Opleiding: BANABA autismespectrumstoornissen, AP Hogeschool
Academiejaar: 2022 – 2023
Docent: Karen Scheppens & Wilfried Peeters
,IJsberg-denken Lore De Moor
Hoofdstuk 1: ijsberg-denken
Autisme door 3 brillen
Biologische bril Cognitieve bril Gedragsbril
Biologische bril
= genen + omgevingsinvloeden (milieu, opvoeding, infecties…)
• 70% erfelijk bepaald
• Hersenen werken anders
o Informatie wordt anders verwerkt
Cognitieve bril
Waarnemingen Denken Gedrag
Binnenkant Buitenkant
Prikkelverwerking
Er treedt een probleem op bij het verwerken van prikkels
Neuro-typisch: een zeef waarbij prikkels gefilterd worden in belangrijk en niet
belangrijk
ASS: alle prikkels zijn even belangrijk, worden niet gefilterd.
(sensory overload – sensory sensitivity)
Moeilijkheden om verschillende prikkels van verschillende zintuigen te verwerken.
2
,IJsberg-denken Lore De Moor
Sensorische info wordt
• Sterker waargenomen (overprikkeling)
• Minder sterk waargenomen (onderprikkeling)
Het voorspellende brein
= te zorgvuldig voorspellen op basis van beperkte informatie, enkel aandacht hebben voor datgene
wat afwijkt van de voorspelling.
Brein = slimme gokmachine i.p.v. rekenmachine
Theory of mind (TOM)
= vaardigheid die toelaat om te denken dat anderen gedachten, gevoelens en wensen hebben. (=
plaatsen in anderen)
TOOM (theory of own mind) = bewust zijn van eigen gedachten, gevoelens en wensen. Belangrijk
in het voorspellen van menselijk gedrag, introspectie en zelfkennis.
• Voorstellen wat een ander denkt of voelt
• Voorstellen dat een ander dingen anders wil
Empathie
• Impliciete, aangeboren empathie (automatisch aanvoelen)
• Expliciete, verworden empathie (beredeneerd aanvoelen) = goed bij ASS
o Veel tijd
Executieve functies
= vaardigheden die je nodig hebt om je gedrag goed te organiseren. Cognitieve processen die het
gedrag zodanig reguleren dat het efficiënt en doelgericht kan zijn.
• Cognitieve functies – vaardigheden
o Problemen met plannen van gedrag (plannen en organiseren)
o Problemen met tijd
o Moeilijkheden oorzaak-gevolg zien
o Moeite met flexibiliteit, schakelen van gedrag (= cognitieve inflexibiliteit)
o Het kunnen afremmen en stoppen van gedrag (= inhibitie)
▪ Het stoppen van een reeds in gang gezette respons (= responsinhibitie)
o Problemen met het werkgeheugen
!! Iemand zijn executieve functies kunnen veranderen gedurende de verschillende levensfases.
Iemand zijn EF-profiel zal herhaaldelijk in kaart moeten worden gebracht
3
, IJsberg-denken Lore De Moor
Zwakke centrale coherentie
= vaardigheden om in een veelheid van prikkels de samenhang te zien
• Detail-denken
o Verliezen samenhang uit het oog, detailgerichte informatieverwerkingsstijl
Mensen met ASS:
• Sneller parallel zoeken = beter discriminatie van eenvoudige
kenmerken
• Trager serieel zoeken = minder vlotte perceptuele integratie
Aparte bolletjes zien of bloemen
Contextblindheid
Context-denken = de betekenis van een detail hangt af van de context.
Mensen met ASS zijn soms contextblind
Gedragsbril
Dyade van stoornissen (DSM-5)
• Beperking in de sociale communicatie en interactie
• Repetities gedrag en specifieke interesses
Stoornis is de sociale interactie
Kenmerken (heeft een invloed op de kwaliteit van de contacten):
• Praten maar geen gesprek voeren
• Vooral over eigen interesses praten
• Moeite met inschatten van de situatie
• Moeite met herkennen van gevoelens van anderen
• Rolverdeling tussen mensen niet aanvoelen
• Niet de goede afstand houden tussen zichzelf en anderen
• Geen of juist té veel initiatief nemen in het contact
• Geen wederkerigheid in het contact
• Weinig behoefte op te delen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LoreDeMoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.04. You're not tied to anything after your purchase.