Gedetailleerde samenvatting van alle hoor- en werkcolleges. Alle colleges bijgewoond en aantekeningen gestructureerd genoteerd. Heb zelf een 8,5 gehaald met deze samenvatting. Inclusief alle uitwerkingen van de werkcolleges (+ aantekeningen docent) en bespreking van de belangrijke arresten.
- O.a.: voorwaarden voor strafbaarheid:
Menselijke gedraging
Die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving (d.o.)
Die wederrechtelijk is
En aan schuld te wijten
- Strafrechtelijke aansprakelijkheid is veelal ruimer. Bijvoorbeeld:
(Zware) mishandeling; slachtoffer dood in ambulance (Jan/Piet, mistig, kanaal)
Causaal verband?
Zware mishandeling: vrijspraak (gebroken neus)
Nieuwe vervolging wegens mishandeling mogelijk? (na onherroepelijk)
Nee, ne bis in idem (art. 68 Sr)
Moeder pleegt kindermoord (art. 291 Sr); OvJ legt art. 289 Sr ten laste
Kwalificatie? – art. 55 Sr
Legaliteitsbeginsel
- Art. 1 lid 1 Sr: ‘Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane
wettelijke strafbepaling’
- Breed (internationaal) erkend beginsel:
Art. 7 EVRM (vgl. EHRM Het legaliteitsbeginsel in Straatsburgs perspectief)
Art. 15 IVBPR
Art. 16 Grondwet
Art. 11 lid 2 Universele verklaring van de rechten van de mens
Art. 49 Handvest van de grondrechten van de EU
- APV: gemeenten mogen hierin strafrechtelijke wetten neerleggen (strafrechtelijk
legaliteitsbeginsel); strafvorderlijke niet (strafvorderlijk legaliteitsbeginsel)
- ‘Wettelijk’: wet in formele zin en wet in materiële zin
- Elementen van legaliteit:
Aansprakelijkheid op grond van een wettelijke bepaling
o Nullum crimen sine lege (incl. lex certa-vereiste)
o Nulla poena sine lege
Geen terugwerkende kracht
o Nulla poena sine lege praevia
Verbod van te extensieve interpretatie en analogieverbod
- Legaliteitsbeginsel is instrumenteel en rechtsbeschermend; het legitimeert en
limiteert de mogelijkheid van strafrechtelijk optreden
Door gedrag te omschrijven creëert de overheid een wettelijke basis om tegen dit
gedrag op te treden
, - Fundamenten van legaliteit:
Schuld en preventie: inzicht in de strafwaardigheid van gedrag; vermijdbaarheid
en verwijtbaarheid
Rechtsstaat: binding van de overheid aan de democratisch gelegitimeerde wet
(duidelijk en vooraf omschreven als strafbaar gedrag; niet meer straf opleggen
dan bij wet voorzien)
Rechtszekerheid als overkoepelend fundament (weten waar je aan toe bent)
- Lex certa dient kenbaarheid van het recht en daarmee rechtszekerheid
- Hoofdregel art. 1 lid 1 Sr: wet ten tijde van handelen
- Verbod van terugwerkende kracht betreft zowel de strafbaarheid als de straf
Verbod dient de kenbaarheid van het recht; rechtszekerheid
- Nuancering op hoofdregel van art. 1 lid 1 Sr: bij wetswijziging ten gunste van de
verdachte moet de nieuwe wet worden toegepast (art. 1 lid 2 Sr)
Verandering van wetgeving – wanneer is hier sprake van (art. 1 lid 2 Sr)?
1) Wijzigingen die verband houden met delictsomschrijving:
Veranderd inzicht van de wetgever omtrent de strafwaardigheid van de
onderwerpelijke gedraging (zoals tenlastegelegd)
Beperkt materiële leer
o Materieel: niet alleen wetswijziging aangaande de strafbepaling zelf, maar
ook andere inhoudelijk relevante wetswijzigingen die doorwerken in de
strafrechtelijke normstelling (vgl. HR Incest)
Casus: betrekking op wijziging BW. Vroeger meerderjarigheidsgrens
21, daarna 18. Iemand verdacht van incest waarin zij 16-19 jaar zou zijn
geweest. Nadat tot einde gekomen werd verdachte vervolgd, in de loop
van procedure vond wetswijziging plaats. Hierdoor t.a.v. periode waarin
kind 18 jaar had bereikt sprake van gunstige wijziging t.a.v. verdachte.
Wijziging BW was dus medebepalend voor uitleg strafrechtelijke
normstelling
o Beperkt: slechts veranderingen die voortvloeien uit veranderd inzicht
omtrent strafwaardigheid (vgl. wetgeving met tijdelijk karakter)
VB: Jachtverbod naar zijn aard tijdelijk, geen veranderd inzicht maar
ten tijde van inwerkingtreding algemeen verbod
2) Wijzigingen in regels van sanctierecht (specifieke sanctienormen en algemene regels
van het sanctiestelsel)
HR Lex Mitior: ‘Een sedert het plegen van het delict opgetreden verandering
[moet] door de rechter met onmiddellijke ingang – en dus zonder toetsing aan de
maatstaf van het gewijzigd inzicht van de strafwetgever omtrent de
strafwaardigheid van de vóór de wetswijziging begane strafbare feiten – worden
toegepast, indien en voor zover die verandering in de voorliggende zaak ten
gunste van de verdachte werkt’
Achtergrond: EHRM Scoppola: gebod om gunstigste bepalingen met
terugwerkende kracht toe te passen, ligt in art. 7 EVRM besloten
proportionaliteit van straftoemeting
o Ratio: niet alleen moeten strengere wetten niet met terugwerkende kracht
worden toegepast, impliciet moet nieuwe (mildere) wetgeving wel met
terugwerkende kracht worden toegepast
Rechtsmacht (jurisdictie)
- Uitgangspunt: territorialiteit
, VB: mishandeling Nederlander (paspoort) jegens andere Nederlander in Tilburg
Bevoegd: politierechter Zeeland-West Brabant (Breda)
Als geen soevereiniteit niet-ontvankelijkheid OvJ
- Art. 2 Sr: “De Nederlandse strafwet is toepasselijk op ieder die zich in Nederland aan
enig strafbaar feit schuldig maakt.”
VB: groep Chilenen, kinderporno, website ook in NL toegankelijk, digitaal
surveilleren
Hebben de Chilenen zich “in Nederland” schuldig gemaakt aan het plaatsen
van de kinderporno?
Ruim uitleggen!
“In Nederland” aanknopingspunten:
Materiële gedraging
Werking van het ‘instrument’ (VB: Azewijn^NL/DE – kanaal, lasso, verboden
uitvoer paard uitwerking vond in NL plaats)
Intreden van het gevolg (VB: HR Singapore – oplichting Fl. 92.000 vanuit
Singapore, Amsterdam als locus delicti aan te merken) (ook bij casus Chili?)
Uitvoeringshandelingen (VB: afpersing miljonair Kerkrade, kluisjes buitenland,
rechtsmacht NL strekte zich uit tot buiten NL gelegen plaatsen)
VB: witwassen, geld gestort op nummerrekening Keulen (HR: locus delicti mede in
Tilburg – beheer banksaldi (niemand doet het door werkelijk naar de bank te gaan),
waardoor de plaatsing voortduurt)
NB: Nederlands (lucht)vaartuig (art. 3 Sr) [vlagbeginsel: iedereen die zich buiten
NL aan boord van een Nederlands (lucht)vaartuig schuldig maakt aan…]
- Extraterritoriale rechtsmacht:
Nationaliteit/status verdachte (o.a. art. 7 en 8 Sr) [actieve personaliteitsbeginsel]
Nationaliteit/status slachtoffer (o.a. art. 5 Sr) [passieve personaliteitsbeginsel]
Aard delict (o.a. art. 4, 6 Sr)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JepvdBrink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.86. You're not tied to anything after your purchase.
