Summary
Samenvatting sociaal beleid
- Course
- Institution
Samenvatting waarin alles staat: gebaseerd op cursus/ bijlages/ powerpoint en notities uit de les.
[Show more]
Seller
Follow
nikita_maes
Reviews received
Content preview
Examen Sociaal BeleidInhoudsopgave
Inleiding: begripsbepaling en uitgangspunten................................................................................................ 3
1 Begrip verzorgingsstaat....................................................................................................................................3
2 Voorzieningen....................................................................................................................................................4
3 Specifieke maatschappijvorm...........................................................................................................................5
Deel 1............................................................................................................................................................ 6
Hoofdstuk 1. Beschouwingen rond welzijn..................................................................................................... 6
1 Wat is welzijn?...................................................................................................................................................6
2 Welzijn en cultuur..............................................................................................................................................6
Hoofdstuk 2. Theorie achter de verzorgingsstaat............................................................................................9
Bijlage 7: Welvaartsmodellen....................................................................................................................... 19
Bijlage 8: Herman Deleeck: verschillende types welvaartstaten....................................................................20
Bijlage 9: Bea Cantillon: Belgische route in perspectief: markt, gezin en sociale zekerheid in OESO-
welvaartstaten............................................................................................................................................ 22
Bijlage 42: Brackx: “Ons kompas wijst naar het Noorden”............................................................................25
Verschillende Europese sociale modellen (25)...................................................................................................25
Waarom kijkt iedereen naar het Scandinavisch model?....................................................................................27
Wat kunnen we leren van het Scandinavisch model?........................................................................................27
Conclusie............................................................................................................................................................28
Hoofdstuk 3. Modernisering......................................................................................................................... 29
1 Inleiding...........................................................................................................................................................29
1.1 Structurele differentiatie.........................................................................................................................29
1.2 Rationalisering.........................................................................................................................................29
1.3 Individualisering.......................................................................................................................................31
1.4 Globalisering............................................................................................................................................31
2 Invloed van deze processen op de verzorgingsstaat.......................................................................................32
2.1 De positieve resultaten van de verzorgingsstaat....................................................................................32
2.2 De verzorgingsstaat op losse schroeven.................................................................................................32
2.3 Met het sociale zekerheidsstelsel raken we het hart van de verzorgingsstaat......................................34
2.4 Billijkheid..................................................................................................................................................34
2.5 Zelfbeperking...........................................................................................................................................35
2.6 Uitdagingen..............................................................................................................................................35
BIJLAGE 10:H. Deleeck: “Crisis en actieve welvaartstaat: heroriëntering”......................................................37
1 Uitholling van het economisch draagvlak.......................................................................................................38
2 De sociale uitsluiting en de nieuwe sociale kwestie........................................................................................38
3 De vergrijzing en verzilvering van de bevolking..............................................................................................39
1
, 4 Gezin en zorgarbeid.........................................................................................................................................39
5 Een ander waard gevoel: individualisme en postmodernisme.......................................................................39
6 Europese eenwording en neoliberalisme........................................................................................................40
7 En dan: de actieve welvaartstaat....................................................................................................................40
8 Na de storm: hoe gaat het nu verder?............................................................................................................41
BIJLAGE 14:Lammertyn: “Le nouveau social: maatschappij op zoek naar nieuwe vormen van sociale
bescherming”.............................................................................................................................................. 43
TWEEDE MODERNITEIT EN UITDAGINGEN VOOR SOCIALE BESCHERMING......................................................43
A) Maatschappelijke veranderingen..............................................................................................................43
B) Maatschappij op zoek naar nieuwe vormen van sociale bescherming: uitdagingen...............................44
OP ZOEK NAAR NIEUWE ANTWOORDEN...........................................................................................................45
A) Le nouveau social.....................................................................................................................................45
B) Enkele kritische reflecties..........................................................................................................................47
Powerpoint les 3 Modernisering.................................................................................................................. 48
Bijlage 13: Jan Manssens: “De nieuwe sociale kwestie gewikt en gewogen”.................................................54
Vele gezichten: eenzelfde gezicht of een allegaartje?.......................................................................................54
A) Weggerukte sluier of toegenomen voorspelbaarheid..............................................................................54
B) Marginalisering laaggeschoolden..............................................................................................................55
C) Toenemende dualisering tussen werkenden en uitkeringstrekkers.........................................................56
D) Maatschappelijk zingevings- en burgerschapsprobleem..........................................................................56
Conclusie............................................................................................................................................................57
Bijlage 20: Rawls: “Sluier van onwetendheid”..............................................................................................58
Bijlage 47: Cantillon: “Nieuwe Sociale Kwestie” (deel 1)...............................................................................59
Begripsverduidelijking en hypothesevorming....................................................................................................59
Bijlage 47: Cantillon: “Nieuwe Sociale Kwestie” (deel 2)...............................................................................63
Crisis van de welvaartstaat................................................................................................................................63
Verschillende hypotheses...................................................................................................................................63
Voorzichtige optimistische conclusie..................................................................................................................66
Bijlage 52. Red de welvaartstaat!................................................................................................................. 67
Powerpoint les 4.......................................................................................................................................... 68
Powerpoint les 5.......................................................................................................................................... 70
2
,Inleiding: begripsbepaling en uitgangspunten
1 Begrip verzorgingsstaat
Naoorlogse maatschappelijke ontwikkelingen → uitbouw verzorgingsarrangementen, waaraan naam
“verzorgingsstaat” werd gegeven.
Thoenes: “Rechtsvorm, die gekenmerkt wordt door een op democratische leest geschoeid systeem
van overheidszorg, dacht zich – bij handhaving van een kapitalistisch productiesysteem- garant stelt
voor het collectieve sociale welzijn van haar onderdanen.”
Van Doorn: “De verzorgingsstaat is de maatschappelijke belichaming van een garantieformule: de
samenleving, georganiseerd door de nationale staat, waarborgt alle burgers een redelijk bestaan”.
Samenleving houdt, geleid en gestimuleerd door de overheid, een uitgebreid stelsel van
voorzieningen in stand die een gevarieerde “verzorging” van de burgers tot opdracht hebben.
Deleeck: juiste begripsomschrijving = “welvaartsstaat” → letterlijke vertaling Engelse “welfare state”
(Internationaal taalgebruik).
Essentiële bestanddelen:
- Hoog welvaartspeil: economische groei is centraal thema en politieke norm + streven naar
volledige werkgelegenheid
- Optreden overheid met instrumentarium van maatregelen: arbeidsverhoudingen, sociale
uitkeringen, sociale goederen en diensten, werkgelegenheidsbeleid, inkomstenherverdeling,
billijke lastenverdeling, sociale- en economische planning
- Gericht op effectieve verwezenlijking van wettelijk gewaarborgde grondrechten op sociaal en
economisch gebied: minimale deelname aan welvaart en behoeftedekking op vlak van
inkomen, onderwijs, gezondheid, huisvesting en cultuur → preventief georganiseerde
solidariteit i.p.v. curatieve bestrijding armoede en marginaliteit → rechten en plichten
wettelijk omschreven en afdwingbaar
- Behoud vrije markt en medewerking vrije organisaties: driedelig institutioneel raam
waarbinnen beslissingen over welvaartsverschaffing en -verdeling tot stand komen →
geïnstitutionaliseerd netwerk van overleg-, advies- en beheer instellingen = democratisch
corporatisme:
o Vrije ondernemingen in markteconomisch systeem van productie
o Vrije sociale organisaties die belangen van leden verdedigen en deelnemen aan
verstrekking sociale uitkeringen en diensten
o Overheid als verstrekker sociale uitkeringen, sociale goederen en diensten
- Parlementaire democratie: parlementair bewerkstelligde sociale wetgeving, strijd om
algemeen stemrecht, actieve inbreng vrije sociale organisaties → niet autoritair (≠
communisme, fascisme of andere totalitaire regimes)
o Voorkeuren bevolking: op geformaliseerde wijze uitgesproken d.m.v.
volksvertegenwoordiging o.b.v. algemeen stemrecht bij vrije verkiezingen
o Volksvertegenwoordiging = politieke behoedster erkende sociale organisaties en
andere drukkingsgroepen
o Uitvoerende macht (staatsadministratie) kan niet eigenmachtig optreden:
democratisch opgestelde wetten onder politieke controle volksvertegenwoordiging.
- Ideologie van gelijksstreven, redelijke welvaartsverdeling en vrijheid georganiseerde
solidariteit
3
, Om het maatschappelijk systeem waarin we leven te duiden, worden vaak ook andere termen
gebruikt:
- Sociale markteconomie: taak vrije marktindustrie = scheppen en verdelen welvaart →
overheid treedt op om nadelige gevolgen of tekortkomingen vrijemarkteconomie te
corrigeren.
- Gemengde economie: vrije markt + ruime overheidsinterventie + economisch productieve
overheidssector → bestaan naast elkaar
- Toebedelingseconomie: deel van inkomen verworven
a) o.b.v. inbreng in productieproces en in verhouding tot productieve aanbreng
(arbeid voor loon)
b) o.b.v. sociaal erkende behoeften, los van persoonlijke productieve inspanning
- Postindustriële samenleving: centrale rol technologie en organisatie productie → vergroting
welvaart (minder focus op klassieke productiefactoren kapitaal, arbeid en land)
- Consumptiemaatschappij: centrale rol verbruik bij verwezenlijken doelstellingen als volledige
tewerkstelling en economische groei → consumptie = leidraad maatschappelijk handelen
- Overvloedmaatschappij: hoge productiemogelijkheden, welke schaarste aan
levensnoodzakelijke goederen als sociaal probleem hebben doen verdwijnen
- Actieve welvaartstaat: centraal in regeerakkoord federale regering Verhofstadt → ambitieuze
doelstelling: het op elkaar afstemmen van economie, ecologie en sociale bescherming →
politiek project: vertrouwen burgers in overheid herstellen, ruimte bieden aan creatieve
krachten in samenleving, volwaardige kansen voor alle burgers en duurzame relatie tussen
mensen en zijn leefomgeving.
2 Voorzieningen
Voorzieningen die door de verzorgingsstaat in stand gehouden worden, kan verwezen worden naar
sociale zekerheid, de gezondheidszorg, de welzijnszorg, het onderwijs en de huisvesting.
Deze voorzieningen zijn op te delen in:
- Financiële tegemoetkomingen + betalingen door staat waarmee individuen goederen en
diensten kunnen kopen
- Diensten die de staat op directe wijze gratis of tegen sterk gesubsidieerde prijs ter
beschikking stelt
Sommige auteurs betrekken daarbij ook die maatregelen die op een directe wijze de
levensomstandigheden van individuen en groepen reguleren en veranderen. Deze regulering
verloopt dan via de belastingpolitiek en maatregelen op vlak van de sociale wetgeving.
Bij transfers van “goederen” kunnen ten aanzien van criteria voor allocatie twee rationaliteiten
onderscheiden worden: minimum en optimum principe.
Minimumprincipe:
Mensen zijn idealiter onafhankelijk, gezond en goed aangepast.
Voor diegenen die niet aan het systeem zijn aangepast worden voorzieningen opgebouwd die hen
toelaten dermate te functioneren dat zij geen gevaar meer opleveren voor de bestaande orde bij
bepaalde segmenten ervan. Dat levert minimum programma op, minimum slaat op:
- Doelstellingen en reikwijdte
- Uitgebreidheid van de geviseerde bevolkingsgroep
- Kwaliteit of hoogte van de levensstandaard die voor deze groepen wordt voorgesteld.
Men probeert aantal rechthebbenden zo laag mogelijk te houden en deze juist genoeg te geven
zodat zij zich in leven kunnen houden.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nikita_maes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60281 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now