Vrijheid of Veiligheid?
zorgvuldig omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen in de zorg
Een kind vastbinden in zijn stoel, de deur van een lokaal op slot draaien of een kind
vasthouden door middel van fixatie, het klinkt heftig. Maar wat als dit voor de eigen
veiligheid van een kind gedaan wordt? Wat als een kind anders wegloopt of zichzelf pijn
doet? Dit zijn overwegingen die gemaakt moeten worden wanneer het gaat om het
inzetten van vrijheidsbeperkende maatregelen bij kinderen. Vrijheidsbeperkende
maatregelen zijn maatregelen die onder andere in de zorg gebruikt worden om de
bewegingsruimte van een kind te beperken. Het gebruik van deze maatregelen wordt ook
wel onvrijwillige zorg genoemd. Daarmee wordt bedoeld dat het tegen de keuzes van een
kind ingaat. Door tegen de keuzes van een kind in te gaan, ga je ook tegen zijn rechten in,
want volgens artikel 5 van het verdrag van de rechten van de mens heeft iedereen recht op
vrijheid en veiligheid. Maar hoe zorg je ervoor dat het hebben van vrijheid je veiligheid
niet vermindert, en dat het veilig zijn geen invloed heeft op de mate van vrijheid waar je
in leeft? Vrijheidsbeperkende maatregelen zouden alleen ingezet moeten worden wanneer
dit absoluut noodzakelijk is voor de veiligheid van een kind of de mensen in zijn of haar
omgeving, niet meer en niet minder.
Vrijheidsbeperking in de gehandicaptenzorg
Vrijheidsbeperkende maatregelen worden regelmatig gebruikt in de gehandicaptenzorg.
Het is voor veel medewerkers een gewoonte geworden om deze maatregelen toe te
passen. Een stoel met banden om een kind vast te zetten wordt niet meer gezien als een
vrijheidsbeperking, maar gewoon als zijn of haar stoel. Het lokaal achter je op slot doen is
zo’n gewoonte geworden dat je er niet eens meer over nadenkt. Zo beschrijft
orthopedagoog en onderzoeker Baukje Schippers in haar onderzoek over het afbouwen van
vrijheidsbeperkingen in de gehandicaptenzorg het voorbeeld van een smeerpak. Een
smeerpak is een pak gemaakt van een stof die niet kapot te maken is en een slotje op de
rug heeft. Bewoners in de gehandicaptenzorg krijgen dit vaak ’s nachts aan om te
voorkomen dat ze zich uitkleden en langdurig koud op bed liggen of dat ze hun
incontinentiemateriaal kapot maken. Veel medewerkers die al lang in de zorg werken
vinden dit pak heel gewoon, terwijl anderen dit zien als onnodige vrijheidsbeperking. Als
medewerkers niet eens bewust zijn van het feit dat zij werken met vrijheidsbeperkende
maatregelen, zullen zij ook niet verder nadenken over waarom dit nou eigenlijk nodig is en
of dit wel het beste is voor een kind. Neem nou het smeerpak als voorbeeld. Misschien zit
er wel een reden achter dat een kind kiest voor het uittrekken van zijn kleren. Misschien
voelt het kind een bepaalde onrust of stress en is dit een reactie op deze gevoelens. Door
het aantrekken van het smeerpak kies je er niet voor om de oorzaak van het probleem aan
te pakken, maar alleen de gevolgen. Hierdoor zullen de gevoelens van onrust of stress bij
een kind blijven en beperk je als medewerker de mate waarin je zorg bied aan een kind.
Een praktijkvoorbeeld
Om dit verder te onderbouwen wil ik jullie lezers voorstellen aan Tim. Tim is 6 jaar oud en
zit op groep - bij kinderdagcentrum - - in -. Door verandering in de medicijnen van Tim zit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller socialworkHU. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.