Summary
Samenvatting orthopedagogische handelingsplanning
- Course
- Institution
Volledige samenvatting orthopedagogische handelingsplanning , 1e semester adhv de cursus, eigen notities en de ppt’s. Zeer uitgebreid!
[Show more]
Seller
Follow
liespoppe
Reviews received
Content preview
2e jaar orthopedagogieOrthopedagogische
handelingsplanning
Hogeschool Gent
Lies Poppe
Schooljaar 2022- 2023
,INHOUDSOPGAVE
H1: METHODISCH HANDELEN ...................................................................................................................................... 4
1. Wat is methodisch handelen........................................................................................................................... 4
2. Visies die het methodisch handelen illustreren ............................................................................................... 4
3. Werken met doelen ........................................................................................................................................ 5
4. De cyclus van orthopedagogisch handlen: plannen – uitvoeren – evalueren – bijsturen................................... 5
4.1. Plannen .................................................................................................................................................. 5
4.2. Uitvoeren ............................................................................................................................................... 6
4.3. Evalueren ............................................................................................................................................... 6
4.4. Bijsturen................................................................................................................................................. 6
H2: HANDELINGSPLANNING BINNEN HET HULPVERLENINGSPROCES............................................................................ 7
1. Inleiding ......................................................................................................................................................... 7
2. Definitie ......................................................................................................................................................... 7
3. De verschillende actoren aan bod ................................................................................................................... 8
4. De plaats van de handelingsplanning binnen het hulpverleningsproces ........................................................... 8
5. Een cyclisch proces ......................................................................................................................................... 8
6. Bespreking van de verschillende fasen van de regulatieve cyclus van handelingsplanning (Van Strien) ............ 9
6.1. FASE 1: Beeldvorming ............................................................................................................................. 9
6.2. Fase 2: plannen: het formuleren van doelstellingen en opmaken van actieplannen ................................10
6.3. Fase 3: het handelen/ uitvoeren ............................................................................................................11
6.4. Fase 4: het evalueren ............................................................................................................................11
7. Een paradigmaomslag....................................................................................................................................12
8. Cliënt- en netwerkbetrokkenheid bij het proces van handelingsplanning........................................................12
9. Voordelen en gevaren van handelingsplanning ..............................................................................................13
10. Goed om te weten.....................................................................................................................................13
10.1. Uitdagingen op organisatieniveau: geïndividualiseerde ondersteuning ..................................................13
10.2. Uitdagingen op macro-niveau: de Vlaamse context................................................................................14
10.3. Uitdagingen op macro-niveau: internationale context............................................................................14
10.4. Naar de toekomst toe: persoonsgerichte visie op ondersteuning ...........................................................15
H3: HANDELINGSPLANNING VANUIT HET QOL-MODEL ...............................................................................................16
1. Wat is kwaliteit van bestaan?.........................................................................................................................16
1.1. Kwaliteit van bestaan ............................................................................................................................16
2. QOL volgens Shalock & Verdugo ....................................................................................................................17
3. Kwaliteit van bestaan en het VN-verdrag .......................................................................................................18
4. Een persoonsgerichte ondersteuningsmethodiek ...........................................................................................19
4.1. Input- trhoughput – outcome ................................................................................................................19
4.2. Kwaliteit van bestaan in kaart brengen – personal outcome scale (POS).................................................19
4.3. Ondersteuningsbehoeften meten – Supports Intensity Scale (SIS) ..........................................................21
1
, 4.3.1. Five trends that created the need for the Supports Intensity Scale ...................................23
4.4. Individuele ondersteuningsmethodiek van Jim Thompson .....................................................................25
4.5. Theoretisch kader model Thompson ......................................................................................................25
5. Van theorie naar praktijk: naar volwaardig partnerschap in het persoonsgerichte ondersteuningsproces .......27
5.1. Person centered planning ......................................................................................................................32
5.1.1. Kwaliteit van bestaan voor personen met een verstandelijke beperking...........................32
6. Onderzoek naar het gebruik van ondersteuningsplannen ...............................................................................32
6.1. Individual support planning: perspectieven en verwachtingen volgens Herps, Buntix en Curfs................32
6.2. Kenmerken: ‘good practice’ volgens Buntinx en Herps ...........................................................................33
H4: TOEPASSINGEN VAN HANDELINGSPLANNING .......................................................................................................34
1. Handelingsplanning bij personen met een ernstige meervoudige beperking ...................................................34
1.1. Inleiding ................................................................................................................................................34
1.2. Personen met een ernstige meervoudoudige beperking ........................................................................34
1.3. Methodisch – planmatig werken bij mensen met een ersntig meervoudige beperking ...........................34
1.4. Nood aan een duidelijk gemeenschappelijk gedragen, normatief uitgangspunt ......................................34
1.5. Belang van ouders/omgeving ................................................................................................................35
2. Opvoedingsprogramma en ondersetuningsprogramme van Vlaskamp ...........................................................35
2.1. Bruikbare instrumenten persoonsbeeld .................................................................................................35
2.2. Perspectief, hoofdoel, werkdoel ............................................................................................................35
2.3. Activiteit en rapportage .........................................................................................................................36
2.4. GoaL Attaintment Scale (GAS)................................................................................................................36
2.5. Wat vraagt dit van jou als begeleider? ...................................................................................................36
2.6. Wat levert het programma op, voor cliënt en begeleider? .....................................................................36
2.7. Kijken naar mogelijkheden ....................................................................................................................36
2.8. Anders kijken ........................................................................................................................................36
2.9. Voorwaarden ........................................................................................................................................36
2.10. Work in Progess ....................................................................................................................................37
3. Casemanagement ..........................................................................................................................................37
3.1. Wat is casemagagement? ......................................................................................................................37
3.1.1. Varianten van casemanagement ......................................................................................37
3.2. Ontstaan en achtergrond.......................................................................................................................38
3.3. Voorwaarden om aan casemanagement te doen ...................................................................................38
3.4. Profiel van de casemanager ..................................................................................................................39
3.5. Basisfuncties van casemanagement .......................................................................................................39
3.5.1. Assessment ......................................................................................................................39
3.5.2. Planning ...........................................................................................................................40
3.5.3. Interventies .....................................................................................................................40
3.5.4. Monitoring .......................................................................................................................40
2
, 3.5.5. Evalueren.........................................................................................................................40
3.6. Basisprincipes van casemanagement .....................................................................................................41
3.7. Modellen van casemanagement ............................................................................................................41
3.7.1. Makelaarsmodel ..............................................................................................................41
3.7.2. Strenghts bases (casemanagement) model ......................................................................41
3.7.3. Assertive community treatment – intensief casemanagement .........................................41
3.7.8. Klinisch model ..................................................................................................................42
4. Het competentiemodel ..................................................................................................................................42
4.1. Historiek................................................................................................................................................42
4.2. Voor wie? ..............................................................................................................................................42
4.3. Competentie .........................................................................................................................................42
4.4. Balansmodel .........................................................................................................................................43
4.4.1. Vijf componenten van het balansmodel ...........................................................................43
4.5. De methodiek........................................................................................................................................44
4.6. Praktijkgerichte tips (uitgangspunten) ...................................................................................................44
4. Handelingsgericht werken binnen de onderwijscontext .................................................................................45
4.1. Wat is handelingsgericht werken? .........................................................................................................45
4.2. 7 uitgangspunnten van handelingsgericht werken (HGW) ......................................................................45
4.3. Wat is handelingsgerichte diagnostiek (HGD) .........................................................................................47
4.4. Fasen van handelingsgerchte diagnostiek FASEN ...................................................................................48
4.5. ICF-CY: internationale classificatie van het menselijk functioneren voor kinderen en jongeren ...............49
4.6. handelingsgerichte diagnostiek en ICF versterken elkaar........................................................................50
3
, ORTHOPEDAGOGISCHE HANDELINGSPLANNING
H1: METHODISCH HANDELEN
1. WAT IS METHODISCH HANDELEN
Methode komt van Griekse ‘meta hodos’
= ‘de weg waarlangs’; ‘manier van handelen’
→ basiskenmerk van orthopedagogisch handelen
Methodisch handelen = Bewust omgaan met kennis, inzichten en vaardigheden. Je bewust zijn van de effecten en
invloeden van jouw handelen op de ander
= handelen volgens een vaste doordachte manier om een bepaald doel te bereiken
→ bestaat uit 4 elementen:
1. Doelgericht handelen
· Gericht op ontwikkeling/handhaving
· Cliënten moeten er belang bij hebben
· Ergens naartoe werken
· Samen met cliënt een doel kiezen en daar naartoe werken
2. Bewust handelen
· Niet louter intuïtief
· Niet uit gevoel
· Welke invloed heeft jouw gedrag op de ander?
3. Systematisch handelen
· Stap voor stap
· Elke stap in richting van gewenste verandering → moet verbonden zijn met voorafgaande situatie
· Eens iets op gang is gezet, moet men zich afvragen wat de volgende stap is, welke hulpmiddelen en
wie men daarbij nodig heeft
4. Procesmatig handelen
· Volgens plan
· Afvragen of je werkt in richting van vooropgestelde doel
· Afvragen of je moet bijsturen
Begeleider moet zichzelf afvragen → ‘Waarom werk je op de ene manier met de ene cliënt en op de andere manier
met een andere cliënt?’
Orthopedagogisch handelen vertrekt vanuit vraag van de cliënt
→ Elke handeling motiveren
→ Waarom wordt er zo gehandeld?
→ Bij alles wat je doet, moet je kunnen zeggen waarom
2. VISIES DIE HET METHODISCH HANDELEN ILLUSTREREN
→ vertrekken steeds van handelen SAMEN met de cliënt (wisselwerking tussen theorie en handelen)
→ samen handelen -> werken aan relatie met de cliënt -> inzicht op vraag die cliënt stelt
4
, TER HORST KOK BROEKAERT
→ Introduceerde begrip → Vraagstellingstype dat om → Orthopedagogiek als
‘Problematische actie vraagt handelingswetenschap
Opvoedingssituatie (POS)’
→ Gaat over gehele → Totaliteit van
→ = De door betrokkenen functioneren van kind en opvoedingsgebeuren in kaart
ervaren uitzichtloze opvoedkundige actie brengen
opvoedingssituatie waarin
men niet slaagt zonder → Vraagstellingstype en → Handelen als zinvol en
getrainde hulp van buitenaf specifieke strategieën bep doelmatig
verandering te brengen orthopedagogisch
handelingstype → Gestoorde dialoog herstellen
→ Focus op situatie die om en verhaal interpreteren
verandering vraagt
→ Orthopedagogiek = in wijsheid
→ Actie: opvoeder moet kiezen, zinvol samen handelen,
verandering brengen integreren v voelen, willen en
denken in moeilijke
opvoedingssituaties en
leefsituaties, op planmatige
wijze
3. WERKEN MET DOELEN
− Handelen afstemmen op ondersteuningsvraag cliënt
− Belangrijke vragen: “Wie is de persoon die je wil ondersteunen?”, “Wat is zijn vraag?” …
− Intakegesprek -> moet uitmaken in hoeverre aanbod van de voorziening antwoord kan bieden op gestelde
ondersteuningsvraag
Doelgroep = die mensen, die we in ons werk be-doel-en te bereiken
→ Belang van functionele relatie met doelgroep -> afstand – nabijheid: je moet empathie kunnen tonen tov de
doelgroep, maar ook afstand kunnen nemen
→ Doelgroepanalyse = beeld over doelgroep verhelderen zodat handelingen passend zijn bij doelgroep
!!! niet de bedoeling om mensen in een vakje te plaatsen, elke persoon vraagt een geïndividualiseerde aanpak
4. DE CYCLUS VAN ORTHOPEDAGOGISCH HANDLEN: P LANNEN – UITVOEREN – EVALUEREN –
BIJSTUREN
4.1. PLANNEN
Vier soorten planning:
1. Instellingsplan/beleidsplan = beschrijft visie, doelstelling en werkwijze van
voorziening Bijsturen Plannen
2. Afdelingsplan = gaat in op agogische doelen en werkzaamheden op de
afdeling om doelen te bereiken
3. Individuele handelingsplan = bedoeld voor individuele cliënt Evalueren Uitvoeren
4. Activiteitenplan = beschrijft aanbod, doel en werkwijze van activiteiten
• Over wie gaat het (doelgroep)?
· Wie is de cliënt?
· Wat zijn interesses, behoeften en mogelijkheden?
5
, · Wordt er in groepsverband of individueel gewerkt?
· Zijn er belangrijke elementen waarmee rekening gehouden moet worden?
• Waarom vindt de activiteit of handeling plaats?
· Zelfstandig bevorderen
· Mogelijkheden stimuleren
· Bevorderen van sociale contacten
· Ontspanning
· Interesses uitbreiden
· Integratie met andere groepen in de sl
• Wat vindt er plaats (handelingsplanning)?
· Korte of lange activiteit?
· Hoeveel mensen nemen deel?
· Wat is er nodig om de activiteit te organiseren?
• Hoe moet het gebeuren? → agogisch doel
• Waar, wanneer en waarmee vindt de activiteit plaats?
• Bv. het agogisch doel: ‘in stand houden v motorische vaardigheden’ w bereikt door een aantal
concrete werkdoelen bv. aardbeien wassen terwijl de begeleider ze snijdt…
4.2. UITVOEREN
Bij activiteitenplan!
→ gaat over begeleidingsstijl, v belang bij het uitvoeren ve activiteit
→ Het is de cliënt, de activiteit of omstandigheid die bep welke vorm het meest geschikt is
AUTORITAIR DEMOCRATISCH LAISSE FAIRE
− Begeleider bepaalt alles − Alles wordt bepaald via − Veel vrijheid voor hulpvrager,
− Begeleider geeft aanwijzingen groepsbeslissing weinig inbreng begeleider
stap voor stap − Begeleider geeft grote lijnen − Geen aanwijzingen begeleider
− Begeleider verdeelt werk aan en mogelijkheden om te − Geen taakverdeling
− Begeleider doet zelf niet mee kiezen − Begeleider doet niet mee
− Cliënten verdelen zelf het werk
en de taken (overleg met
begeleider)
− Begeleider doet mee als
groepslid
4.3. EVALUEREN
Waren de stappen die gezet werden op maat? Hebben ze tot het doel geleid?..
Productevaluatie = nagaan met cliënt of dat de vooraf geformuleerde werkdoelen bereikt zijn
Procesevaluatie = je bekijkt/onderzoekt de aspecten van methodisch handelen
Bv. ‘Was de beginsituatie correct?’, ‘Waren de activiteiten goed gekozen?’, ‘Heb je rekening gehouden met
onverwachte situaties?’…
4.4. BIJSTUREN
= waar nodig → beginsituatie, doelen, plan …
→ gebeurt op basis v de product en procesevaluatie -> conclusies w getrokken
6
,H2: HANDELINGSPLANNING BINNEN HET HULPVERLENINGSPROCES
1. INLEIDING
De naam die men geeft aan handelingsplanning zegt veel over de visie van waaruit men werkt en expliciteert de visie
naar cliënten toe.
→ bv. zorgplan -> eerder medische benadering, ondersteuningsplan -> visie op ondersteuning om volwaardig te
participeren, behandelingsplan -> medische therapeutische visie…
Onderscheid tussen handelingsplanning als proces en handelingsplan als product
− Proces = het hele cyclische proces dat ons orthopedagogisch handelen aanstuurt
− Product = het neergeschreven product, elke fase van de handelingsplanning dat in een document is
neergeschreven
· Elke cliënt heeft neergeschreven document nodig !!!
· Kwaliteitsdecreet: voorzieningen w geëvalueerd o.b.v. handelingsplanning
· Alternatieve termen bv. zorgplan, hulpverleningsplan, behandelingsplan, ondersteuningsplan
2. DEFINITIE
Handelingsplanning = “ … het gebeuren id instelling waarbij functionarissen zich beraden over manier waarop
leefsituatie van hun cliënten verbeterd kan worden ten gevolge van hun eigen optreden naar die cliënten toe …”
→ dynamiek, betrokkenheid, permanent karakter beklemtoond
− Het gebeuren: OHP dynamisch, gaat om permanent gebeuren, planmatig handelen → als een doelstelling
bereikt is, onmiddellijk andere nastreven (handelen stopt nooit) = cyclisch proces (beeldvorming – plannen –
uitvoeren – evalueren)
− In de instelling: handig in zowel residentiële en ambulante sector – zal enige invulling moeten krijgen
− Functionarissen: WIE het handelingsplan opstelt, gaat over deskundigen → 3 modellen:
· Deskundigheidsmodel = opstellen van het plan is taak van de deskundigen bv.psycholoog,
teambegeleider moet plan overbrengen naar begeleiders
· Betrokkenheidsmodel = ervaringen begeleiders centraal, stellen autonoom plan op (indien nodig
beroep doen op deskundigen)
→ personen die het dichtst betrokken zijn bij de cliënt, gaan plan opstellen omdat zij pers
beste kennen, ze doen beroep op hun kennis over de cliënt bv. individueel begeleider
· Participatiemodel = opmaken van handelingsplan als verantwoordelijkheid van iedereen die
betrokken is bij cliënt, in eerste plaats cliënt zelf -> meest wenselijke model
→ plan samen met de cliënt en netwerk opstellen, hier w zoveel mogelijk naar gestreeft. De cliënt
en zijn/haar belangenvertegenwoordigers hebben hier veel in te zeggen.
Leefsituatie = groot gevaar bij opstellen van handelingsplan is vergeten kijken naar …
→ Kind: verwijst naar degene die begeleid wordt = K-variabele
→ Opvoeder: verwijst naar zij die begeleiding uitvoeren = O-variabele
→ Situatie: context, omgeving … = St-variabele
7
,Eigen optreden → SAMEN handelen, kwaliteitsvol, methodisch, planmatig
→ via dit handelen kan er invloed uitgeoefend w
3. DE VERSCHILLENDE ACTOREN AAN BOD
1. PERSOON: staat centraal in ondersteuningsproces, is actief betrokken bij alle stappen, ondersteuningsplan
o.b.v. noden en wensen
2. VRAAGVERDUIDELIJKER: staat in voor vraagverduidelijking, verkennen en verhelderen van wensen en
ondersteuningsnoden vd persoon en zijn directe omgeving op versch levensdomeinen.
3. PLANNER: staat in voor planningsproces, alle mogelijke ondersteuningsvormen in kaart brengen, in
planningsbijeenkomst
4. COÖRDINATOR: coördineert en bewaakt volledige ondersteuningsproces, evalueert en volgt
ondersteuningsproces op
5. STEUNGROEP: ondersteunt persoon in hele ondersteuningsproces, actief betrokken in opmaak van
ondersteuningsdoelen
→ alle rollen moeten ingevuld worden om ondersteuningsproces succesvol te laten verlopen
4. DE PLAATS VAN DE HANDELINGSPLANNING BINNEN HET HULPVERLENINGSPROCES
1. PROCESFASE 1: probleem stellen/signaleren
· Door cliënt zelf of door iemand anders
· Hulpverlening effectiever als cliënt zelf probleem aanbrengt
2. PROCESFASE 2: probleemanalyse
· Cruciale fase: nagaan wat er aan de hand is
· Zoeken naar onderliggende problemen
· Komen tot échte ondersteuningsvraag van cliënt en netwerk
3. PROCESFASE 3: ontwerpen van een hulpaanbod
· Duidelijke formulering van hulpvragen: hulpvragen sterk analyseren, duidelijk formuleren (zodat er
geen verkeerd hulpverleningstraject ontstaat)
· Indicatiestelling: welke vormen van hulpverlening een antwoord kunnen bieden op de hulpvraag (aan
wie? waar? hoe lang?)
→ geheel moet duidelijk worden in intakegesprek
5. EEN CYCLISCH PROCES
Hulpverlening = probleem → probleemanalyse → evalueren
Broekaert & Van Hove
→ Beeldvorming → planning → handelen → evalueren
Knorth & Smith → handelingsplanning =
− Diagnostiek = analyse/beoordeling van stand van zaken (probleemsituatie)
8
, − Besluitvorming = bepaling van mogelijke interventies en keuze voor bepaalde wijze/methode v hv
− Planning = uitwerking van gekozen wijze van hulpverlening in hulpverleningsplan
− Evaluatie = analyse/beoordeling van nieuwe stand van zaken – verloop van hulpverlening in relatie tot
probleemsituatie
Beide modellen:
→ Patroon van assessment → planning → implementatie → evaluatie
→ Tijdens proces kan men steeds teruggaan naar vorige fase
6. BESPREKING VAN DE VERSCHILLENDE FASEN VAN DE REGULATIEVE CYCLUS VAN
HANDELINGSPLANNING (VAN STRIEN)
Participatiemodel = zaken beschrijven vanuit ik-persoon of vanuit naam van de cliënt
→ bij het opmaken ve handelingsplan w het perspectief vd cliënt niet uit het oog verloren
Verschillende fasen vd regulatieve cyclus v handelingsplanning:
1. Beeldvorming
2. Plannen: het formuleren van doelstellingen en opmaken actieplannen
3. Uitvoeren / handelen
4. Evalueren (en bijsturen)
6.1. FASE 1: BEELDVORMING
DOEL: een accuraat en breed beeld krijgen van wie de cliënt is en welke ondersteuningsvraag hij/zij heeft
= 1ste en meest belangrijke stap: afgestemd op noden, vragen, kwaliteiten, competenties … van onze cliënt
→ Proces v beeldvorming stopt nooit! Het zal regelmatig bijgestuurd moeten w naargelang cliënt verder ontwikkeld
INFORMATIE OM HELDERE BEELDVORMING TE MAKEN:
− Eigen observaties om goed zicht te krijgen op het huidige functioneren
− Overleg met collega’s (begeleiders maar ook andere disciplines)
− Gesprekken met de persoon zelf of proxy (die de persoon vertegenwoordigd)
− Gesprekken met familie, vrienden, naaste betrokkenen
− Cliëntbesprekingen (→ zeker proberen bijwonen op stage)
− Evaluaties van activiteiten met de persoon (→ samen dingen doen)
− Informatie die reeds aanwezig is binnen voorziening zoals dossier met intakegegevens, anamnese, ...
!!! zoveel mogelijk beroep doen op cliënt/cliëntvertegenwoordigers
RICHTSCHEMA BEELDVORMING
− Ontwikkelingsgeschiedenis van cliënt
− Medische (diagnoses, allergieën, inentingen …) en paramedische (psychotherapie, kinesitherapie …) gegevens
− Sociale context (persoonlijk en professioneel netwerk)
− Huidig niveau van functioneren
· Cognitieve ontwikkeling
· Schoolse vaardigheden (indien de cliënt school loopt)
· Motorische ontwikkeling
· Sociaal-emotioneel functioneren
· Communicatieve vaardigheden
9
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liespoppe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now