STRATEGISCH PLAN GELETTERDHEID ................................................................................................. 5
LAAGGELETTERDHEID: MEER DAN OOIT EEN URGENT PROBLEEM ...................................................................... 5
5 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN .............................................................................................................. 5
OMSCHRIJVING VAN GELETTERDHEID ......................................................................................................... 5
TOTSTANDKOMING VAN HET STRATEGISCH PLAN .......................................................................................... 6
DE AANBEVELINGEN VAN HET WETENSCHAPPELIJK SYNTHESEVERSLAG ................................................................ 6
HOE KOMEN WE TOT EEN SUCCESVOL GELETTERDHEIDSBELEID? ....................................................................... 6
ALGEMEEN ........................................................................................................................................... 7
WAT IS LEZEN? ...................................................................................................................................... 7
LEZEN & SCHOOL ................................................................................................................................... 7
ONDERWIJS IN LEZEN ........................................................................................................................ 8
LEZEN IN HET LEVEN........................................................................................................................... 8
LEZEN IN DE BASISSCHOOL ................................................................................................................ 9
VORMEN VAN LEESONDERWIJS .......................................................................................................... 9
DE FASEN IN HET LEESONDERWIJS .................................................................................................... 10
HET LEESPROCES ............................................................................................................................. 10
1. LEZEN ALS INFORMATIEVERWERKING.................................................................................................... 10
DE INFORMATIENIVEAUS ........................................................................................................................ 10
MODELLEN OVER LEZEN ......................................................................................................................... 11
2. LEESSTRATEGIEËN............................................................................................................................. 13
ELEMENTAIRE LEESHANDELING ................................................................................................................ 13
MET BEHULP VAN CLUSTERS EN SPELLINGSPATRONEN ................................................................................... 14
MET BEHULP VAN DE VISUELE WOORDVORM .............................................................................................. 14
MET BEHULP VAN DE VISUELE WOORDVORM .............................................................................................. 14
MET BEHULP VAN MORFOLOGISCHE ANALYSE ............................................................................................. 15
MET BEHULP VAN DE CONTEXT ................................................................................................................ 16
3. FLEXIBEL GEBRUIK VAN LEESSTRATEGIEËN.............................................................................................. 16
4. DEELVAARDIGHEDEN VAN HET LEZEN.................................................................................................... 16
AUDITIEVE VAARDIGHEDEN..................................................................................................................... 16
VISUELE VAARDIGHEDEN ........................................................................................................................ 16
TAALVAARDIGHEDEN............................................................................................................................. 17
VRAGEN STELLEN DIE ERTOE DOEN – DE TAXONOMIE VAN BLOOM ............................................... 28
WAT IS EEN TAXONOMIE? ..................................................................................................................... 28
WAT IS DE WAARDE HIERVAN? ............................................................................................................... 28
WAT HEEFT ONDERWIJS TE MAKEN MET EEN TAXONOMIE? .......................................................................... 28
BENJAMIN BLOOM............................................................................................................................... 29
AANNAMES ZIJN NU .............................................................................................................................. 29
BLOOM ZIJN AANNAMES ........................................................................................................................ 29
BLOOM’S TAXONOMIE: EEN MANIER OM DE REDENEERVAARDIGHEDEN BIJ HET LEREN TE CATEGORISEREN ................ 29
BELANGRIJK OM MEE TE NEMEN ............................................................................................................. 31
WAT IS SCHRIJVEN? ......................................................................................................................... 32
WAAROM NOG HANDSCHRIFT LEREN? (IN EEN ZEER DIGITAAL TIJDPERK)...................................... 32
SCHRIJVEN EN COMMUNICATIE ...................................................................................................... 33
TAALBEWUSTZIJN................................................................................................................................. 33
1E STADIUM: ....................................................................................................................................... 33
2E STADIUM: ....................................................................................................................................... 33
3E STADIUM: ....................................................................................................................................... 34
4E STADIUM: ....................................................................................................................................... 34
FUNCTIONALITEIT................................................................................................................................. 35
ZOEKTOCHT NAAR HET SCHRIJVEN ............................................................................................................ 35
KLEUREN, TEKENEN, KRULLEN, LETTERS & WOORDEN ................................................................................... 39
EVALUATIE, POTLOODGREEP, SCHRIJFHOUDING, SCHRIJFBEWEGING, SCHRIJFMETHODE & SCHRIJFMATERIAAL ........... 41
MOEILIJKHEDEN BIJ HET SCHRIJVEN .......................................................................................................... 46
DE EENTALIGHEIDSIDEOLOGIE & ONDERWIJS ............................................................................................. 51
ARGUMENTEN PRO MEERTALIGHEID ........................................................................................................ 51
ANDERSTALIGHEID NIET ALS ENIGE OORZAAK VAN SCHOOLACHTERSTAND.......................................................... 51
SOCIAAL-EMOTIONEEL WELZIJN ............................................................................................................... 52
COGNITIEVE MEERWAARDE .................................................................................................................... 52
EEN OPSTAP NAAR HET LEREN VAN NEDERLANDS ......................................................................................... 52
EEN OPSTAP NAAR NIEUWE KENNIS .......................................................................................................... 52
OOK POSITIEF VOOR NEDERLANDSTALIGE KINDEREN..................................................................................... 52
ALLES BEGINT BIJ EEN GRONDHOUDING .................................................................................................... 53
IS DIT TALENSENSIBILISERING? ................................................................................................................ 54
WAAROM TALENSENSIBILISERING?.......................................................................................................... 56
VOOR WIE?......................................................................................................................................... 56
ATTITUDE, KENNIS & VAARDIGHEDEN ....................................................................................................... 56
WAT IS TALENSENSIBILISERING NIET? ....................................................................................................... 58
GEEN TAALINITIATIE .............................................................................................................................. 58
3
,GEEN VREEMDETAALONDERWIJS.............................................................................................................. 59
GEEN TAALBESCHOUWING...................................................................................................................... 59
HOE? ................................................................................................................................................ 59
VOORBEELDEN VAN AANKNOPINGSPUNTEN VOOR TALENSENSIBILISERING BINNEN VERSCHILLENDE GEBIEDEN ............ 60
HOE MEERTALIG IS JOUW KLAS? .............................................................................................................. 61
4
,Samenvatting geletterdheid
DEFINITIE GELETTERDHEID ONDERWIJS VLAANDEREN
= Geletterdheid omvat de competenties om informatie te verwerven, verwerken en
gericht te gebruiken. Dit betekent met taal, cijfers en grafische gegevens kunnen
omgaan en gebruik maken van ICT en multimedia.
STRATEGISCH PLAN GELETTERDHEID
LAAGGELETTERDHEID: MEER DAN OOIT EEN URGENT PROBLEEM
à De PISA-resultaten tonen tussen 2000 en 2009 geen vooruitgang in het
terugdringen van het aantal 15-jarigen dat het basisniveau niet haalt.
Conclusie: dit betekent dat er een constante instroom van nieuwe laaggeletterden
wordt gegenereerd.
à Het aantal volwassenen met een SES (sociaal-economische status) en het aandeel
migranten van de eerste generatie in de groep van zwakst presterenden is gestegen.
à Het aandeel 55- tot 65-jarien in die groep neemt toe
à Na 2 plannen geletterdheid is de gemiddelde Vlaamse geletterdheidprestatie niet
significant verbeterd is tussen 1996 en 2011. Er dient dus een derde plan gemaakt
te worden.
5 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN
1. Significante toename van het aantal jongeren dat het secundair onderwijs
verlaat met voldoende geletterdheidscompetenties
2. Het verhogen van de geletterdheid binnen de familieomgeving om het
doorgeven van laaggeletterdheid van generatie op generatie te doorbreken
3. We versterken de geletterdheidscompetenties van werkzoekenden en
werkenden in het kader van hun beroepsopleiding
4. We versterken de geletterdheidscompetenties van mensen in armoede, om
hun kansen te vergroten om uit de armoede te raken en hun participatie aan
de samenleving te verhogen
5. We verhogen de digitale geletterdheid van jongeren en volwassenen
OMSCHRIJVING VAN GELETTERDHEID
= Geletterdheid omvat de competenties om informatie te verwerven, verwerken en
gericht te gebruiken. Dit betekent met taal, cijfers en grafische gegevens kunnen
omgaan en gebruik maken van ICT en multimedia.
5
,à Geletterd zijn is belangrijk om zelfstandig te functioneren en te participeren in
de samenleving en nodig om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen en bij te kunnen
leren.
à Het plan richt zich op alle mensen met geletterdheidsnoden, ongeacht hun
(moeder)taal, sociale achtergrond of leeftijd. Dit impliceert dat het plan zich ook
richt op anderstaligen.
TOTSTANDKOMING VAN HET STRATEGISCH PLAN
DE AANBEVELINGEN VAN HET WETENSCHAPPELIJK SYNTHESEVERSLAG
à Een duurzame aanpak van laaggeletterdheid dat zowel 1) preventieve, 2)
compenserende, 3) sensibiliserende maatregelen omvat
1. Preventief: al op jonge leeftijd moet er aandacht zijn voor
geletterheidsontwikkeling. Het gaat hier specifiek over geletterdheid binnen
de familieomgeving: de rol en ondersteuning van ouders is namelijk cruciaal
in het voorkomen van geletterdheidsdeficit en het werken aan
geletterdheidsnoden bij kinderen en jongeren.
2. Remediëren/compenserend: streven we remediërende en compenserende
maatregelen na bij volwassen met een geletterdheidsproblematiek
3. Sensibiliserend: een brede aanpak, gericht op het verhogen van de
geletterdheid, ook interventies die erop gericht zijn om onze huidige
maatschappij inclusiever te maken.
De 4e aanbeveling: opgezet binnen authentieke contexten en met levensechte taken.
HOE KOMEN WE TOT EEN SUCCESVOL GELETTERDHEIDSBELEID?
1. Door Structureel samen te werken en een horizontaal geletterdheidsbeleid
te voeren
2. Door efficiënte inzet van middelen
3. Door te sensibiliseren en informeren
4. Door helder en toegankelijk te communiceren
5. Door geletterdheid te integreren en contextualiseren
6. Door in te zetten op professionalisering
7. Door in te zetten op onderzoek
6
, Samenvatting aanvakelijk lezen
DOELSTELLINGEN
à Inzicht verwerven in wat lezen is
à Welke de basisvoorwaarden zijn om tot lezen te komen
à Hoe leren lezen opgebouwd wordt
à Waar het kan fout gaan
INLEIDING
ALGEMEEN
à Kinderen met leesmoeilijkheden is de afgelopen decennia bijna verdubbeld in de
Westerse landen (zie PILRS)
à Kunnen lezen is de noodzaak in een kenniseconomie. Is zeer belangrijk voor het
zelfvertrouwen.
à Onderzoek toont dat de basis voor goed leren lezen voor alle kinderen hetzelfde
is
à Leesmoeilijkheden leiden niet zelden tot het verlies van interesse in en liefde
voor het lezen
à Kinderen leren lezen = 1 van de kerntaken in het onderwijs
WAT IS LEZEN?
= Is een complex, doelgericht, sociaal en cognitief proces waarin lezers
tegelijkertijd hun kennis van gesproken en geschreven taal, over het onderwerp van
de tekst en ook hun culturele kennis gebruiken om betekenis te verlenen aan wat
ze lezen.
≠ een technische, geïsoleerde vaardigheid maar een ontwikkelingsproces dat
levenslang doorgaat.
à Het eindpunt is om de volwassen lezer die met gemak een grote verscheidenheid
van teksten om uiteenlopende redenen kan lezen en zelfs moeilijke of slecht
geschreven teksten en teksten dat waarin hij niet geïnteresseerd is, berijpt.
à Afnemende leesvaardigheid = functioneel analfabetisme
à Gevoelige periode en onderzoeksresultaten
LEZEN & SCHOOL
à Technisch lezen staat niet in de eindtermen vermeld als doelstelling.
à Overdoen van een leerjaar heeft bijna altijd te maken met achterblijvende
leesprestaties (7,5% valt uit bij aanvankelijk lezen, 9 tot 16% van de kinderen
haalt het eindniveau voor technisch lezen niet).
à 48% van de leesmoeilijkheden is te verklaren door een gebrekkige instructie.
à De rol van de directie is niet te onderschatten.
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meagankerckhove. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.28. You're not tied to anything after your purchase.
