Volledige samenvatting van architectuur in context A. Zowel de volledige powerpoints als examenvragen als wat er in de les werd gezegd staat er in. Alle foto's, data en namen van te kennen gebouwen staan er in kleur in.
Ik behaalde een 17/20 met deze samenvatting.
1. Historiografie
Giorgio VASARI (1511-1574)
- Kunstenaar
- Heeft een boek geschreven in Firenze
o Gaat over architecten
o Hij spreekt daar als eerste over een stijl nl. de gotische stijl (Stile Gotico)
o Hij veroordeelt meteen de gotiek, hij is een man van de renaissance uit Italië dus voor
hem is dat niets
§ Hij beschouwt de Gotiek als iets barbaars
o Dankzij hem dat we de term gotiek gebruiken voor deze stijlperiode
Villard de Honnecourt (ca. 1175 geboren)
- Geboren in Frankrijk
- Kunstenaar
- 1 van de eerste getuigen van iemand die de architectuur uit die tijd zal tekenen en beoordelen
- 250 tekeningen gemaakt op perkament
o 70 ervan verband met architectuur
- Reis gemaakt doorheen Frankrijk en heeft tekeningen gemaakt van de gebouwen die hij
rondom hem zag
Kathedraal in Laon
- Laat romaans gotische kathedraal in Frankrijk
- Zie grondplan ervan
Eugène Emmanuel Viollet-Le-Duc (1814-1879)
- Franse restauratiearchitect
o Hij is de man die de gotische kerken van Frankrijk heeft bestudeerd
o Bespreekt de constructieve vernieuwingen van de gotiek
o Gaat zich baseren op het schetsboek van Villard de Honnecourt “Album de dessins et
croquis”
- Heeft een werk geschreven: “Le dictionnaire raisonné de l’architcture française du 11eme au
16eme siècle”
- Zijn werken worden vandaag nog steeds gebruikt om de gotiek te begrijpen
Chronologie:
- Bij de Nederlanden wijkt de chronologie af van die van de West-Europese chronologie
- Romaans tot 1200
- Gotiek begint tussen 1200 en 1250 (13e eeuw) en loopt door tot ver in de 16e eeuw
132
, o Zie bv in Doornik waar de overgang tussen romaans en gotiek heel duidelijk is
- Maar: Chartres in Frankrijk in 1194
o Daar is de gotiek al op zijn hoogtepunt
o We zitten met een decalage in de Nederlanden i.v.m. wat we in Frankrijk zien
o In Frankrijk is de gotiek tot bloei gekomen
Scholastiek – is een combinatie tussen theologie en filosofie
- Artes liberales/vrije kunsten
- Scholastiek is een methode van onderwijs die bestond uit een mengvorm
van filosofie en theologie
- Romaans gotiek: vooral over kerkelijke architectuur
o Want de kerk was de belangrijkste opdrachtgever in die periodes
voor alle belangrijke gebouwen
o Kerken en kloosters waren de grote centra van kennis en studie
o Kerkelijke architectuur is bepaald door een christelijk
wereldbeeld en het theologisch denken
o Het kerkgebouw is de materialisatie van het goddelijke
- In de 12e eeuw/13e eeuw gaan we veel belang hechten aan onderzoek,
theologie en filosofie
o Bijbel wordt bestudeerd (theologie)
o De dialectiek en de retoriek
§ = Discussieertechniek waarbij men probeerde met logische argumenten de
uitspraken en uitgangspunten te onderzoeken, ten aanzien van aspecten van
het geloof
o Het is ook de periode waar de eerste universiteiten worden gebouwd
§ Bologna, Oxford, Parijs
o In de Nederlanden is dat wat later, Universiteit van Leuven in 1425
o De universiteit van Leiden in 1575
§ De vrije kunsten werden daar als eerste gegeven
• Grammatica, retorica, logica, rekenkunde, sterrenkunde en muziek
§ Men tracht in dat onderwijs de Bijbelse teksten te verklaren
• Men gaat God en de wetenschap proberen te linken met elkaar
o Men zocht een verbinding tussen het goddelijke en de rede
§ God vinden door de wetenschap
- à Dit allemaal is de scholastiek
1.1 DE CONSTRUCTIEVE VERNIEUWING VAN DE GOTIEK
- De gotiek is een vervolmaking van de romaanse bouwprocedés
o Perfectioneren van alle methodes en technieken die al bestonden in de Romaanse
periode
- Doel:
o De overwelving van grote ruimten perfectioneren
o De druk (gewicht) te beheersen en beter verdelen
133
, o Een betere stabiliteit bekomen
- Gotisch kruisribgewelf
o In de romaanse periode was dat het kruisgewelf, in de gotische periode komt het
kruisribgewelf tevoorschijn
Elementen in die constructie:
- Spitsboog
- Kruisribgewelf
o De bogen en ribben zijn als het skelet van een constructie
- Luchtbogen
o Dienen om de druk van de overkapping van de middenbeuk op te vangen en over te
brengen naar de steunberen
- Pinakels
o Dienen als verzwaring van de steunberen
§ Constructie op esthetiek wordt gecombineerd
Sint-Walburgakerk, Veurne
- Gotisch gewelf
- Lichtbeuk (ramen ter hoogte van het koor vandaar apsisvorm)
- Ramen zijn heel groot
o Dit is iets dat in de Romaanse architectuur niet mogelijk was geweest
o Bij de gotiek wel want dankzij de kruisribgewelven zal de druk, de zwaarte van de
overwelvingen herleid worden naar de ribben en wat er tussen de ribben zit zal enkel
opvulling zijn die nauwelijks nog dikte heeft
§ Doordat de opvulling zoveel dunner is, zal dit het gewicht enorm reduceren
o De diagonale ribben en de gordelbogen zullen het gewicht naar de steunpunten
afleiden
o Het is een soort geraamte/skelet
- à Betere manier van overwelving
Tekening van Viollet-Le-Duc van de doorsnede van een Gotische kerk
134
, - Gewicht van de gewelfribben moet worden opgevangen
o Gewicht afleiden:
§ Men zal extern aan het gebouw steunbenen plaatsen
§ Deze zullen we verbinden aan het hoogst opstekend gedeelte van het gebouw
nl. de luchtbogen
• De luchtbogen zijn de elementen van de structuur die het gewicht
zullen opvangen
- Men moet ook de druk opvangen
o Bv. door wind, regen, … veel druk op zo een groot gebouw
o Zo een structuur zal hiervoor helpen
- Pinakel lijkt op eerste zicht iets esthetisch
o Maar is eigenlijk om de steunberen te verzwaren en zal binnen het grondplan nog
meer opgevangen worden
o Men gaat het constructieve koppelen aan het decoratieve
R.M. Lemaire
- Leerkracht aan de KULeuven
- Maakte een tekening om de ombuiging van de spatkrachten te verduidelijken
Skeletstructuur
- Zorgt dus voor grotere ramen in gotische kerken
- Men had nog niet de mogelijkheid om heel grote oppervlaktes in glas te maken
- Daarom maakte men spitsboogramen
o Kenmerk van de gotiek
o I.p.v. rondboog wordt het spitsboog
o Ramen worden in gotisch maaswerk onderverdeeld
o Glas dat in lood wordt vastgezet
o De kleine stukken glas worden aan dat maaswerk in steen vastgehecht
§ Het maaswerk heeft zowel een decoratieve als een constructieve functie om
druk van buitenaf tegen te houden
Gotisch maaswerk
Alle kerken die we nu gaan zien volgen:
135
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dilliebillie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.
