1.1. Leerdoelen
De student :
- kan de begrippen (contra-)indicatie, werking en doel, placebopil en placebo-effect,
bijwerking, interactie, gewenning en verslaving verklaren
- kan het verschil tussen een generieke naam en een merknaam van een geneesmiddel
benoemen
- kan de verschillende stappen in de medicatiecyclus beschrijven en de verschillende
aspecten toelichten
- kan de veiligheidsmaatregelen bij het bewaren vn geneesmiddelen beschrijven
- kan de richtlijnen betreffende de houdbaarheid van geneesmiddelen beschrijven
- kan de veelvoorkomende oorzaken van medicatiefouten opsommen
- kan ‘de regel van vijf’ bij een veilige toediening van medicatie in eigen woorden
toelichten
- kan de veiligheidsmaatregelen bij het toedienen van geneesmiddelen benoemen
1.2. Inleiding
Geneesmiddelen= stoffen die worden gebruikt voor een medisch doel:
- Diagnose
- Behandeling
- Preventie
Geneesmiddelen dienen wettelijk geregistreerd te zijn. = ®
Andere vben: vaccins, contrastmiddelen voor het maken van röntgenfoto’s en vitaminen
Ook homeopathische middelen
Vitaminen en homeopathische middelen zijn soms geneesmiddelen maar soms ook niet
Geneesmiddelen worden voorgeschreven door een arts, maar de verpleegkundige is
verantwoordelijk voor de juiste toediening (B2-handeling)
Identificatie is zéér belangrijk ! !
Ook goed informeren bv. allergisch aan penicilline?
Anamnese:
- Ook geneesmiddelen zonder voorschrift vragen
- Invloed op herstel
- Onverenigbaar met andere medicatie
1.3. Begrippen
Indicatie
= de reden om een geneesmiddel voor te schrijven
Bv: hypertensie is een indicatie voor bloeddrukverlagers
Clexane (merknaam) = preventie (DVT)
,Contra-indicatie
= een reden om een bepaald geneesmiddel dat in principe nodig is, toch niet voor te
schrijven.
Bv. Voltaren (=ontstekingsremmer) : niet bij problemen met de maag (gastric by-pass,
maagzweer)
Werking en doel
De werking van ibuprofen is pijnstilling
Een antibioticum werkt causaal: het pakt de oorzaak van een ziekte aan
Vb. Amoxicilline
Antibiotica is tegen een bacteriële infectie
Een pijnstiller werkt symptomatisch
Vb: Litican = tegen misselijkheid
Er zijn geneesmiddelen die een tekort in het lichaam aanvullen; een voorbeeld hiervan is
insuline.
Het aanvullen van een tekort heet suppletie (aanvullen) of substitutie (vervangen).
Geneesmiddelen die dienen om een ziekte of klacht te voorkomen, zoals vaccins, hebben
een profylactische werking.
Placebopil en placebo-effect
Een placebopil= een geneesmuddel zonder werkzame stof, een neppil. In deze pillen zit vaak
suiker/ Natrium/ …
Placebo-effect= effect doordat er aandacht wordt besteed en er iets wordt aan gedaan
Bijwerking
= ongewenste effecten
Verplicht om te vermelden in de bijsluiter.
Bv. Tradonal : bijwerking is misselijkheid
Dus wordt dit vaak samen gegeven met Litican (pijnstilling tegen misselijkheid)
Interactie
= wisselwerking tussen verschillende geneesmiddelen of tussen geneesmiddel en
voedingsmiddel
Medicijnen die tegelijk worden gebruikt kunnen invloed hebben op elkaar : de werking van
het andere middel versterken of verminderen.
Bv. Doxycycline: niet met melk innemen, ook niet met ijzerpillen
,Gewenning en verslaving
Van sommige geneesmiddelen wordt het effect minder naarmate ze meer worden gebruikt.
Om toch het gewenste effect te bereiken, is dan een steeds hogere dosis nodig.
= gewenning
Verslaving= als er bij plotseling stoppen onthoudingsverschijnselen (afkick- of
abstinentieverschijnselen)
Zwangerschap en lactatie
Sommige geneesmiddelen komen via de placenta of via de moedermelk bij de baby. Soms
kan dat ongewenste effecten veroorzaken.
Het is belangrijk om dan steeds de bijsluiter te lezen.
Bijzondere groepen
- Ouderen
Paradoxale reacties = omgekeerd effect
Andere lichaamssamenstelling
- Etnische groepen
Therapietrouw beïnvloeden
Andere bijwerkingen (doordat bepaalde enzymen minder of juist meer
aanwezig zijn)
- Kinderen
Aangepaste dosering (gewicht)
Kennis van de precieze werking ontbreekt
Weinig onderzoek
1.4. Samenstelling aan namen van een geneesmiddel
De stof waar het om gaat in een geneesmiddel = werkzame stof
De stofnaam = generieke naam (kleine letter)
Fabrikanten die een nieuw middel hebben ontwikkeld, geven daar een eigen naam aan =
merknaam
De merknaam wordt met een hoofdletter geschreven en erachter staat een registered
trademark ®
EX VRAAG: ‘Wat is de merknaam van …?’
Stofnaam : paracetamol
Merknaam : Dafalgan®
, 1.5. De medicatiecyclus
1.5.1 Voorschrijven
- Enkel door artsen, tandartsen en vroedvrouwen (België)
- Richtlijnen (stofnaam ipv merknaam)
- Voorschrift
Opdracht aan apotheek om geneesmiddel aan te leveren
Vanaf 1 januari 2020: verplicht elektronisch voorschrift (analoog onleesbaar?)
Toedienlijst per zorgvrager
- Opdracht om medicatie toe te dienen
- Registratie van toediening
- Bij onduidelijkheid : navragen aan arts
Mondeling
Beperken tot noodsituaties
Steeds herhalen of dubbele controle
Steeds noteren in dossier
Zo snel mogelijk laten ondertekenen
- Stopdatum
- Eénmalig
- Indien nodig / I.N. (analgetica ! = pijnstilling)
EX VRAAG: ‘Wat is analgetica?’
- Medicatiefiche regelmatig samen met arts overlopen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittdegroote. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.