Samenvatting hoofdstuk 2 Geschiedenis van het Publiekrecht en van de politiek
9 views 0 purchase
Course
Geschiedenis van het publiekrecht en de politiek
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 2 van Geschiedenis van het Publiekrecht en de politiek. Hierdoor hoef je geen volledige samenvatting te kopen als je iets mist. :)
de kerk als brug tussen de oudheid en de middeleeuwen
Written for
Universiteit Gent (UGent)
Bachelor rechten
Geschiedenis van het publiekrecht en de politiek
All documents for this subject (14)
Seller
Follow
nmvl
Reviews received
Content preview
H2: De fundamenten uit de oudheid (800 v.C. – 476 n.C.)
§1. De oudste bouwstenen van het publiekrecht
A. De bakermat aan de Middellandse Zee
- 3 grote monotheïstische religies komen uit Jeruzalem
- onze rationaliteit komt uit Athene
- ons recht komt uit Rome.
De romeinen zullen het recht, verder bouwend op dat van de hen voorafgaande culturen, tot een hoger niveau
verheffen. De kerk zal van de Romeinse verworvenheid gebruik maken om een eigen rechtsstructuur en
rechts
systeem uit te bouwen.
Bij ons zijn er geen teksten van rond het begin van de jaartelling, waardoor we enkel dingen weten over
samenlevingsregels door verhalende Romeinse bronnen zoals Caesar en Tacitus
Wanneer het Romeinse rijk verdwijnt, blijft de Kerk overeind en zorgt daarmee voor het behoud van de jurdische
knowhow waarop de latere staten van West-Europa zullen verder bouwen.
- De link tussen religie en recht is in de meeste samenlevingen voor ons essentieel
- De scheiding Kerk en Staat is slechts een enkele eeuwen oud idee dat niet overal gerealiseerd is
CodexHammoerabi
- Wanneer? 18de E.v.Chr.
- Wat? Stèle in Louvre (Susa-Iran)
- Wie? Hammoerabi
bouwt na militaire veroveringen gecentraliseerd rijk uit: eerste dynastie van Babylon
- Inhoud?
o Wereldlijk!
o Talioprincipe: oog om oog, tand om tand
o Standenmaatschappij
- Legitimatie? Samas, groot rechter van hemel en aarde, dicteert
- Wetboek? Nee: noch formeel, noch materieel
o Niet exhaustief (slechts 282 artikelen)
o Niet systematisch: Geen concepten, maar casuïstiek
o Compilatie van zowel wetten als opgetekend gewoonterecht
§2. Het spontaan gegroeide recht: het gewoonterecht
A. Wat is de gewoonte? Legitimatie en bron
De gewoonte is de belangrijkste bron van recht, het is ook de belangrijkste legitimatie van het recht.
- De regels worden nageleefd omdat ze door de vorige en de huidige generatie niet in vraag
werden gesteld, omdat ze er gewoon steeds geweest zijn.
- Het gewoonterecht is statisch evolutief.
- Dit houdt in dat het niet lijkt te evolueren, maar dat het zich wel degelijk aanpast aan de
sociale, politieke, technische en andere ontwikkelingen.
- Belangrijke rol rechtspraak in vaststelling: ‘recht wordt gevonden’
10
, B. Bestaansvoorwaarden: herhaling en dwang
1. objectief element van de herhaling
- We spreken pas van gewoonterecht wanneer keer op keer opnieuw aan een rechtsfeit of rechtshandeling een
zelfde rechtsgevolg wordt verbonden.
- Cf. Internationaal recht: STATE PRACTICE
2. subjectief element van de sanctie
- Verder moet een rechtssubject zich ook gedwongen volgen, omdat er geen andere keuze is of hij
wordt gesanctioneerd .
- Cf. Internationaal recht: OPINIO IURIS
3. natuurwet
- Vaak gebeurt een handeling uit noodzaak of ingevolge een natuurwet
- Voorbeeld natuurwet: wie moe is, valt in slaap
- Opdat er sprake zou zijn van een gewoonterechtelijke regel moet:
o De handelende persoon over een keuzevrijheid beschikken
o Binnen deze vrijheid moet hij steeds dezelfde keuze maken en daartoe zijn wil uiten
o Het moet om sociaal waarneembaar gedrag gaan
o Herhalingen die men individueel stelt, kunnen geen aanleiding geven tot gewoonterecht
C. Kenmerken
Het gewoonterecht is ongeschreven. Hierdoor is het recht moeilijk te bewijzen (tenzij notoir).
- Dit is geen probleem wanneer 2 rechtssubjecten die hetzelfde gewoonterecht met elkaar in contact
komen.
- Als echter 2 rechtssubjecten met andere gewoonterechtelijke regels in contact komen wordt het
moeilijker.
- Dan zal de rechter proberen achterhalen of de ingeroepen gewoonterechtelijke regels geldig zijn of
niet.
o In de late middeleeuwen en de Vroegmoderne tijd gebeurt dit aan de hand van een turbe.
o (een gerechtelijk onderzoek door een groep van beëdigde getuigen naar de geldigheid van
gewoonterecht)
Tot het einde van het Ancien Régime speelde het gewoonterecht een voorname rol in het westerse recht, maar nu
veel minder. Vandaag speelt het gewoonterecht veelal een hiaat opvullende rol.
- Het gewoonterecht is zeer versnipperd en allerminst uniform.
- Het is afhankelijk van territorialiteit en personaliteit.
- Dit is goed omdat het zo lokaal is aangepast, maar minder interessant omdat dit tot conflicten kan
leiden.
Het gewoonterecht is typisch voor minder ontwikkelde maatschappijen.
Hoe ging dit in de ME in zijn werk?
o Enkelingen of groepen slagen erin de macht naar zich toe te trekken en bepaalde prestaties af te dwingen,
eerst enkel en alleen op basis van de brute macht maar na verloop van tijd op grond van een (vermeend?)
recht.
o Vb: uitbouw van de middeleeuwse heerlijkheden
o Positief: sluit optimaal aan bij eigen volksaard
o Negatief: wat bij intercostumier recht kan leiden tot conflict
Sporen van gewoonterecht bij ons
o ‘Goede zeden’, billijkheid; op internationaal niveau kan de opeenstapeling van bilaterale of
multilaterale verdragen leiden tot bindend gewoonterecht, ook ten aanzien van niet- contracterende staten.
11
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nmvl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
