Volledige samenvatting van architectuur in context A. Zowel de volledige powerpoints als examenvragen als wat er in de les werd gezegd staat er in. Alle foto's, data en namen van te kennen gebouwen staan er in kleur in.
Ik behaalde een 17/20 met deze samenvatting.
Les 7: Barok in de Zuidelijke Nederlanden
De tachtigjarige oorlog (1568-1648)
- Een echte revolutie ontstaan
- Splitsing van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden in 1581
- In de Zuidelijke Nederlanden onder bewind van de Spaanse koning Philips II
o Roomse-katholieke kerk blijft de grootste machthebber
- We zitten dus in de 17e eeuw met de contrareformatie
o = Een reactie op de reformatie in de Noordelijke Nederlanden onder aansturen van
Maarten Luther
o Hier krijgt de kerkelijke architectuur een belangrijke impuls (bij ons)
§ Aangestuurd door het concilie van Trente (1545-1563)
• Dat is een concilie dat zich heeft verweerd tegen de aanval op de
Rooms-katholieke kerk en waar men een aantal basisprincipes zal
herhalen en het belang van de sacrale sacramenten opnieuw zal
bevestigen
o Hier reageert de Rooms-katholieke kerk op
In de Zuidelijke Nederlanden zullen er in de 17e eeuw onder impuls van de contrareformatie
belangrijke initiatieven genomen worden in verband met de kerkelijke architectuur.
Tijdens de tachtigjarige oorlog is er een twaalfjarig bestand (1609-1621)
- Er heerst een relatieve rust
- De bouw van belangrijke religieuze architectuur wordt opgezet
o Mede onder impuls van de aartshertogen Albrecht en Isabella (toen onder hun
bewind)
- à Dus alle stilgezette projecten werden hier opnieuw gestart.
Belangrijke religieuze ordes gaan zich ontwikkelen in de Nederlanden:
- De jezuïetenorde krijgt vaste voet aan grond en speelt een belangrijke rol in de
ontwikkeling van de barokarchitectuur
o = lid van de Rooms-Katholieke kerk
Het wonder van de heilige Ignatius van Loyola, Rubens (ca. 1617)
- Veel jezuïetencolleges opgericht
- Het wonder van de Heilige Ignatius van Loyola
o Loyola drijft demonen uit, ontwerpschets van Peter Paul Rubens
Sociaaleconomisch:
- Na de blokkade van de schelde was Antwerpen zijn macht als eerste haven verlaten en plaats
geven aan Amsterdam
o Antwerpen zal nog altijd een belangrijke stad zijn op vlak van handel
188
,1. Kerkelijke architectuur in de Zuidelijke Nederlanden
Algemene kenmerken van de barokarchitectuur:
1. Beweeglijkheid
- Zal zich manifesteren in de bouwkunst
o Zie bv. de werken van Rubens waar er veel beweging en diagonalen aanwezig zijn
o Te zien in de vormbehandeling van het bouwlichaam
§ In- en uitzwenking
§ Uitgesproken reliëf van de bouwonderdelen
- Ook in de architectuur aanwezig
o Architectuur is iets vrij statisch
o Veel beweging gebracht door reliëf
o Streven naar dynamische ruimtelijke effecten
San Carlo, Rome, 1634-1667
- Architect: Francesco BORROMINI (1599-1667)
- Beweeglijkheid, uitermate reliëf in de gevel
- Blijven gebaseerd op het alfabet van de renaissance
o Zuilen, fronton, friezen, …
- Maar komen nu in een dynamische verhouding
- Er is 1 centrale ruimte die vanuit elk oogpunt zichtbaar is
o Eenheidsruimte
2. Eenheidsruimte
- De vroeger duidelijk afgelijnde ruimte vervagen
- Afzonderlijke bestanddelen vloeien dynamisch in elkaar over en versmelten tot een visuele
eenheid
- De contrareformatie stelt nieuwe eisen
- Probeert via de eenheidsruimte de gelovigen te betrekken in de erediensten
o Scheppen van ruimten die functioneel beantwoorden aan de geestelijke en materiele
behoeften van de gebruikers
Sint-Walburgakerk, Brugge, 1619-1642
- Architect: Pieter Huyssens (1577-1637)
- Monumentaal portiekaltaar
o Zeer opvallend
o Op een ondiepe koorapsis
§ Hierdoor wordt ze zeer zichtbaar
o Licht door ramen
- Geen koorafsluiting
o Vervangen door een communiebank
189
, - Het gebeuren wordt heel zichtbaar
- à Dit toont het belang van de eucharistie binnen de contrareformatie
Plannen van barokkerken:
- Nummer 5: Scherpenheuvel springt uit
o Centraalbouw
- De andere zijn basilikale kerken
- Een centraalbouw kan het best beantwoorden aan de vereisten van de Barok
- à Toch gaat men bij ons verder met de vorm die men het meest vertrouwd is, namelijk de
basilikale kerk
o Omwille van technische redenen
o Maar de basilikale kerk zal toch worden aangepast in functie van die nieuwe liturgische
eisen
- 2 en 6 zijn parochiekerken
o Ondiepe koorapsis
- 1, 4 en 3 zijn abdijkerken
o Diepkoop
o In zo een kerken moeten er meer religieuze plaatsnemen waardoor ze andere
opdelingen moeten krijgen
- 1, 4, 6 en 5
o Toren aanwezig
o Veruitwendiging van de eucharistie dus is van belang
Onze-Lieve-Vrouwbasiliek, Kortenbos
- Geen zijbeuk, enkel 1 hal
- Biechtstoelen (typisch met de barok)
o Staat rechts in het schip
190
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dilliebillie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.11. You're not tied to anything after your purchase.
