Samenvatting Privaatrecht:
H1 De mens
H2 De mens en zijn identificatie
H3 De mens en zijn gezin
H4 De onbekwame mens
H5 De mens en zijn familiaal vermogen
H6 Rechtspersonenrecht
H7 Vorderingenrecht
Privaatrecht
Hoofdstuk 1: De Mens
Afdeling 1. Bestaan van de fysieke persoon
Het bestaan van een persoon is zijn fysieke zijn. Elke persoon die bestaat heeft
rechtspersoonlijkheid en heeft dus rechten en verplichtingen (bv. erven, ontvangen van
schenkingen, de erkenning). Het bestaan van een fysiek persoon begint bij zijn geboorte en
eindigt met zijn dood. Er kunnen zich problemen voordoen m.b.t. het bestaan namelijk de
vermist of de afwezigheid.
Begin
A) Het bestaan
Het bestaan start bij de geboorte.
Rechtspersoonlijkheid wordt toegekend wanneer het kind (1) levend geboren wordt en (2)
levensvatbaar is.
In sommige gevallen worden er al rechten toegekend m.b.t. het erven, ontvangen van een
schenking en de erkenning aan een ongeboren vrucht.
Voorwaarden: kind moet verwekt zijn voor toekenning rechten + moet levend en
levensvatbaar geboren worden. (Wil niet zeggen dat kind rechtspersoonlijkheid krijgt
voor geboorte.
B) Embryobescherming
Voor bescherming en waarborgen te kunnen bieden aan embryo’s.
Embryowet van 11 mei 2003 creëert een wettelijk kader voor onderzoek op menselijke
embryo’s.
Onder bepaalde omstandigheden mag onderzoek op embryo’s terwijl het reproductief
menselijk klonen (embryo fysiek splitsen zodat je identieke tweeling hebt) en het gebruik
van embryo’s met commerciële doeleinden of met eugenetisch oogmerk verboden is.
Wet Medisch Begeleide Voortplanting 6 juli 2007 regelt het statuut van overtallige embryo’s
en gameten (geslachtscel).
C) Abortus
Abortuswet van 15 oktober 2018 => regelt de vrijwillige abortus
Abortus uit verschillende invalshoeken bekeken:
- Wanneer spontaan gebeurt (spontane abortus of miskraam), dan wel uitgelokt.
(Art 2lid 1, 5°).
- Doel waarvoor het gepleegd wordt namelijk therapeutische redenen (gezondheid
moeder), om eugenetische redenen (zware misvorming ongeboren kind), om sociale
redenen (verkrachting)
- Naargelang persoon die abortus uitvoert medisch geschoold is (medische abortus)
- Naargelang vrouw erin heeft toegestemd of niet.
1
,Voor de wet van 2018 Was er enkel de wet van 2019 dat inhield dat elke opzettelijke
zwangerschapsonderbreking met het doel de vrucht te doden en met de doding van de
vrucht strafbaar is.
Door abortuswet is strafbaarheid weg bij voldoening aan volgende cummulatieve
voorwaarden:
1) Op verzoek en toestemming van de vrouw
2) Door een geneesheer in medische verantwoorde omstandigheden
3) Gedurende de eerste 84 dagen van de zwangerschap (12 weken)
4) Of wanneer de zwangere vrouw in noodzaak verkeert (gevaar moeder, ongeneeselijk
ziek kind) => los van die 12 weken
5) Arts is niet verplicht om mee te werken aan de abortus.
Strafwetboek art.348, 349 en 352 (straffen op niet-vrijwillige zwangerschapsafbreking)
Abortuswet is art 2!
D) Aangifteverplichtingen n.a.v. de geboorte
Aangifte moet binnen 15 dagen na bevalling gedaan worden door
vader/moeder/meemoeder. (Art. 43 BW). Wanneer laatste dag een zaterdag, zondag of
wettelijke feestdag is wordt de termijn verlengd tot de volgende werkdag.
Einde
De problemen rond het einde van de personen betreffen de dood en de onzekerheid over
het bestaan van een persoon.
A) Dood
Lichamelijke dood is einde van de fysieke persoon en einde van zijn rechtspersoonlijkheid.
Juridische problemen i.v.m. overlijden persoon:
1) Plaats juiste vaststelling overlijden
2) Conflict tussen recht om rustig te sterven en het respect voor het menselijk leven.
3) Juridisch statuut van het lijk
Bij de dood van kinderen minder dan 18 maand wordt er automatisch een autopsie
uitgevoerd. Dit gebeurt niet wanneer 1 van de ouders er zich tegen verzet.
1) Vaststelling van het overleiden
Men stelt over algemeen vast dat iemand dood is wanneer er definitieve afwezigheid is
van elke hersenwerking inclusief de hersenschors. Je kan dan nog enkele functies in
werking houden dit is dan klinisch dood.
Wanneer de dood wordt vastgesteld met oog op transplantatie dan moet deze
vastgesteld worden door 3 geneesheren die met de transplantatie niets te maken
hebben. (Art 11 donorwet)
2) Recht om rustig te sterven
Hier een conflict tussen de onaantastbaarheid van het leven en de in beperkte mate
zelfbeschikking over levenskwaliteit bij overweging levensbeëindiging.
2
, a) Interventie in het stervenproces: iedereen heeft het recht om niet gestoord te
worden tijdens zijn sterfproces. ‘De onaantastbaarheid van het sterfbed’
b) Medische handelingen met als oogmerk om te doden:
Euthanasie= het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de
betrokkene op diens verzoek.
Euthanasie geldt voor terminale patiënten, patiënten die zich in een uitzichtloze
situatie bevinden van ondraaglijk lijden zowel fysiek als psychisch en die ongeneeslijk
zijn.
Principiële strafbaarheid: euthanasie valt onder de strafrechtelijke kwalificatie van
doding en doodslag. Is toegelaten wanneer voldaan aan volgende voorwaarden:
1) Moet toegepast zijn door een arts
2) Op vrijwillig overwogen en herhaald verzoek in schriftelijke vorm door een
meerderjarig bekwaam persoon of een minderjarige die ontvoogd is. (Verzoek
kan worden vervangen door een wilsverklaring)
De wilsverklaring kan worden opgesteld door een volwassen handels bekwame
persoon die wil te kennen geven dat de arts euthanasie mag uitvoeren wanneer
hij leidt aan een ernstige en ongeneselijke aandoening, niet meer bij bewust zijn
is en deze toestand onomkeerbaar is. In de wilsverklaring kan een persoon
worden aangeduid die dan de arts moet op de hoogte brengen van de situatie.
3) Terminale toestand of in uitzichtloze positie bevinden van aanhoudend lijden dat
ongeneselijk lijkt.
Bij minderjarige kan je euthanasie uitvoeren bij aanhouden en ondragelijk fysiek
lijden die de dood als gevolg zal hebben (fysiek + terminaal). Dit door een ernstige
en ongeneselijke aandoening.
4) Naleving van alle voorwaarden en procedures
Arts moet de euthanasie aangeven bij de Federale Controle – en evaluatiecommissie.
Euthanasie is geen mensenrecht => Diane Pretty case
Arts is niet verplicht tot medewerking.
c) Medische handelingen zonder oogmerk om te doden:
Verschillende typegevallen:
o Toedienen van pijnbestrijdingsmiddelen zelf als ze de dood tot gevolg kunnen
hebben is geen euthanasie want het doel is pijnbestrijding.
o Zinloze of onverantwoorde medische ingrepen niet toepassen
o Wanneer medisch gezien de dood is ingetreden ( igv klinische dood) moeten
alle activiteiten gestaak worden behaleve activiteiten die nodig zijn om
lichaam in staat te houden voor transplantatie, wanneer een persoon bv. in
coma is en nog kunstmatig in leven rijst de vraag m.b.t. het stoppen van het
kunstmatig in leven houden hiervoor is er geen wet daarom is een uitspraak
van een rechter vereist.
o Recht om een (levensreddende/levensverlengende) behandeling te weigeren
(personen hebben een vrije wil)
3
, Wanneer dit door de wil van de ouders van een minderjarige gebeurt moet
dit worden getoetst door de jeugdrechter.
3) Rechtsstatuut van het lijk
Hierover is er weinig regelgeving. Een lijk is niet verhandelbaar in zake het zakenrecht
(res sacra). De wil van de overledene moet gerespecteerd worden m.b.t. de
beschikking van zijn lijk en de begrafenis.
o Lijkschouwing of obductie: dit is een onderzoek van een gespecialiseerde
geneesheer om bepaalde vaststellingen te doen m.b.t. het overlijden.
Lijkopening kan worden gevraagd door de nabestaanden onmiddellijk na het
overlijden (bv. bij wiegendood), in het raam van strafrechtelijk onderzoek (bv.
op bevel van onderzoeksrechter na moord) en civielrechtelijk als bewijs of
rechtens zeer jonge kinderen.
o Afstand van een lijk: is een wilsbeschikking van de overledene waarin hij
verklaart zijn lichaam af te staan aan een universiteit of een wetenschappelijk
onderzoekscentrum.
o Het wegnemen van organen bij transplantatie, bij iedereen mogen er organen
worden weggenomen tenzij verzet in bevolkingsregister of bij overlijden
zonder gekende oorzaak de anonimiteit moet wel bewaren blijven.
4) Formaliteiten bij het overlijden
(Art 55 BW) aangifteverplichting van overlijden aan ambtenaar van burgerlijke stand
van de plaats van het overlijden, met het oog op het opmaken van de
overlijdensakte. De geneesheer maakt een overlijdensattest op en geeft dit aan de
ambtenaar.
Afdeling 2. Biotechnologie en het recht
Lichaam en het recht
Het menselijk lichaam is geen voorwerp van het BW maar toont een publiekrechtelijk
statuut, hij kan niet over zijn eigen lichaam beschikken zoals over zijn goederen. (geen
beschikking van een rechtssubject over een ander rechtssubject)
A) De medische vooruitgang en vooruitgang in de wetenschap hebben problemen doen
ontstaan
o Gebruiken of hergebruiken van organen en/of substanties van het menselijk
lichaam wetgeving i.v.m. orgaantransplantatie en substantie van
menselijke oorsprong
o Noodzaak om nieuwe technieken te testen op mensen (de ontwikkeling en
gebruik van stamcellen horen hier ook bij) wet op proeven op mensen
o Mogelijkheid om diep in te grijpen in het probleem van menselijke
onvruchtbaarheid bescherming van het menselijke embryo
B) Verhoogde zeggenschap over het eigen lichaam
Door ontwikkelingen nieuwe wet voor abortus en euthanasie en tatoeage en piercing
C) Zorg voor de patiënten is in het recht vertaald
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Emiel1234. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.16. You're not tied to anything after your purchase.
