Cardiovasculair stelsel: bloed
Wat zijn de eigenschappen van bloed?
Bindweefsel bestaat uit:
o Vloeibare matrix (= plasma): bevat opgeloste eiwitten.
o Verschillende typen bloedcellen en bloedfragmenten:
RBC = erythrocyten: vervoer O2 en CO2.
WBC = leurocyten: afweer.
Plaatjes = thrombocyten: bloedstolling
Hematopoëse:
o Vorming vaste bloedbestanddelen.
o Twee typen stamcellen: (verantwoordelijkheid voor alle typen cellen) Myeloïde & Lymfoïde.
Vol bloed:
o Gevormd door het bloedplasma en de vaste bloedbestanddelen.
o Volume: ± 8% lichaamsgewicht.
o Kan gescheiden/gefractioneerd worden voor onderzoek.
Wat zijn de functies van bloed?
Transport:
o Van opgeloste gassen (O² vanuit longen en CO² vanuit weefsels).
o Voedingsstoffen vanuit en naar GI kanaal.
o Hormonen vanuit endocriene stelsel naar doelcellen.
o Afvalproducten van stofwisseling naar nieren voor uitscheiding.
Stabilisering pH:
o Stabilisering pH - neutralisatie zuren in bloed.
o Stabilisering ionenconc. via diffusie tss interstitiële vl geeft tekort of overmaat aan ionen (Ca of K).
Beperking vochtverlies: Bloed bevat enzymen en factoren die bloedstollingsproces starten bij beschadiging BV.
Verdediging:
o Tegen gifstoffen en ziekteverwekkers.
o Bloed vervoert WBC naar gespecialiseerde cellen die infecties bestrijden of afvalstoffen verwijderen.
o Bloed voert antistoffen naar gespecialiseerde eiwitten die binnendringende organismen of
lichaamsvreemde verbindingen aanvallen.
Stabilisering lichaamstemperatuur: Bloed vervoert warmte die gevormd wordt door skeletspieren ( thermoregulatie).
Wat zijn de verschillende bloedafnames/onderzoeken?
Veneuze bloedname (veneuze punctie) Meest frequent: Opp gelegen vene→ makkelijk lokaliseren,
dunne wanden, lage BD → snelle heling prikwonde.
Capillaire bloedname/glycemiecontrole (Je prikt de haarvaten open die oppervlakkig gelegen zijn).
Arteriële bloedname/arteriële punctie: Bloedgas ter controle van gaswisseling bij de longen:
o Arteria radialis of arteria femoralis
o T° ± 38°C
o Viscositeit: 5 x zo stroperig als water
o pH: tussen 7,35 – 7,45
Wat is de samenstelling van plasma?
Vormt 46 – 63% van volume vol bloed & water vormt 93% van volume plasma.
Samenstelling lijkt op interstitiële vloeistof:
o Concentraties ionen gelijk → voortdurende uitwisseling water, ionen, kleine opgeloste stoffen tussen beide vl.
o Verschillen:
Concentraties AHgassen (O² en CO²) → stofwisselingsactiviteiten van cellen.
Eiwitconcentratie → plasma-eiwitten zijn te groot om door capillair te diffunderen.
, Wat zijn de plasma-eiwitten?
= Aanwezig in bloedsomloop omwille van hun grootte – kunnen niet doorheen capillairwand.
Albuminen: (60% alle plasma-eiwitten)
Grootste bijdrage aan osmotische druk van bloedplasma (want kunnen niet door capillairwand).
Globulinen: (35% plasma-eiwitten)
o Antistoffen - immunoglobulinen → vallen lichaamsvreemde eiwitten en pathogenen aan.
o Transporteiwitten binden kleine ionen, hormonen,... anders uitscheiden via nieren of slecht oplossen
in H²O.
Fibrinogeen:
o Bloedstolling → fibrinogeen moleculen reageren met elkaar lange onoplosbare strenge fibrine.
o Fibrinestrengen vormen raamwerk bloedklonter.
o Na verwijdering fibrine uit plasma = serum.
Lever:
o Lever vormt 90% van alle plasma-eiwitten.
o Leveraandoeningen leiden dan ook tot wijzigingen in samenstelling en functionele eigenschappen v/h
bloed (vb: stollingsstoornissen).
Wat zijn rode bloedcellen?
Meest talrijke bloedcellen (99,9%)
Bevatten kleurstof hemoglobine Hb → binding en vervoer van O² en CO²
Relatieve hoeveelheid RBC:
o 1/3 van alle lichaamscellen Bepaling hematocriet ( RBC/µl)
o Hematocriet:
Volumepercentage van cellen in vol bloed.
Na centrifugering bloedmonster → neerslaan vaste elementen.
Hematocrietwaarde (Man: 46% - Vrouw 42%) .
Oorzaken aandoeningen hematocriet:
o Uitdroging:
Plasmavolume neemt af.
Stimulering met erytrpoëtine (EPO).
o Inwendige bloedingen, verstoring vorming RBC.
o Geen specifieke diagnostische waarde – enkel indicatie noodzaak verder onderzoek.
Wat is de structuur en enkele kenmerken van RBC?
Vorm: Speciale vorm heeft twee effecten op functioneren RBC.
o Groter oppervlak t.o.v. inhoud → diffusiesnelheid tussen cytoplasma bloedplasma ↑.
o Flexibiliteit RBC → kunnen zich doorheen nauwe capillairen persen.
Kenmerken Tijdens ontwikkeling verliest het grootste deel organellen (mitochondriën, ribosomen, celkern):
o Kunnen zich niet delen of structurele eiwitten/ enzymen vormen.
o Alle opgenomen O2 zal ook worden vervoerd en niet zelf worden geconsumeerd door mitochondriën.
Hoe worden RBC gevormd?
Erytropoëse: in rood beenmerg of myeloïde weefsel (wervels, sternum, costae, scapulae, bekken, proximale
epifysen extremiteiten).
Regulering erytropoëse door EPO: Rood beenmerg moet voldoende AZ, ijzer en vit. (B12, B6 en M) hebben
eiwitsynthese intrinsiek factor nodig(B12), zo niet pernicieuze anemie door abnormale deling stamcellen.
Erytropoëtine:
o Vrijgezet bij lage O²-concentraties in perifere weefsels hypoxie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller iremgurbuz. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.08. You're not tied to anything after your purchase.