100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Samenvatting MA2: Problemen v Erfelijkheid, kind en adolescent - volledig partim genetica $5.89
Add to cart

Summary

Samenvatting MA2: Problemen v Erfelijkheid, kind en adolescent - volledig partim genetica

 42 views  1 purchase
  • Course
  • Institution

Dit bestand is een volledige samenvatting waarin alle slides met notities verwerkt zijn tot één geheel

Preview 4 out of 34  pages

  • January 9, 2023
  • 34
  • 2022/2023
  • Summary
avatar-seller
Problemen van Erfelijkheid, Kind en adolescent

MEDISCHE GENETICA
1. Inleiding tot Medische genetica
Definities
Klinische genetica
~ toepassen van genetisch onderzoek in de menselijke geneeskunde en gezondheidszorg
 Klinische-genetische diagnostiek
 erfelijke aandoeningen, afwijkingen, syndromen…
 Interpretatie en vertaling van laboresultaten
 Erfelijkheidsadvies
o Medische feiten begrijpen
o Inzicht in erfelijkheid en kans op overerving
o Keuzemogelijkheden
o Aanpassing/handelen om te optimaliseren
 actueel
~ enkel voor zeldzame, erfelijke aandoeningen (Mendeliaans)
Zeldzame ziekte
EU: < 1/2000
USA: minder dan 200.000 getroffene
Cijfers
 6-10% wereldbevolking wordt door zeldzame aandoening getroffen
 80% hiervan zijn genetisch
 Kenmerken
o Congenitaal
 bij geboorte of op kinderleeftijd
(niet elke congenitale afwijking is genetisch)
o Late-onset
o Zichtbaar/niet-zichtbaar
o Meeste geen GM
 met juiste behandeling en medische zorg; kwaliteit van leven verbeteren
+ levensverwachtingñ
o Mogelijkheid tot PND of PID/PGT
 Vaak duurt het jaren voor goede diagnose
 moet sneller gebeuren

Wanneer denken aan een erfelijke aandoening!!!
~ kapstokken
 Aanwezigheid dysmorfe kenmerken
 Clustering klinische afwijkingen
 combo: klinische kenmerken, labo-afwijkingen, persoonlijke en familiale VG
 Verdachte FA
 Aanwezigheid neurocognitieve stoonrnis

Stambomen
 Adviesvrager
= indexpt = proband
1

,Problemen van Erfelijkheid, Kind en adolescent
 aangeduid met pijl
 Man = vierkant, vrouw = bol
 Gekleurd = aangetast
 Dubbele streep = consanguin
 Drager/heterozygoot = half ingekleurd
 Gekleurd bolletje in grote bol = X-gebonden ~ drager

Verdachte familiale anamneses
 Op vroege leeftijd dementie
 Familiale anamnese spierziektes + Gower’s sign
 Ernstige recidiverende ziektes
+ L en G curve buigt af  denk aan muco!!  zweettest
 VG van miskramen
 Multiple congenitale afwijkingen in familie
 Dysmorfe (gelaats)kenmerken
 Floppy infant
hypotone baby: ~ spierzwakte, hyperlaxiteit?
 Vertraagde neurocognitieve/motore ontwikkeling
 Abnormaal gestalte
o Te groot? Pectus excavatum/carinatum?
o Scoliose?
o Arachnodactylie = fijne, lange vingers
 Clustering van symptomen die op het eerste zicht niets met elkaar te maken hebben
 Familiaal voorkomen van borst- en ovariumkanker (zeker op vroege leeftijd)

Interpretatie van een stamboom
 nodig om hypotheses voorop te stellen omtrent mogelijke onderliggende oorzaak
1/ chromosomale afwijking
~ combo multiple congenitale afwijkingen, dysmorfe kenmerken, MR,
meerdere miskramen…
 doet chromosomale afwijking vermoeden
2/ monogenische (Mendeliaanse) afwijking
- AD met voleldige of onvolledige penetrantie
- AR
- X-gebonden overerving (recessief of dominant)
- mitochondriale aandoening
3/ miltifactoriële aandoening (meeste)
4/ niet-genetisch bepaalde aandoening
Autosomaal dominante overerving
 Komt doorgaans voor in alle generaties
 Verticaal patroon ~ stamboom
 1 van ouders is meestal aangetast
 cave: ne novo mutaties!!
 Beide geslachten even grote kans
 Risico overerving
 50%
Bv.
Marfan, Huntington, HBOC (Hereditair Borst- en Ovariumcarcinoom Syndroom), Lynch
(HNPCC), achondroplasie, NF1
2

,Problemen van Erfelijkheid, Kind en adolescent
PITFALLS
Penetrantie
= proportie mensen met bepaald genotype die daadwerkelijk fenotype vertonen
--> gen hebben, maar geen kliniek
 Vele aandoeningen: geen volledige penetrantie
 Verschillende syndromen, verschillende penetrantie, maar ook binnen een
syndroom kunnen bepaalde kenmerken een verschillende penetrantie tonen
 Sommige hebben leeftijdsgebonden penetrantie ~ late-onset?
 bv. huntington
HBOC
- borstCA bij BRCA1 ~ 70% penetrantie tegen 80j
- ovariumCA bij BRCA1 ~ 45% tegen 80j
Zv Huntington
- 100% (volledig penetrant)
- penetrantie = leeftijdsgebonden (ñ vanaf 20-30j, volledig bij 60-65j)
- indien vader aangetast, age of onset ò (niet bij moeder)

Pleiotropie
= multiple fenotypische effecten van defect in 1 gen
~ vnl wanneer effecten niet duidelijk zijn gerelateerd aan elkaar
Birt-Hoff-Dubé syndroom
= genodermatose (FCLN-gen ~ folliculine) – AD
~ typische clustering van symptomen
- fibrofolliculomen vanaf 20-30j
- longcystes
- niertumoren
- symptomen startend vanaf volwassen leeftijd
MARFAN SYNDROOM
= één van meest frequente erfelijke BW-aandoeningen
- AD
- mutatie FBN1-gen ~ Fibrilline
- verlies elastinevezels in vele orgaansystemen
 PLEIOTROPIE: - mitralisklepprolaps, aortaworteldilatatie
- ernstige myoptie, luxatie ooglens
- groot, slank, lange ledematen, scoliose
- arachnodactylie, pectusafwijkingen
Variabele expressie
= waaier van symptomen en karakteristieken die gezien kunnen worden in
verschillende individuen met dezelfde genetische afwijking
 1 aandoening, verschillende kliniek
oorzaken
1/ modificerende genen
~ modificeren fenotype van genafwijking in ander gen
2/ omgevingsfactoren

NEUROFIBROMATOSE TYPE I (NF1)
~ zeer uitgesproken variabele expressie
 enorme invloed van modificerende genen (zelfs twins)
- AD (NF1-gen: loss-of-function tumorsuppressor gen)
3

, Problemen van Erfelijkheid, Kind en adolescent
- 50% sporadisch
- volledig penetrant, variabele expressie
 ≥ 6 café au lait vlekken
 Lisch noduli (iris)
 Botletsels
 Sproeten op plaatsen zonder zon
 ≥ 2 neurofibroma’s
 Opticaglioma’s
 Predispositie borstCA
Autosomaal recessieve overerving
 Horizontaal patroon door stamboom
~ ≠ kinderen aangetast, maar ouders en kinderen van die kinderen niet
Cave: vaak maar 1 persoon aangetast
 Beide ouders zijn drager, maar vertonen meestal geen ziekte
 Consanguiniteit: soms terugkerende AR-ziekte in meerdere generaties
~ lijkt op AD!
 Risico overerving
 25% (50% drager)
Bv.
Mucoviscidose, phenylketonurie (stofwisselingsziekten), spinale musculaire atrofie (SMA)
Opm. enzymdefecten
 meestal AR (anders te ernstig) <--> structurele EW meestal AD
X-gebonden recessieve overerving (geslachtsgebonden)
 Aangetaste individuen doorgaan jongens
 Vrouwen kunnen drager zijn (gezond)
 Aangetaste jongens via maternale lijn (krijgen X) verwant
 Nooit van vader op zoon
 Ouders en kinderen van aangetaste individuen: doorgaans gezond of drager
 Broers: 50% risico ook aangetast te zijn
 Zussen: 50% risico om gezonde drager te zijn
Bv.
Ziekte van Duchenne, hemofilie (A en B)
X-gebonden dominante overerving (geslachtsgebonden)
 Gelijkaardig aan AD
Maar: geen zonen van een aangetaste man heeft de aandoening
 Aandoening vaak milder, variabeler bij vrouwen dan bij mannen (1 vs 2 X)
 Cave: de novo mutaties (FA -?)
Bv.
Rett syndroom, Syndroom van Alport
Mitochondriale overerving
 Maternale overerving: mitochondriën via eicel
 Zowel jongens als meisjes kunnen mitochondriale ziekte hebben
 Mitochondriaal DNA
o Circulair, 37 genen
o rRNA, tRNA, enzymen belangrijk voor oxidatieve fosforylering (cel-AH)
Homoplasie
= situatie: enkel identieke mtDNA-kopieën in mitochondrion
Heteroplasie
= aanwezigheid van niet-identieke mtDNA-kopieën
4

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentGeneeskundeUGENT. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

53022 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$5.89  1x  sold
  • (0)
Add to cart
Added