Wat is een persoonlijkheid? = iets dat behoort tot een individu (= verankering)
iets unieks, definitie van zichzelf, …
BIG 5 MODEL
Voorbeeld van hoe er naar een persoonlijkheid gekeken
kan worden
De 5 invalshoeken op persoonlijkheidsniveau:
1. Extraversie
2. Vriendelijkheid
3. Zorgvuldigheid
4. Emotionele stabiliteit
5. Intellectuele autonomie
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS
Persoonlijkheid is een dynamisch begrip: - verzameling van eigenschappen en karakteristieken
- bepaalt hoe iemand denkt/ziet/voelt
- bepaalt de motivatie (van hoe je in de wereld staat)
- “verankering” (= persoonlijkheid kan niet op 123 aangepast
worden, is een lang proces dat soms zelf nooit lukt)
Persoonlijkheidsstoornis = Excessief rigide gedragspatronen of een manier van omgaan met anderen
die uiteindelijke negatieve consequenties heeft.
Ontstaan door: - aangeboren kwetsbaarheid (erfelijk/aanleg)
- negatieve levenservaringen (?)
niet wetenschappelijk bewezen
- ongunstige sociale context (?)
heel moeilijk te objectiveren
in dualiteit met aangeboren kwetsbaarheid
DSM-5
= heel westerse wit mannelijk heteroseksueel element (overkoepelt dus maar klein deel van de bevolking)
legt criteria op, probeert van een grijze zone iets zwart-wit te maken
werkt in schalen (niet je hebt het of je hebt het niet, maar kijken onder welke schaal je valt)
, ALGEMENE CRITERIA
1. Duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen die binnen betrokken cultuur afwijken van de
verwachtingen (cognities, affectiviteit, interpersoonlijk functioneren, impulsbeheersing = min 2/4
aanwezig)
2. Patroon is rigide (komt tot uiting in persoonlijke en sociale situaties)
- Rigide = iets aanwezig dat niet veranderbaar is
3. Significant lijden/beperking
- Vb. borderline: het aantrekken en afstoten onvermogen om relatie op te bouwen
4. Niet te verklaren door andere psychische diagnose
- Mensen met een verslavingsstoornis krijgen vaak diagnose van persoonlijkheidsstoornis tijdens verslaving,
maar wanneer ze nuchter zijn blijkt dit niet meer te kloppen
5. Niet te verklaren door drugs/medicatie of somatische aandoening
3 CLUSTERS
CLUSTER A: “EXCENTRIEK”
Kenmerkend: achterdochtig, bizar en vreemd gedrag en vaak beperking in sociale interactie.
- Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
o Wantrouwen/achterdocht
- Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
o Afstandelijkheid/beperkt scala van emoties
o Nood niet ervaren om in sociale interactie te gaan
o Emoties lijken niet aanwezig te zijn
o Waanideeën
- Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
o Vervorming in het denken/waarnemen (excentrieke mensen)
o Moeilijkheden binnen sociale interacties, maar hunkeren er wel naar
CLUSTER B: “DRAMATISCH”
Dramatische cluster waarin klachten/symptomen zich heel duidelijk manifesteren
- Antisociale persoonlijkheidsstoornis
o Gebrek aan respect/schending van de rechten
o Lastig om mee aan de slag te gaan: pittig in interactie
o Stabiliseert zich niet, wordt alleen maar erger
- Borderline persoonlijkheidsstoornis
o Zie verder
- Histrionische persoonlijkheidsstoornis (= theatrale persoonlijkheidsstoornis)
o Worden niet meer serieus genomen, omdat alles heel hard uitvergroot is
- Narcistische persoonlijkheidsstoornis
o Grandiositeit/eigen bewondering
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loredejongh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.