Summary
Samenvatting Inleiding tot het recht
- Course
- Institution
Samenvatting van alles te kennen voor inleiding tot het recht
[Show more]
Seller
Follow
Atordeur
Content preview
College 1: Inleiding tot het rechtWat is recht? Gesystematiseerde regels
Waarom is er recht? Beperkingen aan individuele vrijheid, conflicten en geschillen oplossen…
Recht dient om de maatschappij te ordenen, zodat iedereen een zo vrij mogelijk leven kan leiden. Bv
niet stelen, niet door rood rijden… (anders is een grote chaos).
Niet alles regels gelden hetzelfde in verschillende landen: alle rechtstelsels kennen normen en
waarden die vanuit het standpunt van een ander rechtstelsel in vraag kunnen worden gesteld. Bv de
doodstraf, homohuwelijk…
De regels zijn enkel en alleen door de overheid afdwingbaar. Alleen zij kunnen jou straffen voor een
misdrijf die je hebt gepleegd.
Verbod op ‘eigenrichting’ (het recht in eigen handen nemen)
Positief Recht
(= Het recht dat momenteel van toepassing is)
positief Objectief recht Subjectief recht
(of vigerend recht) =De algemene regels die voor = De individualisering van de
iedereen geldig zijn. rechtsregel
Opgelegd door een daartoe De aanspraak die een rechtssubject
bevoegde overheid, die de ordening t.o.v. een andere rechtssubjecten
van de maatschappij beoogt. aan het objectief recht ontleent.
De naleving is afdwingbaar Voortspruitend uit rechtsfeiten of
objectief recht subjectief recht (dwingen). rechtshandelingen (niet loutere
Afdwingbaarheid (rechtshandhaving) feiten)
door uitsluitend overheid
Abstract: bevel, verbod, toelating Bv. auteursrecht
Bv. Niet stelen, niet door rood…
CASUS: Een duif (huisdier) is in de motor van een vliegtuig terechtgekomen. De motor is kapot.
Objectief recht: mensen zijn aansprakelijk voor de schade die hun huisdier doet.
Subjectief recht: de piloot kan schadevergoeding aanvragen.
Rechtsverhouding:
(Juridische relatie die tussen partijen bestaat)
1. Verbintenis 2. Onrechtmatige daad
Juridische band tussen rechtssubjecten waarbij Elke daad van de mens die leidt tot schade aan
de schuldenaar tgo. de schuldeiser een een andere is verplicht om de schade te
verplichting heeft om iets te doen, te geven of vergoeden (diegenen door wiens schuld de
niet te doen. schade is ontstaan).
,Bronnen van het subjectief recht:
1. Feiten
• alles wat werkelijk is
• alles wat werkelijk heeft plaatsgehad
• niet alle feiten zijn juridisch relevant
2. Rechtsfeiten: feiten die subjectieve rechten
• doen ontstaan
• wijzigen
• tenietdoen
3. rechtshandelingen: zijn menselijke gedragingen met het oog op het creëren van rechtsgevolgen.
Publiek VS privaat recht:
Publiek recht Privaat recht
Normen? Normen die het algemeen belang nastreven, Normen die de particuliere belangen
werking van de staat regelen en de relatie betreffen en de relaties tussen de
tussen de overheid en de rechtssubjecten rechtssubjecten.
regelen.
Regels? Dwingend recht* Aanvullend recht*
Verhouding? Ondergeschiktheid tussen: Gelijkheid tussen:
overheid en de rechtssubjecten de rechtssubjecten
Overtreding? Initiatief genomen door de overheid om te De rechtssubject wiens subjectieve
sanctioneren. rechten zijn geschonden, moet het
initiatief nemen om beroep te doen op
de overheid.
‘Actoren’ Overheidsinstellingen in hun onderlinge Burgers in hun onderlinge relaties.
(partijen) relaties en in hun relaties met de burgers.
Nagestreefd Algemeen belang. Particulier belang van de burger.
belang
*Dwingend recht: wettelijke bepalingen waarvan niet mag worden afgeweken door de partijen. Dit dient om de ‘zwakkere’
te beschermen (bv de werknemer).
*Aanvullend recht: aanvulling op het dwingend recht. In dit geval zijn de partijen niet verplicht de rechtsregel te volgen,
mits zij contractueel andere regels onderling hebben afgesproken.
1. Nationaal rechtsregels
2. Internationaal rechtsregels: verhouding tussen staten onderling
3. Supranationale rechtsregels: verschillende staten aangesloten aan verschillende internationale
instellingen (Bv België in de EU). Deze EU-regels (internationaal) gelden nu ook voor België
(nationaal).
2 3
1
,Rechtsobject VS rechtssubject:
Rechtsobject Rechtssubject
Voorwerpen (ding, goed, dienst) die voor het Drager of titularis van subjectieve rechten en
recht een belang hebben en het voorwerp plichten.
kunnen zijn van rechten en plichten (Bestemmelingen van het recht)
Bv. dieren
Natuurlijke personen VS rechtspersonen:
Natuurlijke personen Rechtspersonen
= Is een menselijk individu (van vlees en bloed) = Juridische structuur die door de wet is
dat in juridische zin drager is van rechten en gecreëerd en als een zelfstandig persoon wordt
verplichtingen. beschouwd.
- alle levende mensen zonder onderscheid - organen (zitten achter de rechtspersonen die
- grondwettelijke formele gelijkheid de beslissingen nemen)
-abstracte onlichamelijke wezens
Publiekrechtelijk RP Privaatrechtelijk RP
Overheidsinstellingen (politieke Handelsvennoot-
rechtspersonen, openbare schappen met
instellingen, internationale rechtspersoonlijkheid
instellingen)
Bv. Staat, provincies Bv. Vennootschap
Delhaize, verenigingen,
NV…
Rechtsbekwaam VS handelingsbekwaam:
Rechtsbekwaam Handelingsbekwaam
Men kan drager zijn van subjectieve rechten Het vermogen van een rechtssubject om
(specialiteitsbeginsel voor rechtspersonen) zelfstandig en alleen rechtshandelingen te
verrichten voor de uitoefening van de
subjectieve rechten.
Volledig Geheel of gedeeltelijk
handelingsbekwaam handelingsbekwaam
Meerderjarigen Minderjarigen, mensen met
syndroom van Down…
Bronnen van het recht:
1.Materieel recht: Over de inhoud van het recht.
2. Formeel recht: Over waar je die materiele recht terugvindt in het recht (vindplaats)
= Hoe het materieel recht gehandhaafd dient te worden.
, Formeel recht
❖ Bindende regels (dwingend)
1. Wetgeving Schriftelijk vastgestelde rechtsnorm tot stand gebracht door een bevoegd orgaan
(Bv. De overheid).
Formele wet: elke akte die uitgaat van de wetgevende macht
Materiele wet: algemeen bindende normen / gedragsregels met onpersoonlijk
karakter
Overheidsbeslissingen: noch formele, noch materiale wet.
2. De gewoonte Ook al staat het niet als een geschreven wet, we moeten dit als een wet
beschouwen (Bv. Het verhaal van de houtnemers).
Feitelijk element: bepaald gedrag van rechtssubjecten (Bv. Elke dag gratis hout
mee nemen).
Psychologisch element: rechtsovertuiging dat dit gedrag de norm is voor
iedereen. (Bv. De houthakkers doen dit al jaren en het is een gewoonte
geworden.)
3. Algemene Fundamentele regels die bepalen hoe het recht moet worden toegepast.
rechtsbeginselen (ze worden niet voorgeschreven door de wet, maar ‘gevonden’ door de
rechter) Bv. Vermoeden van onschuld
❖ Gezaghebbende regels
1. Rechtspraak Uitspraken van andere rechters.
2. Gerechtelijk De basistekst van het gerechtelijk recht (de wetten).
wetboek Zelf al is de wet onduidelijk, de rechter moet een beslissing nemen.
3. Rechtsleer Juristen, advocaten… die schrijven over het recht dat wordt toegepast (de
interpretatie van hem/haar over bepaalde wetten).
Welke wet heeft voorrang?
1. Hogere wet gaat voor op lagere wet.
2. Latere wet heeft voorrang op vroegere wet.
3. Bijzondere wet heeft voorrang op algemene wet.
College 2: Inleiding tot het recht
Publiek recht Privaat recht
Staatsrecht (Grondwet) Burgerlijk recht (verhouding tussen
rechtssubjecten onderling)
Administratief recht (structuur en werking Ondernemingsrecht (rechten en plichten
organen uitvoerend macht) ondernemingen, vennootschappen)
Gerechtelijk privaatrecht Internationaal privaatrecht
Fiscaal recht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Atordeur. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now