NV en BV Hoorcolleges
Hoorcollege 1 – Grondslagen – 6 september 2022..............................................................................................2
Hoorcollege 2 – Aandelen & certificaten – 13 september 2022..........................................................................5
Hoorcollege 3 – Algemene vergadering & aandeelhouders – 20 september 2022...........................................10
Hoorcollege 4 – Aandeelhoudersovereenkomsten en Statuten – 27 september 2022......................................13
Hoorcollege 5 – Kapitaal, vermogen en uitkeringen – 4 oktober 2022.............................................................17
Hoorcollege 6 – Bestuur en toezicht I – 11 oktober 2022..................................................................................19
Hoorcollege 7 – Bestuur en toezicht II – 18 oktober 2022.................................................................................23
Hoorcollege 8 – Enquêterecht – 1 november 2022............................................................................................26
Hoorcollege 9 – Enquêterecht II – 8 november 2022.........................................................................................29
Hoorcollege 10 – Beschermingsmaatregelen – 15 november 2022..................................................................31
Hoorcollege 11 – Aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen – 22 november 2022.......................33
Hoorcollege 12 – Uitkoop en geschillenregeling – 29 november 2022..............................................................37
,Hoorcollege 1 – Grondslagen – 6 september 2022
Introductie
100 inschrijvingen voor de master ondernemingsrecht. Deze master staat hoog aangeschreven in
Nederland, maar dat betekent ook dat er veel van je verwacht wordt. Er is geen voorgeschreven
jurisprudentiebundel, maar er staan pdf’jes op het digitale tentamen en je kan zelf (netjes)
jurisprudentie printen.
We gebruiken de Asser serie voor de voorgeschreven stof. Je hebt de 2-I dat gaat over de
rechtspersoon, en 2-II dat gaat over kapitaalvennootschappen (NV/BV). Deel 2-II a betreft kapitaal en
vermogen, Deel 2-II b gaat over organen en bestuur. Deel 2-II c bestaat nog niet. Deel 7-VII betreft
personenvennootschappen.
We hebben dit jaar een schriftelijk tentamen (80%) en een annotatieverplichting (schrijfopdracht)
(20%). Er komen vijf uitspraken online, en de bedoeling is om daar een annotatie/commentaar bij te
schrijven van tussen de 800 en 1.500 woorden. Wel alinea’s, geen kopjes. Zoek op JOR naar Bulten,
Blanco Fernandez of Van Vught en bekijk hun annotaties. Behandel niet alle onderwerpen die een
uitspraak benoemt, maar kies er één die je beter uitwerkt. Alles staat hierover ook op Brightspace.
Het tentamen is digitaal en het duurt 2 uur.
Voorbeelden
1. Tata Steel heeft een contract gesloten voor een nieuwe fabriek op waterstof. Precies een jaar
geleden bracht het RIVM een rapport uit omtrent de schade die door uitstoot van Tata Steel wordt
veroorzaakt. Het verwijt werd gemaakt dat Tata Steel het wist. De CEO zei meteen dat ze het
misschien eerder moeten veranderen, maar dat ze zich wel altijd aan wetten en regelgeving hebben
gehouden. In die zin viel de CEO dus niets te verwijten. Zou je kunnen zeggen dat het bestuur iets te
verwijten valt? Wat is de taak van het bestuur? Besturen. De onderneming drijven. Het richtsnoer is
het vennootschappelijk belang, zie art. 2:129 BW. Zie HR Cancun. Het vennootschappelijk belang
betreft het bestendig succes van de onderneming. Bij de uitoefening moet rekening worden
gehouden met alle betrokken belangen. Denk aan het milieu, de aandeelhouders en de werknemers.
Heeft het bestuur rekening gehouden met alle betrokken belangen? Waarschijnlijk wel,
want het belang van de omwonenden is minder in het vennootschappelijk belang. Het
bestuur wordt door de aandeelhouders aangesteld, dus het bestuur zal zich eerder richten
op hun belang. Je kan zeggen dat er te weinig rekening is gehouden met het milieu.
2. Platformbedrijven wentelen risico’s tot in het extreme af op de werknemers. Dit betreft bedrijven
zoals Deliveroo, Uber Eats en flitsbezorgers. Handelt het bestuur dan in het vennootschappelijk
belang? Je moet rekening houden met alle belangen en je moet dus niet één belang voortrekken.
Grondslagen
Grondslagen zijn rechtsbeginselen. Het ondernemingsrecht kent verscheidende grondslagen:
1. Pluraliteit van belangen
2. Transparantie inrichting en financiële toestand
3. Vrijheid van herstructurering
4. Ongestoord genot van aandeel
5. Beperkte aansprakelijkheid
6. Geen belangenverstrengeling bestuurders bij tegenstrijdig belang moet de conflicterende
bestuurder zich onthouden van de beraadslaging en de besluitvorming. Denk ook aan HR
Berghuizer Papierfabriek. Voor bestuurdersaansprakelijkheid is een ernstig verwijt nodig. Dit
is gegeven als je een statutaire bepaling schendt die de vennootschap beoogt te
beschermen. Een wettelijke bepaling beoogt ook de vennootschap te beschermen.
2
, 7. Geen externe werking van interne aangelegenheden
8. Collegialiteit van bestuur.
Grondslagen zijn een vangnet voor de rechter. Ze kunnen ook van belang zijn als je een
tentamenvraag niet weet. Val terug op de grondslagen en je kan punten sprokkelen.
Pluraliteit van belangen
Er is veelal een botsing van belangen, zoals een meerderheidsaandeelhouder tegen een minderheid.
Er is veel rechtspraak over hoe met de minderheid om te gaan in gevallen van stemmingen. De taak
van het vennootschapsrecht is om de belangen tegen elkaar af te wegen. De vennootschap moet alle
belangen behartigen, dat is het uitgangspunt. Niet één specifiek belang dus! Hoe doe je dat dan?
I. Structuur van de vennootschap we hebben de WOR, wat betekent dat er
ondernemingsraden zijn die inspraak van werknemers bevorderen. In een
structuurvennootschap komen alle belangen samen. Dit zijn grote vennootschappen: als aan
bepaalde voorwaarden wordt voldaan, dan moet je van de vennootschap een
structuurvennootschap maken. Je hebt dan een verplichte Raad van Commissarissen (RvC).
Die idee van de structuurvennootschap is ontstaan toen het belang van de werknemers en
aandeelhouders meer naar voren kwam.
Voorheen kwamen aandeelhouders vaak niet. Een belangrijke functie van de AVA is toezicht
houden op het bestuur. Het is daarom bij grotere ondernemingen van belang om een
verplichte RvC te hebben, zodat de RvC toezicht moet houden. De RvC wordt benoemd door
de AVA op voordracht van de RvC. Voor 1/3 van het aantal commissarissen heeft de OR een
versterkt aanbevelingsrecht. De RvC moet die aanbeveling eigenlijk overnemen. Een ander
voorbeeld is de uitkoopregeling. Heb je 95% van de aandelen, dan mag je de andere 5%
uitkopen. Het belang van de 95%-aandeelhouder is veel groter dan dat van de
minderheidsaandeelhouder. Die laatste heeft immers weinig rechten en bevoegdheden.
dus d.m.v. structuur kunnen dus meerdere belangen behartigd worden.
II. Kapitaalvermogensbescherming we kennen de balanstest en goedkeuringstest. Het
bestuur mag alleen goedkeuren als duidelijk is dat op een bepaalde termijn bepaalde
schulden nog kunnen worden voldaan. De idee van de norm is dat je mag uitkeren wat je wil,
maar dat je ervoor moet zorgen dat je crediteuren nog kan betalen. Bij de NV is het meer een
checklist, terwijl het bij de BV ook meer gericht is op het belang van de crediteuren.
Bijzondere zorgplicht
Zie HR Zwagerman. Dit betreft een familievennootschap. Er mag geen belangenverstrengeling zijn en
je moet altijd openheid van zaken hebben. De Ondernemingskamer (OK) kreeg gelijk. De uitwerking
van de redelijkheid en billijkheid is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Volgens art. 2:8
BW zou er een extra zorgvuldigheid moeten worden verwacht.
Het vennootschappelijk belang betreft het bestendig succes van de onderneming, waarbij je alle
belangen moet betrekken. Kun je nou één belang boven andere belangen stellen? Timmerman zegt
dat je het aandeelhoudersbelang net iets zwaarder kan laten wegen. Angelsaksische landen gaan uit
van het aandeelhoudersbelang, dus het shareholdersmodel. Dit ziet vooral op waardemaximalisatie.
Het stakeholdersmodel betreft meerdere belangen, namelijk van alle stakeholders. Het leek erop dat
we een aantal jaar geleden meer naar het shareholdersmodel gingen. In 2008 stond in de code het
aandeelhoudersbelang op de lange termijn (lange termijn aandeelhouderswaarde), maar
tegenwoordig staat bestuur en autonomie meer centraal. Zie ook HR ABN Amro en HR ASMI. Het
bestuur gaat over beleid en strategie, de RvC houdt daar toezicht op, en de AVA mag daar zijn
mening over geven, maar die hoeft niet vooraf geïnformeerd te worden.
het bestuur moet het vennootschappelijk belang behartigen, en het is te moeilijk als het
bestuur daarbij altijd rekening moet houden met de aandeelhouders.
3
, zie hierbij ook HR Fugo/Boskalis omtrent het agenderingsrecht. Aandeelhouders kunnen
agenderen hetgeen tot hun bevoegdheid behoort.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Timmerman heeft gekeken naar de geschiedenis van ondernemen. Hij onderscheidt een aantal
periodes die de verschuiving van de belangenafweging weergeven. Van 1908 tot nu. Eerst 1908. Een
goed boek volgens Salemink is ‘The Company, a short history of revolutionary idea’. Vanaf ongeveer
WOII ontstaat de sociale onderneming. Vanaf 1980 is Friedmann al een beetje bezig in Amerika, en
vanaf dan ontstaat de exclusieve economische onderneming. Dat is de onderneming die winst maakt.
Zoveel mogelijk winst maken en het aandeelhoudersbelang stond voorop. Vanaf 2015 ziet
Timmerman de politieke onderneming, maar Salemink noemt het de maatschappelijke onderneming.
Er worden regels gecreëerd waarbij vennootschappen de problemen moeten oplossen. Denk aan
regels die voorschrijven dat ondernemingen transparant moeten zijn over hoe ze milieu,
mensenrechten en diversiteit beschermen. Zie bijv. art. 2:142b omtrent diversiteit. Minstens 1/3
moet vrouw zijn. Je moet nu ook een verplicht bezoldigingsbeleid hebben omtrent wat de
gemiddelde bestuurder en de gemiddelde werknemer verdient.
het is nu dus van belang hoe de vennootschap binnen de maatschappij past. Je moet meer
doen dan alleen winst maken.
Zie Winter, De Jongh (+23 andere hoogleraren), Ondernemingsrecht 2020/86. Er zou een
maatschappelijke zorgplicht moeten komen. Bij de vervulling van hun taak richten bestuurders zich
tot het belang van de vennootschap en de daarmee verbonden onderneming. In de wet zou daarbij
moeten worden opgenomen dat het bestuur ervoor moet zorgen dat de vennootschap deelneemt
aan het maatschappelijk verkeer als een verantwoordelijke vennootschap.
Dit klinkt vrij vaag, ook al is de gedachte goed. Wie bepaalt wat maatschappelijk
verantwoord is? Dit brengt wel een mooie discussie teweeg.
in de Corporate Governance Code is het nu afgezwakt tot ‘rekenschap geven’. Dit is dus
vrij teleurstellend. Gerard van Solinge vindt het teleurstellend, omdat het plan voor de CGC
niet ambitieus genoeg is en omdat het niet veelzeggend is.
De Taxonomie Vo zegt dat een vennootschap bekend moet maken in hoeverre hun activiteiten
kunnen worden aangemerkt als ecologisch of duurzaam. Er wordt dan een lijstje van dergelijke
activiteiten genoemd. Je kan dan laten zien of je groen bent of niet. Er is ook een voorstel voor een
richtlijn, de SFDR. Marktdeelnemers moeten openbaar maken in hoeverre zij groen beleggen. Tot
slot is er de CSDR die wat aanpassingen maakt op de niet-financiële verslaggeving. Er zijn dus
plannen in Europa, maar het is maar de vraag hoe dat uitpakt.
Salemink vindt het jammer dat het zo langzaam gaat, maar er is in ieder geval discussie; er is wat
beweging. Nog twee boeken die worden aangeraden:
- Het Grote Gevecht & het eenzame gelijk van Paul Polman – Jeroen Smit
- Reimagining Capitalism, How Business Can Save the World – Rebecca Henderson
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Milan1998. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.76. You're not tied to anything after your purchase.