Jan van Dijk, Wim Huisman en Paul Nieuwbeerta in Actuele criminologie
Misdaad en straf is het studieonderwerp van de criminologie, iets met een brede publieke
belangstelling. Bij discussie over de aanpak van het criminaliteitsprobleem lopen de emoties vaak
hoog op. Het onderwerp misdaad en straf laat bijna niemand onverschillig. De aantrekkelijkheid van
criminele horrorverhalen berust op het aangename gevoel dat men er zelf beter aan toe is dan het
slachtoffer (neerwaartse vergelijking). Dit mechanisme verklaart de grote populariteit van berichten
over sensationele misdrijven en rechtszaken. Naast angst roepen ernstige misdrijven ook woede en
afschuw op. De Franse socioloog Durkheim heeft erop gewezen dat het oproepen van negatieve
emoties door criminologie ook een positieve sociale functie vervult. De gemeenschap bevestigt hun
normbesef en door de dader te veroordelen wordt hun collectieve besef van morele superioriteit
bevestigd. Dit vergroot de saamhorigheid. Primitieve culturen kende het zondebokmechanisme:
interne sociale spanningen werken opgeheven door ritueel doding van een zondebok. De frustraties
binnen de groep werden daarop afgereageerd. Dit zie je ook in de moderne maatschappij; het uitbreken
van rassenrellen n.a.v. een misdrijf door een allochtoon in een buurt met veel sociale spanningen. Op
daders worden gevoelens van onmacht en woede afgereageerd die een maatschappelijke oorzaak
hebben die met het gepleegde misdrijf weinig of niets te maken heeft. Ook zijn er emoties van
criminelen jegens de maatschappij, een zekere genoegdoening. Ook hebben mensen weer een bepaald
medeleven met daders. Politie en justitie worden gezien als vertegenwoordigers van de
onderdrukkende, totalitaire staat. In extreme vorm kan dit leiden tot rellen of terroristische aanslagen.
Emotionele reactiewijzen op zware misdrijven:
beveiliging/
saamhorigheid
vergeldingsbehoef
angst/boosheid
te
identificatie met dader als
eigenrichting
slachtoffer zondebok
mededogen slachtofferhulp
criminaliteit
politie als
terrorisme/ rellen
zondebok
mededogen
reclasseringshulp/
strafrechtshervorm
identificatie met ing
dader
extreme straf
bewondering schuldgevoel
behoefte
Om te voorkomen dat de reacties op crimineel gedrag niet te veel door emoties worden beheerst, zijn
er in NL onafhankelijke, professionele rechters. De bij strafrechtspleging betrokken functionarissen en
hun beslissingen worden zo veel mogelijk buiten de politieke discussie gehouden. Aan hen wordt
objectieve informatie ter beschikking gesteld over de zaak. Ook de criminologie probeert informatie te
verzamelen en deze systematisch te ordenen. Ze zijn het onmisbare koele oog van de strafoplegging.
De criminologie beoogt tevens een bijdrage te leveren aan een op objectieve kennis gebaseerde
publieke discussie over straf en missdaad.
Er zijn veel verschillende definities voor criminologie, een algemene: De criminologie is de
wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en achtergronden van menselijke
gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de wijze waarop de overheid en de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MerelVeldkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.88. You're not tied to anything after your purchase.