Summary
Aardrijkskunde samenvatting: Malmberg: de wereld van Klas 4 HAVO HFD 2
- Course
- Level
Het is een samenvatting van 8 bladzijdes helemaal vol. Met alle belangrijke informatie met extra uitleg.
[Show more]
Seller
Follow
johnbruins
Content preview
Aardrijkskunde samenvatting HFD 2Paragraaf 2
Aardkorst voortdurend in beweging
De aardkorst kan bewegen omdat de aardkorst uit losse aardplaten bestaat. er zijn 3 soorten
plaatgrenzen:
1. Bij een divergente plaatgrens schuiven aardplaten uit elkaar. Hierbij kunnen lichte
aardbevingen ontstaan en lage schildvulkanen met een flauwe helling.
2. Bij een convergente plaatgrens schuiven 2 aardplaten naar elkaar toe. 2 typen:
a. Een plaat van continentale korst en een plaat van een oceanische korst
naderen elkaar, omdat de oceanische zwaarder is, schuift die onder de
continentale, dit heet subductie. Hierbij ontstaan zware aardbevingen en
kegelvormige stratovulkanen met steile hellingen.
b. 2 platen van continentale korst naderen elkaar. Het gesteente wordt door de
druk geplooid en er ontstaat een hoog gebergte. Op deze plaatsen komen
regelmatige zware aardbevingen voor.
3. Bij een transforme plaatgrens schuiven platen langs elkaar met horten en stoten.
Als een plaat dan verschuift, volgt een zware aardbeving.
De botsingszone van Afrika en Europa
Het Middellandse Zeegebied ligt in de botsingszone van de continentale korsten van Afrika
en Europa die hier tegen elkaar aan drukken. Doordat de oceanische korst breekt en naar
beneden duikt, is Afrika 60 miljoen jaar geleden naar Europa toe gaan bewegen. Het
tussenliggende zeegebied werd steeds kleiner. Op de bodem zijn dikke lagen zand, klei en
kalk afgezet. Deze lagen werden door de plaatbeweging samengedrukt, geplooid en
opgeheven. Zo ontstond het alpine plooiingsgebergte. Deze gebergten zijn relatief jong,
dat is te zien aan de geomorfologie. Het alpine plooiingsgebergte heeft scherpe toppen en
steile hellingen.
Aardbevingen bij plaatgrenzen en breuken
Door de spanningen is de aardkorst in het Middellandse Zeegebied op veel plaatsen
opgedeeld in een aantal kleine platen. De Grieks-Turkse is een uitzondering. Deze
microplaat ligt klem tussen de Arabische plaat en Euraziatische plaat. Het gevolg is dat
Turkije en Griekenland naar het westen bewegen. De Euraziatische plaat en de Anatolische
plaat bewegen bij deze transforme breuk lijn horizontaal en in tegengestelde richting langs
elkaar. De onderlinge beweging van de stukken aardkorst wordt door de ruwheid van het
gesteente als het ware geremd.
Vulkanisme in Italië en Griekenland
In het oostelijke deel van de Middellandse Zee vindt subductie plaats. Deze subductie heeft
in de beide landen op meerdere plaatsen voor vulkanen gezorgd. In de diepte is er een
magmahaard ontstaan met vloeibaar gesteente, dat bij een uitbarsting op de hellingen van
een vulkaan wordt afgezet: lava. Door subductie worden water en sedimenten van de
zeebodem naar beneden gebracht, en daardoor neemt de druk in de magmahaard toe. De
druk wordt een keer te groot, dat de bedekkende gesteente lagen daar niet meer tegen
bestand zijn, dan volgt een explosieve eruptie en ontstaan een stratovulkaan. Soms is de
uitbarsting zo heftig dat in het centrale deel van de vulkaan een grote komvormige krater
ontstaat: een caldera.
, Komt de Vesuvius weer tot leven?
Na verloop van tijd kan een caldera een nieuwe vulkaan ontstaan. De Vesuvius lijkt
momenteel rustig, maar in het verleden heeft deze vulkaan laten zien dat hij erg gevaarlijk
kan zijn. Een slapende of en dode vulkaan bestaat eigenlijk niet. Het duurt soms eeuwen
voordat de druk in de magmahaard weer zo groot is geworden dat het uitbarst.
Paragraaf 3
Klimaten
Er zijn 5 grote klimaat groepen. Ze beginnen bij de evenaar en gaan van daar steeds verder.
1. Tropisch klimaat is de gemiddelde maandtemperatuur altijd boven 18’C. Er valt veel
neerslag. Als een gebied met een tropisch klimaat een droge periode heeft, dan is
het een savanne.
2. Bij een droog klimaat is de verdamping hoog.
3. In het gematigd zeeklimaat is de temperatuur in de koudste maand gemiddeld boven
-3’C en onder de 18’C. In de warmste maand komt de temperatuur boven 10’C. Als
er een droge periode voorkomt, dan verandert de begroeiing in planten die daartegen
bestand zijn, zoals in gebieden met een mediterraan klimaat.
4. In het landklimaat komt de gemiddelde temperatuur van de koudste maand onder
-3’C. In de warmste maand komt de temperatuur gemiddeld boven 10’C.
5. In het poolklimaat komt de gemiddelde maandtemperatuur nooit boven 10’C. Bomen
is er niet. Het poolklimaat is in de buurt van de polen, maar ook hoog in de bergen.
Ligging in de subtropische landschapszone
Kenmerkend voor het Middellandse Zeegebied is de ligging in de subtropische
landschapszone. Het landschap verschilt veel van dat in NL: er is veel reliëf door de alpine
plooiingsgebergten en een altijd groene mediterrane plantengroei. In het grootste deel van
de landschapszone heerst een mediterraan klimaat . In de noordelijke delen van het
Middellandse Zeegebied is het klimaat koeler en natter. Gebieden als Noordwest-Spanje en
de Povlakte hebben dan ook een gematigd zeeklimaat. In hooggebergten zoals de
Pyreneeën en de Alpen heerst een hooggebergteklimaat. In Noord-Afrika gaat het
Middellandse Zeeklimaat richting het zuiden al snel over in een steppe en woestijnklimaat.
De temperatuur in het mediterrane klimaat
Het Middellandse Zeegebied heeft de temperaturen hoger dan in NL, dat komt door:
- Het gebied ligt dichter bij de evenaar, waardoor het zonlicht een grotere invalshoek
heeft en de instraling dus sterker.
- Doordat er ‘s zomers weinig bewolking is.
- Het water van de Middellandse Zee warmt in de zomer sterk op.
De neerslag in het mediterrane klimaat
In een hogedrukgebied daalt de lucht. Die wordt daardoor warmer en eventuele bewolking
lost op. Van mei tot oktober is het daardoor zonnig en valt er nauwelijks neerslag. In het
najaar trekt het hogedrukgebied zich terug naar het westen en zuiden. De lucht warmt op
boven het warme zeewater van de Middellandse Zee, waarbij zeewater verdampt. Die lucht
vol waterdamp stijgt snel op en koelt snel af. Dat zorgt voor stortbuien. Neerslag heeft
verschillende karakters zoals:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller johnbruins. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.99. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now