imbecielen, debielen of idioten
krijgen een maatregel opgelegd en worden geïnterneerden
plegen een misdrijf maar dit kan hun niet ten laste gelegd worden want ze
zijn mentaal niet sterk genoeg om dit te beseffen
MOF = als misdrijf omschreven feit (geldt ook voor minderjarigen tot 16 jaar)
Minderjarigen
krijgen een maatregel opgelegd (bv. een instelling)
uithandengeving: de jeugdrechter vindt het ernstig genoeg en
stelt vast dat je als minderjarig ook voor een gewone rechter moet
voorkomen
o Slachtoffer
Men kan als slachtoffer een actieve of passieve rol spelen in een misdrijf
victimologie
o Criminaliteit
o Etiologie
= oorzakenleer
‘waarom plegen mensen (geen) criminaliteit?’
Nadruk op culture: omgeving
o Reactie
Strafrechtsbedeling + het proces dat hierbij hoort
Continue vraag in de criminologie: ‘Het al dan niet plegen van criminaliteit, zit dat in ons
nature/nurture/culture?
8
,Elke criminoloog heeft een andere benadering op deze criminologische relaties:
o Individualiteit
= binnen het individu zoeken
o Socialiteit
= binnen de groep zoeken
o Cultuur
= binnen de omgeving zoeken
o Structuur
= binnen de maatschappij zoeken
1.3 Dé definitie van criminologie – ESC
Definitie European Society of Criminology – “The term criminology, refers to all scholarly, scientific
and professional knowledge concerning:”
o The explanation of crime
Etiologie (oorzaken criminaliteit)
o Prevention
Preventie, voorkomen
− Criminele profilatie
= oude naam voor criminaliteitspreventie
− Strafrecht
= heeft een preventieve invloed (algemeen, bijzonder, …)
bv. moord wordt zwaar gestraft
− Defensable space
= maatregelen die door bouwkunde criminaliteit voorkomen
bv. meer en slimme verlichting ‘s nachts
− Situationele preventie
bv. fiets vastzetten
− Sociale preventie
= door sociale ondernemingen criminaliteit voorkomen
o Control
Criminaliteitsbeheersing
Ervan uitgaan: de overheid beschermt ons (zorgt voor onze veiligheid)
o Treatment of crime, delinquency, offenders and victims
Behandeling van misdaad, slachtoffers, daders en delinquentie
o Measurement of crime
Meten van criminaliteit
Criminaliteitscijfers nationaal bijhouden
Reële criminaliteit (echt gepleegd)
Dark number – zwarte vlek in meting
− Niet van alles wordt aangifte gedaan (bv. verkrachting)
− Oplossing:
Self-reported (anonieme bevraging dader)
Victim survey (anonieme bevraging slachtoffer)
o Detection of crime
Opsporen van criminaliteit
Politie, inspectiedienst, …
o Legislation
De wetgeving, het recht (hoe + waarom wetten tot stand komen)
Processen van (de)criminaliseren + (de)penaliseren
9
, o The practice of criminal law, law enforcement, judicial and correctional systems
De strafrechtsbedeling (criminele wetgeving, ordehandhaving, juridische en
correctionele systemen, …)
Kennis komt uit:
1. Scholary knowledge
Hoge scholen, universiteiten – opleidingen integrale veiligheidszorg,
maatschappelijke veiligheid, …
2. Scientific knowledge
Wetenschappelijk onderzoek
3. Professional knowledge
Professionele organisaties en beroepen – politiediensten, inlichtingendiensten, …
1.4 Normatief continuüm ‘criminaliteit’
(Crimineel) gedrag is een combinatie van eigen persoonlijkheid en de situatie waarin men zich
bevindt.
Criminologie is de wetenschap van de misdaad, het centraal concept binnen de criminologische
wetenschappen. Bijgevolg is het belangrijk om te weten wat men onder misdaad verstaat, hiervoor
zijn verschillende manieren:
Bepalende elementen in het normatief continuüm ‘criminaliteit’:
o Strafbaarstelling
bv. alcohol – cannabis
Het is crimineel wanneer het strafbaar is
Niet persé strafbaar door de wet maar ook andere rechtsdisciplines
bv. werknemerscriminaliteit (strafrecht die geldt binnen onderneming maar
onderneming kan zelf ook bepaalde regels opleggen die sanctioneerbaar zijn)
o Inbreuk op andere (rechts)normen
bv. sociaal recht, mensenrechten, …
o Pakkans/kans op sanctie
Als de strafmaat of de kans om gestraft te worden hoog is, gaan mensen ook geen
criminaliteit plegen. Men weegt de pakkans en de straf af t.o.v. de buit.
bv. als je ’s nachts door het rood licht rijdt, is de pakkans zeer klein
kleine pakkans criminaliteit neemt toe
o Historische stabiliteit van de norm
Bedelen
Homoseksualiteit
Verkrachting binnen het huwelijk
! vroeger kon verkrachting alleen bij een vrouw, niet bij een man. Verkrachting
binnen het huwelijk was niet mogelijk nu is toestemming van zeer groot belang!
mensenhandel
o Ruimtelijke stabiliteit van de norm
Regulering cannabisbezit en cannabisgebruik in verschillende landen
Abortus
Euthanasie
Niet overal aanvaardbaar
1.5 De normatieve misdaaddefinitie
= criminaliteit is een eigenschap van welbepaalde gedragingen of welbepaalde personen die deze
gedragingen stellen
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maaikevwx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now