Geschiedenis Memo 3 VWO/GYM Hoofdstuk 2 De Sovjet-unie en de Verenigde Staten samenvatting
231 views 10 purchases
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Geschiedenis Memo 3 VWO/GYM Hoofdstuk 2 De Sovjet-unie en de Verenigde Staten samenvatting. Geschiedenis Memo 3 VWO/GYM Hoofdstuk 2 De Sovjet-unie en de Verenigde Staten samenvatting. Geschiedenis Memo 3 VWO/GYM Hoofdstuk 2 De Sovjet-unie en de Verenigde Staten samenvatting.
geschiedenis memo 3 vwogym hoofdstuk 2 de sovjet unie en de verenigde staten samenvatting
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
3
All documents for this subject (4833)
Seller
Follow
Bernietarsha09
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 2 De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
Paragraaf 1 Het Communisme
De ideeën van Karl Marx
Door industrialisatie in 19e eeuw is er een klassenmaatschappij ontstaan. Arbeidersklasse was sterk afhankelijk
van de ondernemers. Die wilden veel winst maken. En omdat ze met elkaar moesten concurreren, hielden ze
het loon laag voor de arbeiders. Ontevreden arbeiders werden ontslagen, want er waren toch nieuwe
arbeiders te vinden. Arbeiders bleven arm terwijl ondernemers rijker werden.
Velen zagen deze ongelijkheid een groot probleem. Opkomst van socialisme rond 1850. Belangrijkste
grondlegger was Duitse Karl Marx. In zijn boek Het Kapitaal was hij heel kritisch over kapitalisme. Hij
voorspelde dat de ongelijkheid tussen ondernemers en arbeiders zou toenemen, dat de arbeiders massaal in
opstand zouden komen en dat ze deze klassenstrijd zouden winnen en privébezit afschaffen. Zodra het
kapitaal van iedereen was zou ook de klassenmaatschappij verdwijnen.
Binnen het socialisme waren al snel verschillende stromingen. Sommige socialisten bleven trouw aan Marx'
ideeën: gewelddadige revolutie en samenleving zonder privébezit van kapitaal. Deze radicale stroming heet
het communisme. Andere socialisten, de sociaaldemocraten wilden geen klassenstrijd, maar een vreedzame
oplossing door invoering van sociale wetten. Geen afschaffen van privébezit. Daarmee weken ze af van Marx'
ideeën.
Rusland vóór 1917
Marx' voorspelling was dat revolutie zou uitbreken in een land met veel industrie, zoals GB of Duitsland. Maar
de eerste communistische revolutie was in Rusland. Dat was verassend, want rond 1900 was Rusland een
agrarisch land. Een groot deel van de landbouwgrond was in bezit van een kleine groep adellijke
grootgrondbezitters. Boeren werkten en hadden vaak een armoedig leven. Zij waren goedkope
arbeidskrachten, adel had daarom geen belang bij modernisering van de landbouw. Eind 19e eeuw begon de
industriële revolutie. Rusland had geen grote arbeidersklasse. Maar er was wel veel armoede en de
ongelijkheid was enorm.
Rusland was geen democratisch land, werd bestuurd door tsaren (keizers) van familie Romanov. Met steun van
adel en de kerk regeerden zij als alleenheersers en duldden ze geen kritiek. Geheim politie hield tegenstanders
sterk in de gaten. Veel ontevredenheid, die toenam toen tsaar Nicolaas ll in 1905 de oorlog tegen Japan
verloor. Mensen wilden verandering. In Sint-Petersburg gingen burgers de straat op om kortere werkdagen en
algemeen kiesrecht te eisen. De tsaar liet de demonstratie met geweld neerslaan. Daarop kwam overal in het
land mensen in opstand tegen de tsaar. Er vielen veel doden. Om de rust voerde de tsaar enkele hervormingen
door. Hij stelde een parlement in, hij had alle macht.
, De Russische revolutie
Ondanks de hervormingen nam de ontevredenheid toe, vooral toen Rusland tijdens de Eerste Wereldoorlog
grote verliezen deed. Veel boeren en arbeiders zaten in het leger en veel overleiden daardoor ontstonden
enorme tekorten. Boze burgers begonnen stakingen en demonstraties. Hieruit ontstond in 1917 de Russische
Revolutie. Deze revolutie kende 3 fases:
De Februarirevolutie: In februari 1917 kozen soldaten en het parlement de kant van de
demonstranten. Nicolaas ll trad daarom af en er kwam een voorlopige regering, die verkiezingen
moest voorbereiden. Deze regering, die verkiezingen moest voorbereiden. Deze regering wilde ook
vrede sluiten met Duitsland, maar de geallieerden hielden dat tegen.
De burgeroorlog: Wapenstilstand in december 1917 door Lenin. Vredesverdrag in maart 1918 met
Duitsland. Veel Russen waren blij met de vrede, maar wilden absoluut geen communistisch land. In
Rusland een burgeroorlog. Rode leger (de bolsjewieken) tegen de Witten (tegenstanders
bolsjewieken). In 1922 werden de Witten definitief verslagen.
De Oktoberrevolutie: Het regering besluit om door te vechten vergrootte de invloed van de
bolsjewieken, zoals Russische communisten werden genoemd. Hun leider Vladimir Lenin, stelde
radicale eisen: alle grond aan de boeren, alle grond aan de boeren, alle fabrieken aan de arbeiders en
vrede met Duitsland. Bovendien wilde Lenin geen parlementaire democratie. Inplaats daarvan moest
het land bestuurd worden door Sovjets (= arbeidersraden). Niet alle Russen waren het eens. De
bolsjewieken voelden zich sterk genoeg om eind oktober de regering af te zetten. Nieuw regering
werd geleid door Lenin.
Na de burgeroorlog werd de Sovjet-Unie uitgeroepen. Voluit de Unie (het samenwerkingsverband) van
socialistische Sovjetrepublieken. De bolsjewieken maakten van het land een eenpartijstaat alleen de
communistisch partij was toegestaan; in de regering zat uitsluitend communisten.
Paragraaf 2 De Sovjet-Unie
Economie en samenleving
Communistische Partij begon economie te hervormen. Staat werd eigenaar van banken en fabrieken:
nationaliseren. Ook landbouwgrond. Boeren moesten een groot deel van hun opbrengsten afstaan. Deze
maatregelen hadden niet het gewenste effect. Winsten van bedrijven vielen tegen en boeren werkten niet
mee, met hongersnood als gevolg. Lenin moest maatregelen gedeeltelijk terugdraaien.
Landbouwopbrengstenstegen weer. Zware industrie en het transport- en bankwezen bleven in handen van
staat. Lenin overleden 1924 --> Jozef Stalin, wilde meer economische groei. 1928 invoering planeconomie.
Vijfjarenplan: om de 5 jaar bepaalt regering hoeveel een bedrijf moet maken. Nadruk op zware industrie: die
werden verhoogd. Consumptiegoederen vond Stalin minder belangrijk. Stalin wilde landbouwopbrengsten
verbeteren. Regering begon met het collectiviseren van boerderijen: zelfstandige boerderijen werden
samengevoegd tot gezamenlijk boerderij: kolchozen. Ook zij moesten zich aan de vijfjarenplan houden.
Verwachting was dat kolchozen met moderne middelen efficiënter konden werken. Dat viel tegen. Veel
zelfstandige boeren wilden hun oogst niet aan een kolchoz afstaan. Stalin was woedend. Hij liet deze boeren
opsluiten of vermoorden en nam de oogst in beslag. Tussen 1929 en 1933 stierven daardoor veel mensen door
honger. Verandering in Russische maatschappij. Tijdens de revolutie was een groot deel van de adel en
ondernemersklasse gevlucht. In hun plaats kwam een nieuwe elite van bestuurders en ambtenaren die lid
waren van de Communistische Partij. Zij woonden in de beste huizen en hadden goed te eten. Arbeiders loon
steeg maar ze konden niet veel van kopen. Door meedogenloze collectivisatie leed de plattelandsbevolking het
meest. Communisten vonden het belangrijk dat vrouwen een opleiding kregen en buitenshuis gingen werken.
Maar huishouden en opvoeding van kinderen bleef een vrouwentaak.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Bernietarsha09. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.44. You're not tied to anything after your purchase.
