Summary
Samenvatting VUB: Penologie en Penitentiair Recht - 2022/2023
- Course
- Institution
Volledige Samenvatting Penologie en Penitentiair Recht voor 3BA Criminologie aan de VUB
[Show more]
Seller
Follow
Criminologie2020
Content preview
1Penologie en penitentiair recht
HOC 1: Introductie en overzicht straffen
è Wat is penologie?
è Waarover gaat deze cursus?
1. Wat is penologie?
Penologie = de wetenschap van bestraffing
Juridisch begrip straf (HvC): “Straf is een leed door de wet bepaald en door de rechterlijke
macht opgelegd als een sanctie wegen een gepleegd misdrijf.”
è Bewuste toevoeging van leed t.o.v. wie een inbreuk pleegt op de strafrechtelijke norm
Penologische vragen:
- Welk soort ‘leed’? / Wanneer / Voor wie / Door wie?
o Leed heeft verschillende vormen
VB: psychische leed
- Welke straffen?
- Waarom straffen? Welke doelstellingen?
- Hoe worden straffen uitgevoerd?
2. Straffen als complex gegeven
Verschillende fasen:
1. Opsporing en vervolging
2. Straftoemeting: rechter bepaald een straf
3. Strafuitvoering: belangrijkste in deze cursus
Verschillende partijen:
- Daders
- Slachtoffers – media – publieke verontwaardiging
VB: Michelle Martin die vrijkomt augustus 2022
- Straffende / justitiële actoren
VB: rechters, gevangenisdirecteurs,…
Bestraffing als organisatie/instituut waar mensen beslissingen nemen over complexe zaken
Penologie gaat breder dan het louter juridisch ‘straffen’ à Sociaal-wetenschappelijke
benadering
è Sociologische visie: sociale realiteit van het straffen
o Bestraffingsinstituten: rechtbank, gevangenis, justitiehuizen
o Personeel, gedetineerden, cultuur, ruimtelijke aspecten, effectiviteit van
straf,…
è Penaliteit – Garland, 1990: visie voor het vak penologie
, 2
o Penologie als studie van het sociaal processen van straf en strafrechtelijke
controle, dat wil zeggen van het hele complex van wetten, ideeën en
instellingen die het crimineel gedrag regelen.
è Multidisciplinaire benadering van het straffen: juridisch, sociologisch, criminologisch
è Belang van empirisch onderzoek!
3. Begrippen
Penitentiair recht = geheel van juridische normen i.v.m. de behandeling van gedetineerden
- Interne rechtspositie: Basiswet gevangeniswezen – 2005 à rechten van
gedetineerden tijdens detentie
- Externe rechtspositie: Wet op de externe rechtspositie – 17 mei 2006 e.v. à regeling
van de overgang van binnen naar buiten
4. Penologie en penitentiair recht
Juridische benadering: nationale en internationale normen
Criminologische benadering:
- Doelstellingen straf en systeem
- Studie van de strafpraktijken en effecten van straf op betrokkenen en omgeving
- Analyse van het penitentiaire beleid à OVERBEVOLKING!
- Inzicht in evolutie van de gevangenispopulatie, gevangeniswezen
- De gevangenis als machtinstituut, totaal instituut à analyse van dagelijks leven in de
gevangenis
5. Doel cursus
Leren denken en spreken als een kritische penoloog
- Kritisch zijn t.a.v. straf en gevangenis als instituut
- Tegenwind bieden tegen ‘taken for granted’ populistische stelling
- Nadenken over de legitimiteit van de gevangenisstraf
- Lineaire relatie tussen criminaliteit en bestraffing in vraag stellen: bredere socialen
politieke en economische factoren die de bestraffing bepalen
6. Juridische indeling
6.1 Belangrijkste hoofdstraffen in België
Vrijspraak (rechterlijke beslissing, geen straf)
Vrijheidsstraf: gevangenisstraf (GS)
Vrijheidsbeperkende straffen:
- Opschorting
- Uitstel
- Probatie
- Werkstraf (WS)
- Elektronisch toezicht (ET)
- Alcoholslot, verval recht tot sturen, stadionverbod, woonverbod binnen bepaalde zone
, 3
Vermogensstraf:
- Geldboete (GB)
- Opdeciemen (x8), rechter kan rekening houden met financiële situatie
Internering (maatregel, geen straf
Politiestraffen à Politierechtbank
Correctionele straffen à Correctionele rechtbank
Criminele straffen à Hof van Assisen of Correctionele rechtbank (indien gecorrectionaliseerd)
6.2 Subsidiaire of bijkomende straffen
Soms automatische verbonden aan straf = Verborgen straffen;
- Ontzetting uit politieke en burgerlijke rechten
Verbeurdverklaring goederen
VB: vluchtwagen van een misdrijf, de wapens van een misdrijf
Afzetting van titels, beroepsverbod, bekendmaking uitspraak,…
6.3 Vervangende straffen
Gevangenisstraf of geldboete
è Probleem van de niet-uitvoering van de vervangende gevangenisstraf
VB: ET, ontdoen van enkelband / WS, niet komen opdagen.
è België: niet of bijna niet uitvoering wegens overbevolking, worden vaak omgezet door
ET
7. Toepassing van de straffen
Geldboete, meest opgelegde straf en meest toegenomen straf
- Wel gebrekkige uitvoering
Vrijheidsstraf, 2de plaats
Daling van uitstel van de straf en stijging van opschorting
- Uitstel: de straf wordt uitgesteld (geheel of gedeeltelijk), er wordt een proefperiode
opgelegd met probatievoorwaarden
- Opschorting: er wordt geen straf opgelegd, er is wel een proefperiode met
probatievoorwaarden. Indien de persoon een nieuwe veroordeling krijgt wordt er ook
een 2de straf aan toegevoegd van de opschorting
Geen informatie over opgelegde werkstraffen, E, probaties
, 4
8. Evolutie van de straffen: indexen
9. Enkele belangrijke punten m.b.t. gemeenschapsgerichte straffen
Eerste generatie: jaren 1960
- Probatie-uitstel en -opschorting, GS met uitstel of opschorting
- Resocialisatie, begeleiding, individualisering, proefperiode
Autonome straffen: jaren 2000 – tussen de gevangenis en de probatie
- Autonome werkstraf, probatie, ET
- Controle, standaardisering, schaalvergroting, beperkte begeleiding
- Staan op zichzelf, hebben geloofwaardigheid en legitimiteit op zichzelf
Kenmerken gemeenschapgerichte straffen
- Selectie van daders: beperkingen op gerechtelijke verleden
VB: al een GS gehad hebben
- Maatschappelijke enquête of beknopt voorlichtingsverslag: wordt minder gedaan
- Geen vermelding op uittreksel goed gedrag e zeden à re-integratie
- Consensuele straffen: toestemming vragen
- Uitvoering: justitiehuizen en centra voor ET
- Probleem van geloofwaardigheid als straf: verbeterd
10.Belangrijke kwesties als we nadenken over straf
Gevangenisstraf is symbolisch nog altijd de eerste straf
è Detentieschade! Duur, uitsluitend, mensenrechtenperspectief
è Reductionistisch strafbeleid: zoveel mogelijk detentieschade proberen vermijden
Gemeenschapsgerichte straffen of alternatieven
è Moeten de eerste straffen worde: politiek en maatschappelijk gevoelig
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Criminologie2020. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now