Cursus blok 1................................................................................................................................................. 7
Hoofdstuk 1: Sociaal werk definiëren............................................................................................................. 8
1 Een eerste beeld: de sociaalwerkboom.............................................................................................................8
2 Sociaal werk definiëren in historisch perspectief..............................................................................................9
2.1 1957: Individuen/ groepen aanpassen aan de SL (IFSW, 1957)................................................................9
2.2 1982: Focus op sociale verandering (IFSW, 1982).....................................................................................9
2.3 2000: Focus op mensenrechten en sociale rechtvaardigheid...................................................................9
2.4 2014: Naast mensenrechten en sociale rechtvaardigheid OOK collectieve verantwoordelijkheid en
respect voor diversiteit MEER focus op structurele benadering (in plaats van individuele)........................10
3 De huidige globale definitie van sociaal werk uitgelicht 3.1 Sociaal werk als praktijk- gebaseerd beroep....10
3.3 Sociaal werk bevordert sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en
bevrijding van mensen...................................................................................................................................12
3.4 Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect
voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk........................................................................................14
3.5 Sociaal werk wordt onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen,
menswetenschappen en inheemse en lokale vormen van kennis................................................................19
3.6 Sociaal Werk engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan te pakken en
welzijn te bevorderen....................................................................................................................................20
4 Conclusie..........................................................................................................................................................20
4.1 Kritieken op de globale definitie van sociaal werk..................................................................................20
5 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................20
Hoofdstuk 3. De historiek van het sociaal werk............................................................................................21
1 Geschiedenis van en voor sociaal werk...........................................................................................................21
2 Sociaal werk in de revolutionaire 19de eeuw...................................................................................................21
2.1 Tijdperk van revoluties............................................................................................................................21
2.2 De sociale kwestie (context)....................................................................................................................21
2.3 De arbeidersbeweging: ontstaan en revolutie........................................................................................21
2.4 De founding mothers van het social work...............................................................................................22
2.5 Het Willemfonds en de start van het sociaal- cultureel werk.................................................................24
2.6 Van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat..........................................................................................24
3 Sociaal werk in de democratische 20ste eeuw 3.1 Sociaal werk in de welvaarstaat........................................25
3.2 Het interbellum........................................................................................................................................25
3.3 Naoorloogse groei en bloei......................................................................................................................26
3.4 De crisisjaren van de welvaartstaat.........................................................................................................27
4 Sociaal werk in de onzekere 21ste eeuw...........................................................................................................28
4.1 Waar naartoe?.........................................................................................................................................28
4.2 Nieuwe sociale kwesties en de actieve welvaartstaat............................................................................28
1
, 4.3 Leven in superdiversiteit..........................................................................................................................29
4.4 Neoliberaal sociaal werk..........................................................................................................................29
4.5 Een toekomst van sociaal werk?.............................................................................................................30
5 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................30
Hoofdstuk 5: de beroepsethiek van het sociaal werk....................................................................................31
1 Introductie.......................................................................................................................................................31
1.1 Sociaal werk is waarden- werk................................................................................................................31
2 Houvast: het belang van beroepsethiek 2.1 Wat is beroepsethiek?...............................................................31
2.2 Het belang van beroepsethiek.................................................................................................................32
2.3 Het belang van reflectie...........................................................................................................................33
2.4 Werken in de wereld van vandaag..........................................................................................................33
3 Sociaal werk is een ethisch reflectief beroep..................................................................................................33
3.1 Balanceren tussen twee opdrachten.......................................................................................................33
3.2 Met mens en maatschappij.....................................................................................................................33
3.3 Vanuit regels en kaders...........................................................................................................................34
3.4 Ethisch meesterschap..............................................................................................................................35
4 Sociaal werk op de brug tussen mens en samenleving...................................................................................35
4.1 Een kleine geschiedenis als opmaat naar de toekomst...........................................................................35
4.2 Sterk sociaal werk....................................................................................................................................36
4.3 Centrale waarden en missie....................................................................................................................37
4.4 Zorgvuldig handelen................................................................................................................................37
4.5 Werken in drie werelden.........................................................................................................................37
4.6 Verantwoorden........................................................................................................................................37
4.7 Ethisch kompas........................................................................................................................................38
4.8 Waarom één en één altijd meer is dan twee..........................................................................................41
5 Vertrouwen en conficentialiteit.......................................................................................................................41
5.1 Geheimhoudingsplicht: een wet- en regelgevend kader........................................................................41
5.2 Handelingsruimte....................................................................................................................................43
5.3 Spanningsvelden......................................................................................................................................43
6 Instrumenten voor ethische reflectie..............................................................................................................43
7 Conclusie..........................................................................................................................................................44
8 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................44
Hoofstuk 10. Mensenrechten en sociaal werk.............................................................................................. 49
1 Verschillende benaderingen inzake mensenrechten.......................................................................................49
1.1 Een juridische benadering.......................................................................................................................49
1.2 Een agogische benadering: grondrechten en sociaal werk.....................................................................53
1.3 Naar een integratie van de agogische en de juridische benadering: mensenrechten als een kompas..54
2 Het kompas van de mensenrechten voor het sociaal werk.............................................................................55
2.1 Grondrechten als basis voor de sociale rechtstaat: sociale noden omzetten in rechten.......................55
2.2 De benadering van (mensen)rechten in het sociaal werk.......................................................................55
3 Conclusie..........................................................................................................................................................57
4 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................57
, 3 Sociale rechtvaardigheid volgens Nancy Fraser..............................................................................................61
4 Posities binnen structureel sociaal werk.........................................................................................................63
4.1 Beleidsgericht sociaal werk.....................................................................................................................63
4.2 Op het niveau van de samenleving: radicaal sociaal werk......................................................................64
4.3 De eigen professie: kritisch sociaal werk.................................................................................................64
5 Conclusie..........................................................................................................................................................65
5.1 Reflectie: lessen in sociale rechtvaardigheid voor het structureel sociaal werk....................................65
6 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................65
Hoofdstuk 15. Superdiversiteit en sociaal werk............................................................................................ 67
1 Een wereld van verschil: enige cijfers..............................................................................................................67
2 Superdiversiteit................................................................................................................................................68
3 Superdiversiteit in een wereld van toenemde complexitiet............................................................................68
4 Wat is verschil?...............................................................................................................................................68
4.1 Structureel kijken naar verschil...............................................................................................................68
4.2 Cultureel kijken naar verschil..................................................................................................................69
4.3 Het belang van normatieve professionaliteit..........................................................................................70
5.1 Een open, respectvolle en uitnodigende basishouding...........................................................................70
5.2 Een krachtgerichte kijk op mensen, cliënten en diversiteit....................................................................71
5.3 Vaardigheid inzake (interculturele) communicatie.................................................................................71
5.4 Kritische houding ten aanzien van de machtsverhoudingen in de samenleving....................................71
6 Conclusie..........................................................................................................................................................72
7 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................72
Cursus blok 2. Afstudeerrichtingen............................................................................................................... 73
Hoofdstuk. Personeelswerk......................................................................................................................... 73
Belang van werk….............................................................................................................................................73
1.1 Wat is personeelswerk? – werkdefinities.....................................................................................................73
1.2 Personeelswerk opereert op de breuklijn persoon –(werk)omgeving..........................................................74
1.3 Personeelswerk en ‘recht op arbeid’............................................................................................................74
1.4 Arbeid en organisatie...................................................................................................................................76
1.5 Personeelswerk in historisch perspectief....................................................................................................76
1.5.1 Paternalisme (1850- 1900)...................................................................................................................77
1.5.2 Taylorisme: scientific management (1900-1940).................................................................................77
1.5.3 Human relations beweging (1930- 1950).............................................................................................77
1.5.4 Revisionisme/ humaniseringsbeweging...............................................................................................78
1.6 Kennismaking met hedendaags personeelsbeleid (vanaf +/- 1985)............................................................78
1.7 De rollen van de personeelswerker (model Ulrich)......................................................................................80
1.7.1 Management van strategisch HR..........................................................................................................81
1.7.2 Management van de beroepsinfrastructuur........................................................................................81
1.7.3 Management van de medewerkers......................................................................................................81
1.7.4 Management van transformatie en verandering.................................................................................81
1.8 Actuele thema’s in personeelsbeleid............................................................................................................82
1.9 Het werkveld van de personeelswerker.......................................................................................................83
Kortom................................................................................................................................................................83
3
, Hoofdstuk 2. Sociaal cultureel werk............................................................................................................. 84
2.1 Inleiding........................................................................................................................................................84
2.2 Sociaal Cultureel werk en Sociaal Culturele praktijken................................................................................84
2.3 De rollen en functies van het sociaal cultureel werk....................................................................................85
2.3.1 De drie rollen in het maatschappelijke middenveld............................................................................86
2.3.2 De functies van het sociaal-cultureel werk..........................................................................................88
2.4 Het werkveld van de sociaal cultureel werker.............................................................................................92
2.5 Oefening.......................................................................................................................................................92
Hoofdstuk 3. Maatschappelijk werk............................................................................................................. 94
3.1 Inleidend.......................................................................................................................................................94
3.2 Hulpvragers met hun problemen.................................................................................................................94
3.2.1 De hulpvrager (visie op…).....................................................................................................................94
3.2.2 Problemen van de hulpvrager..............................................................................................................95
3.3 En nu aan het werk! Kerntaken van het maatschappelijk werk.................................................................96
3.3.1 Psychosociale hulpverlening.................................................................................................................96
3.3.2 Concrete dienstverlening......................................................................................................................97
3.3.3 Informatieve dienstverlening en advies...............................................................................................97
3.3.4 Bemiddeling..........................................................................................................................................97
3.3.5 Onderzoek en rapportage.....................................................................................................................97
3.3.6 Algemene preventie.............................................................................................................................98
3.3.7 Signalisering en beleidsgerichte werking.............................................................................................98
3.3.8 Coördinatie van zorg- en hulpverlening...............................................................................................98
3.3.9 Opleiding en vorming...........................................................................................................................99
3.3.10 Voorwaardescheppende taken..........................................................................................................99
3.4 Het werkveld van het maatschappelijk werk...............................................................................................99
Hoofdstuk 4. Maatschappelijke Advisering................................................................................................... 99
4.1 Wat is maatschappelijke advisering?...........................................................................................................99
4.2 Waarom een afstudeerrichting maatschappelijke advisering?.................................................................100
4.2.1 Gewijzigde gebruikerscultuur.............................................................................................................100
4.2.2 De roep naar een actieve welvaartstaat............................................................................................100
4.3.3 Toenemende juridisering....................................................................................................................100
4.2.4 Klachtenbehandeling en ombudsfunctie............................................................................................100
4.2.5 Opkomst van de bemiddeling in allerlei vormen en varianten als alternatieve vormen en varianten
als alternatieve vorm van conflictoplossing................................................................................................100
4.2.6 Netwerken en inclusief beleid............................................................................................................101
4.2.7 Sociaal beleid en bewegingswerk.......................................................................................................101
4.3 Het recht als werkinstrument van de maatschappelijke advisering..........................................................101
4.4 De maatschappelijke adviseur...................................................................................................................102
4.4.1 De drie belangrijkste kerndoelstellingen van de maatschappelijke advisering zijn...........................102
4.4.2 Kerntaken............................................................................................................................................103
4.4.3 Werkplaatsen......................................................................................................................................103
4.5 Opleidingsprofiel........................................................................................................................................103
4.5.1 Kennis en inzicht.................................................................................................................................104
4.5.2 Vaardigheden......................................................................................................................................104
4.5.3 Beroepshouding..................................................................................................................................104
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nikita_maes. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour $8.07. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.