Inhoud
1. Inleiding: .................................................................................................................................................. 5
1.1. De jaarrekening: .............................................................................................................................. 5
1.2. Wie moet een boekhouding voeren: .............................................................................................. 5
1.3. Boekhoudsysteem: .......................................................................................................................... 5
1.3.1. Volledige boekhouding: ........................................................................................................... 5
1.3.2. Vereenvoudigde boekhouding: ............................................................................................... 5
1.4. Indeling van de ondernemingen volgens groottecriteria: ............................................................... 6
1.4.1. Ondernemingen die een vereenvoudigde boekhouding mogen voeren: ............................... 6
1.4.2. Ondernemingen die een volledige boekhouding moeten voeren: ......................................... 6
1.5. Boekhoudprincipes: ......................................................................................................................... 6
2. De onderdelen van een jaarrekening: ..................................................................................................... 8
2.1. De balans: ........................................................................................................................................ 8
2.1.1. Activa: ...................................................................................................................................... 9
2.1.1.1. Vaste activa: ...................................................................................................................... 10
2.1.1.2. Vlottende activa: ............................................................................................................... 12
2.1.2. Passiva: .................................................................................................................................. 13
2.1.2.1. Het eigen vermogen .......................................................................................................... 13
2.1.2.2. Schulden: ........................................................................................................................... 14
2.1.3. Enkele begrippen: .................................................................................................................. 15
2.1.3.1. Beginbalans en eindbalans: ............................................................................................... 15
2.1.3.2. Afleiding van het eigen vermogen uit de overige balansrubrieken: ................................. 15
2.2. De resultatenrekening: .................................................................................................................. 16
2.2.1. Kosten .................................................................................................................................... 17
2.2.2. Opbrengsten .......................................................................................................................... 17
2.2.3. Groepering van de kosten en opbrengsten:.......................................................................... 17
2.2.3.1. Bedrijfsresultaten: ............................................................................................................. 17
2.2.3.2. Financiële resultaten: ........................................................................................................ 17
2.2.3.3. Belasting op het resultaat: ................................................................................................ 18
2.2.4. Resultaatverwerking:............................................................................................................. 18
2.2.5. Kan men het resultaat aflezen van de balans?...................................................................... 18
2.3. De toelichting: ............................................................................................................................... 18
3. Verrichtingen: ........................................................................................................................................ 18
4. Liquiditeit:.............................................................................................................................................. 19
4.1. Current ratio: ................................................................................................................................. 19
1
, 4.2. Quick ratio: .................................................................................................................................... 20
4.3. Omloopsnelheden: ........................................................................................................................ 20
4.3.1. De voorraden: ........................................................................................................................ 20
4.3.2. Aantal dagen klantenkrediet: ................................................................................................ 21
4.3.3. Aantal dagen leverancierskrediet:......................................................................................... 21
4.4. Het bedrijfskapitaal: ...................................................................................................................... 22
5. Solvabiliteit: ........................................................................................................................................... 22
5.1. Algemene financiële onafhankelijkheid (AFO): ............................................................................. 22
5.2. De schuldgraad van een onderneming (= debt ratio): .................................................................. 23
6. Rentabiliteit: .......................................................................................................................................... 23
6.1. Rentabiliteit van de omzet: Verkoopmarge .................................................................................. 23
6.2. Rentabiliteit van het eigen vermogen (=REV) of Return on Equity: .............................................. 23
6.3. Rentabiliteit van het totale vermogen (=RTV) of Return on Investment: ..................................... 24
7. Cash flow: .............................................................................................................................................. 24
7.1. Het kasstroomoverzicht (=KSO): ................................................................................................... 24
7.1.1. (Berekening van de kasstroom:) ............................................................................................ 25
7.1.1.1. Indirecte methode: ............................................................................................................ 25
8. Kosten en kostprijs: ............................................................................................................................... 26
8.1. Het begrip “kostprijs”: ................................................................................................................... 26
8.1.1. Samenstellende elementen van de kostprijs: ....................................................................... 26
8.1.2. Waarom is kostprijscalculatie noodzakelijk: ......................................................................... 26
8.2. De verschillende soorten kosten: .................................................................................................. 27
8.2.1. Kostensoorten: ...................................................................................................................... 27
8.2.2. Vaste of constante kosten: .................................................................................................... 27
8.2.3. Variabele kosten: ................................................................................................................... 28
8.2.4. Homogene en heterogene productie: ................................................................................... 28
8.2.5. Directe kosten: ...................................................................................................................... 29
8.2.6. Indirecte kosten:.................................................................................................................... 29
8.2.7. Historische, gebudgetteerde en standaardkosten: ............................................................... 29
9. Specifieke waarderingsproblemen: ....................................................................................................... 29
9.1. Personeelskosten: ......................................................................................................................... 29
9.1.1. Samenstelling van de bezoldigingskost: ................................................................................ 29
9.1.2. De loonstaat, basisdocument van de personeelskost: .......................................................... 30
9.1.3. Invloed van de bezoldigingskost op de jaarrekening: ........................................................... 30
9.2. Waardering van het materiaalgebruik: ......................................................................................... 30
9.2.1. Hoeveelheidsbepaling: .......................................................................................................... 30
2
, 9.2.2. Prijsbepaling: ......................................................................................................................... 30
9.2.2.1. FIFO (First In First Out): ..................................................................................................... 31
9.2.2.2. LIFO (Last In First Out): ...................................................................................................... 31
9.2.2.3. (Voortschrijdend gemiddelde:) ......................................................................................... 31
9.3. Waardering van de afschrijvingen en waardeverminderingen: .................................................... 32
9.3.1. Afschrijvingen op niet duurzame activa: ............................................................................... 32
9.3.1.1. Afschrijven volgens de “waarderingsregels”: .................................................................... 32
9.3.1.2. De afschrijfmethode: ......................................................................................................... 33
9.3.2. Waardevermindering van duurzame materiële vaste activa: ............................................... 33
10. De deelcalculatie: .............................................................................................................................. 33
10.1. Nadelen van deelcalculatie: ...................................................................................................... 33
10.2. Het begrip normale productie: .................................................................................................. 34
11. De equivalentiecijfermethode:.......................................................................................................... 34
11.1. Werkwijze: ................................................................................................................................. 34
11.2. Voorbeeld: ................................................................................................................................. 34
12. De toeslagcalculatie of opslagcalculatie:........................................................................................... 35
12.1. De enkelvoudige toeslag- of opslagcalculatie: .......................................................................... 35
12.1.1. Voorbeeld: ............................................................................................................................. 35
12.2. De meervoudige toeslag- of opslagcalculatie: .......................................................................... 36
12.2.1. Voorbeeld: ............................................................................................................................. 36
13. De omslagcalculatie of kostenplaatsenmethode: ............................................................................. 37
14. Break-even analyse: .......................................................................................................................... 37
14.1. Break-even afzet en omzet:....................................................................................................... 37
14.1.1. Voorbeeld: ............................................................................................................................. 37
14.2. Grafische voorstelling: ............................................................................................................... 38
14.3. Toepassingsmogelijkheden van de break-even analyse: .......................................................... 38
14.3.1. Contributiemarge: ................................................................................................................. 38
14.3.2. De veiligheidsmarge: ............................................................................................................. 39
15. Van kostprijs naar verkoopprijs: ........................................................................................................ 39
15.1. Kostprijs-plus-methode: ............................................................................................................ 39
16. Handelsdocumenten: ........................................................................................................................ 40
16.1. De offerte: ................................................................................................................................. 40
16.2. De bestelbon: ............................................................................................................................ 40
16.3. De leveringsbon: ........................................................................................................................ 40
16.4. De factuur: ................................................................................................................................. 40
16.4.1. Verantwoordingsstuk: ........................................................................................................... 40
3
, 16.4.2. Verplichtingen: ...................................................................................................................... 40
16.4.2.1. Verplichting tot maken van de factuur: ............................................................................ 40
16.4.2.2. Verplichte vermeldingen: .................................................................................................. 41
16.4.2.3. Algemene verkoopvoorwaarden: ...................................................................................... 41
16.5. De creditnota: ............................................................................................................................ 41
17. BTW: .................................................................................................................................................. 42
17.1. De btw-wetgeving: .................................................................................................................... 42
17.1.1. Werking: ................................................................................................................................ 42
17.1.2. Principes van de btw: ............................................................................................................ 43
17.1.3. Belastingplichtige: ................................................................................................................. 43
17.1.4. Invoer en uitvoer: .................................................................................................................. 43
17.1.5. Btw-tarieven: ......................................................................................................................... 44
17.1.6. Niet-recupereerbare btw: ..................................................................................................... 44
17.2. Berekening van het te betalen factuurbedrag: ......................................................................... 45
4
, Deel 1; Het lezen van de balans en de
resultatenrekening:
De balans en de resultatenrekening zijn instrumenten van verslaggeving. Samen vormen deze twee
documenten een deel van de jaarrekening die op het einde van elk boekjaar moet worden opgesteld.
De elektronische boekhouding moet bewaard en toegankelijk blijven gedurende 7 jaar.
1. Inleiding:
1.1. De jaarrekening:
• Is een wettelijk document dat informatie bevat over de financiële situatie van de laatste
twee boekjaren.
• Vloeit rechtsreeks voort uit de boekhouding.
• Niet alleen een informatiebron voor het ondernemingsbestuur, maar ook voor de
“belanghebbende partijen” waarmee de onderneming in zijn omgeving te maken heeft
o Vb.: Het personeel, aandeelhouders, leveranciers, klanten, potentiële
investeerders, concurrenten, de overheid, …
1.2. Wie moet een boekhouding voeren:
1. De natuurlijke personen die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefenen
2. De vennootschappen:
o Naamloze vennootschap (NV)
o Besloten vennootschap (BV)
o Vennootschap onder firma (VOF)
o Commanditaire vennootschap (CommV)
o Coöperatieve vennootschap (CV)
1.3. Boekhoudsysteem:
1.3.1. Volledige boekhouding:
• De boekhoudwetgeving bepaalt dat de ondernemingen een boekhouding moeten voeren:
o Die aangepast is aan de aard en omvang van het bedrijf
o Die volledig is. (alle verrichtingen, bezittingen, vorderingen, schulden en
verplichtingen omvat)
o Door middel van een stelsel van boeken en rekeningen
o Met inachtneming van de gebruikelijke regels van het dubbel boekhouden
• Dergelijke boekhouding noemt men een volledige boekhouding.
1.3.2. Vereenvoudigde boekhouding:
• Sommige ondernemingen mogen echter kiezen voor een vereenvoudigde boekhouding.
o Alleen een financieel dagboek en een aan-en verkoopboek bij houden en een
inventaris op te stellen.
5
,1.4. Indeling van de ondernemingen volgens groottecriteria:
1.4.1. Ondernemingen die een vereenvoudigde boekhouding mogen voeren:
• “Zeer kleine ondernemingen”:
o Natuurlijke personen die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefenen
o Vennootschappen onder firma en de commanditaire vennootschappen waarvan
de omzet, exclusief de btw, over het laatste boekjaar, minder dan €500.000,00 is.
(gekenmerkt door volledige aansprakelijkheid.)
1.4.2. Ondernemingen die een volledige boekhouding moeten voeren:
• Alle andere ondernemingen moeten een volledige boekhouding voeren, d.w.z. met
toepassing van de regels van het dubbel boekhouden.
• Grote vennootschappen:
o Alle vennootschappen die een volledige boekhouding moeten voeren en niet
behoren tot de ‘kleine vennootschappen’.
o Jaarrekening opstellen volgens het ‘volledig model’.
• Kleine vennootschappen:
o Een vennootschap is ‘klein’ indien ze niet meer dan één van volgende criteria
overschrijdt:
▪ Jaargemiddelde van het personeelsbestand: 50 personeelsleden
▪ Jaaromzet (excl. Btw): €9.000.000,00
▪ Balanstotaal: €4.500.000,00
o Jaarrekening opstellen volgens het ‘verkorte model’.
▪ Het volstaat dat de onderneming in de resultatenrekening alleen de
brutomarge vermeldt (= het verschil tussen de omzet en de inkopen van
handelsgoederen, grond- en hulpstoffen en de diensten en diverse
goederen).
▪ De toelichting bij het verkorte model beknopter.
• Microvennootschappen:
o Een subcategorie van de kleine vennootschappen.
o Niet meer dan één van volgende criteria overschrijden:
▪ Jaargemiddelde van het personeelsbestand: 10 personeelsleden
▪ Jaaromzet (excl. Btw): €700.000,00
▪ Balanstotaal: €350.000,00
▪ Geen dochter- of moedervennootschap zijn.
o Meer dan 80 % van de ondernemingen in België zijn microvennootschappen.
o Nog meer gunstmaatregelen dan kleine vennootschappen
▪ Vb. Jaarrekening met nog minder toelichtingen.
1.5. Boekhoudprincipes:
1. Principe van de periodiciteit: het begrip “boekjaar”:
o Een boekjaar valt niet noodzakelijk samen met het burgerlijk jaar, meestal 12
maanden.
o Bij aanvang van haar activiteiten kiest de onderneming haar boekjaar
▪ Vb.: van 1 april jaar X tot en met 31 maart jaar X+1.
▪ Startende ondernemingen kan het eerste boekjaar langer of korter zijn
dan twaalf maanden.
6
, 2. Principe van de verantwoordingsstukken:
o Wat “registreert” men in de boekhouding? In boekhoudterminologie zegt men
dat men alle “verrichtingen” registreert of “boekt”.
▪ Een verrichting is elke gebeurtenis die een wijziging meebrengt aan een
bestanddeel van het vermogen.
o Het principe van de verantwoordingsstukken zegt dat elke boeking geschiedt aan
de hand van een gedagtekend verantwoordingsstuk waarnaar zij verwijst.
3. Principe van de boekhoudkundige entiteit:
o De boekhouding moet zo worden gevoerd alsof de onderneming een zelfstandige
entiteit is, met eigen bezittingen, schulden, rechten en plichten. Deze zijn niet
hetzelfde als die van haar eigenaar of eigenaars.
▪ Vb.: Wanneer een bakker van zijn bank een lening bekomt om de
vernieuwing van zijn bakkerij te financieren, dan betekent dat in de
boekhouding van de bakkerij dat voor de bakkerij een schuld ontstaat
tegenover de bank. Niet in die van de bakker zelf.
4. Principe van het getrouwe beeld
o Dit principe is een overheersend principe.
o De boekhoudwet zegt dat bij het einde van het boekjaar een jaarrekening moet
worden opgesteld die een “getrouw beeld geeft van het vermogen, de financiële
positie en het resultaat”.
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ajis25. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.47. You're not tied to anything after your purchase.