Praktisch jeugdrecht
-Inleiding rond ontstaan van jeugdbescherming in Be
-wetgevend kader
-rechtbanken die oordelen over aspecten van de minderjarigen
-jeugddelinquentierecht
-jeugdhulpverlening in Vlaanderen
-rechtspositie van minderjarige in jeugdhulp
-burgerlijke aansprakelijkheid voor daden van minderjarigen
HOOFDSTUK 1: Inleiding rond ontstaan van
Jeugdbescherming
De rechten van kinderen en injongeren zijn vandaag wettelijk
geregeld. Dat biedt hen een welbepaalde bescherming
België
(onderwijs, huisvesting, aangepaste straffen…). Deze vormen
van bescherming lijken misschien evident, maar het Belgische
jeugdbeschermingsrecht is heel recent: Wet 15mei 1912 op de
Kinderbescherming. Aangezien het ontstaan pas begin 20 e eeuw
plaatsvond, is het aangewezen eens te kijken van waaruit dit
categoriale beleid gegroeid is.
Bij een categoriaal beleid maakt men een onderscheid tussen
categorieën (hier kind en volwassene).
Vooraleerst is het belangrijk te weten dat cultuur wordt
overgedragen door twee processen:
-proces van SOCIALISATIE: het zich eigen maken van waarden en
normen van een maatschappij
-proces van SOCIALE CONTROLE: formeel en informeel straffen
en bestraffen als die norm niet wordt nageleefd
deze processen maken evolutie en veranderingen in
maatschappij duidelijk!
Door de eeuwen heen is er lange tijd geen onderscheid gemaakt
tussen kinderen en volwassenen. Hoe men dan uiteindelijk
gekomen is tot een onderscheid hangt voor een groot deel af van
hoe men naar kinderen keek én de veranderingen die
maatschappij doormaakte die deze visie mogelijk maakten. We
denken dan vooral aan de opkomst van verschillende
wetenschappen. 2
, RAPPORTTITEL
Dit alles willen we nagaan door de geschiedenis rond socialisatie
en sociale controle te bekijken tot aan het ontstaan van die
eerste Kinderbeschermingswet in België (1912).
1) Het ontstaan van een categoriaal beleid
1.1) evolutie van de socialisatie
De manier waarop we nu naar kinderen kijken, is gegroeid en
geëvolueerd op basis van inzichten. Tot het einde van de
Middeleeuwen was er een gering verschil in hoe naar kinderen en
volwassenen gekeken werd. De Verlichting zorgde ervoor dat
men kinderen zal als aparte categorie. Men zag kinderen als de
toekomst.
1.1.1) geen kindbeeld
In vroegere tijden waren kinderen voor de leeftijd van 7 van geen
belang. Praktijken die dit aantonen: kindermoord, geen oog voor
meisjes, gewoonte om kinderen bij voedster te brengen,
kinderen werden ondergedompeld in ijskoude rivier, verbrand
met strijkijzer om epilepsie te bestrijden… Daarnaast waren ook
de onhygiënische omstandigheden de oorzaak van hoge
kindersterfte. We kunnen stellen dat een hoge kindersterfte leidt
tot gebrek aan interesse, maar men kan ook stellen dat
onverschilligheid
1.1.2) leidde tot hogere kindersterfte. Na de leeftijd
Aanzet tot kindbeeld
van 7 werden
Vanaf 16e eeuw zekwam
beschouwd als lichte
er al een volwassene.
verandering in het beeld
van kinderen. Jongens uit adelijke kring werden naar school
gestuurd, later volgden jongens uit lagere klassen en pas veel
later de meisjes. Verder ontwikkelden zich ook visies (17-18 e
eeuw) die aantonen dat kinderen belangrijker werden: zo heb je
de moralisten (kind wordt ‘slecht’ geboren, opvoeding hoort kind
‘goed’ te maken), romantici (Rousseau; kind is inherent ‘goed’,
invloed van buitenaf zorgt voor negatieve beïnvloeding). Twee
tegengestelde visies, maar men begint kind als apart persoon te
zien. Deze trend zette zich voort tijdens de verlichting en is van
cruciaal belang voor verdere uitbouw van categoriaal beleid.
Door de Verlichting werd het idee van de maakbaarheid van het
bestaan geboren.
Er ontstonden twee mensbeelden:
-kind is kneedbaar, maakbaar, evolueerbaar
-volwassene kent lot en rol in de maatschappij
2 begrippen die hierbij horen:
sociogenese: het apart gaan zien van volwassenen en kinderen
door maatschappelijke veranderingen
psychogenese: eigenschappen worden op bepaald moment
ontdekt en vanaf dan beschouwd als eigen aan kinderen (vb:
bewust worden van de koppigheidsfase => ontstaan van
3
, RAPPORTTITEL
Deze evolutie naar een aparte kijk op en behandeling van
kinderen zorgde er ook voor dat het recht mee ging in die
evolutie. Er ontstonden kinderwetten (zoals verbod op
kinderarbeid en de wet op leerplicht)
1.1.3) Huidige kindbeeld
Allen van huidige kindbeelden vertrekken vanuit een visie
waarbij ze het kind als een krachtige persoon met eigen
mogelijkheden zien. Ze kijken naar het kunnen.
De ontwikkelingsfases van kinderen volgen elkaar snel op,
waardoor men ziet dat die fases kwalitatief van elkaar
verschillen. Dat zorgt ervoor dat men kinderen binnen deze fases
op een andere manier benadert. Tijdens het doorlopen van die
fases zijn kinderen ook verschillend van volwassenen. Kinderen
zijn minder zelfstandig, nog niet actief op arbeidsmarkt…
1.2) Evolutie van de sociale controle (‘bestraffing’)
Tot niet zo heel lang geleden werd er weinig of geen verschil
gemaakt tussen kinderen en volwassenen. Als er een verschil
werd gemaakt, lag dit in de handen van pater familias of
baseerde men zich op ‘goddelijke overwegingen’.
Pas toen het kind ‘uitgevonden’ werd in de Verlichting, kwam er
een lichte wijziging in bewuste bestraffing van kinderen.
1.2.1) Vroege tijden tot Verlichting
-Oud-Romeinse recht: ‘Wet der XII tafelen’ maakte een
uitzondering voor ‘onmondigen’ (beschouwd als niet-huwbare
kinderen) om eigen straf te worden toegekend. Het ging over het
onderscheid tussen opzettelijke en niet-opzettelijke daden
stellen.
-Klassieke tijdvak: probeerde dat onderscheidt meer en meer te
verduidelijken door waarneembare gegevens zoals huwbare
leeftijd en geslachtsrijpheid. Verder ‘vult de sluwheid de leeftijd
aan’, hier is het uitzonderlijke gebruik van ‘oordeel des
onderscheids’ aanwezig (=het aanvoelen van goede en kwade)
zie: huidig strafrecht.
-val van Romeinse Rijk: de gewoonte bepaalde hoe men ‘recht’
spreekt en dit verschilde van stam tot stam
-11e eeuw: heropflakkering van Romeinse recht, aandacht voor
en het onderscheid van kind keerde terug
-13e eeuw: opkomst van staten zorgde voor drang naar
centralisatie, openbare orde en rust. Opsporen en bestraffen van
misdrijven werd belangrijk en een taak van de staat. Er kwamen
staatsfuncties die meer en meer accusatoir berechten (meer
rechten voor beklaagde) ipv voorheen gebruikte inquisitoire
systeem (rechter bepaalt alleen). 4Later ontwikkelde de praktijk,
waarbij rechter vrij kon beslissen.
-1532: eerste wettelijke verwijzing naar ‘oordeel des
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller louisehendrickx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.