Hoofdstuk 4 Vraagstukken in Nederland
4.1 De wereld van de waterschappen
Leerdoelen:
− Wat zijn waterschappen en wat zijn hun taken?
o Waterschappen zijn democratisch gekozen instanties die om de 4 jaar worden
gekozen. Waterschappen zorgen voor het waterbeheer in hun eigen gebied. Deze
gebieden zelf worden ook waterschappen genoemd. Taken: bescherming
hoogwater, zorgen voor voldoende grond- en oppervlaktewater, zorgen voor goede
waterkwaliteit, zuivering van afvalwater.
− Noem enkele projecten die de waterschappen uitvoeren:
o Zwakke schakels aanpakken, vervuild slib verwijderen, verdroging tegengaan en
energie winnen uit water.
− Wat is het overstromingsrisico in Nederland?
o We zijn nooit helemaal 100% veilig door extreem weer door klimaatverandering en
een stijgende zeespiegel. Maar er zijn wel veel maatregelen dus hoeven we ons niet
heel druk te maken.
Oorsprong en organisatie van de waterschappen
− Ruim voor jaartelling legden ze terpen aan om huizen en vee tegen hoogwater te
beschermen
− Eerste dijk in NL zo’n 2000 jaar geleden
− Door bevolkingsgroei steeds meer landbouwgrond nodig, waardoor behoefte ontstond om
grotere gebieden te bedijken
o Om dit te organiseren samenwerking met andere dorpen en buurtschappen nodig
− Hieruit ontstonden samenwerkingsverbanden en vanaf late middeleeuwen waterschappen
− Waterschappen zijn democratisch gekozen instanties (elke 4 jaar stemmen)
− Kerntaken waterschap ligt vast, maar wel verschillende keuzes die waterschappen nemen
Taken
− Waterschappen zorgen voor het waterbeheer in hun eigen gebied. Deze gebieden zelf
worden ook waterschappen genoemd
− Voor grootschalige projecten ligt verantwoordelijkheid bij Rijkswaterstaat (Deltawerken)
− Waterbeheer van waterschappen bestaat uit volgende taken:
o Bescherming tegen hoogwater
o Zorgen voor voldoende grond- en oppervlaktewater
o Zorgen voor een goede waterkwaliteit
o Zuivering van afvalwater
Zwakke schakels aanpakken
− Bescherming tegen hoogwater is vooral taak van waterschappen langs kust en grote rivieren
− Nederlandse duinen en dijken (waterkeringen) moeten superstorm en hoge waterstanden
kunnen weerstaan
− Waterschappen zorgen voor inspectie en onderhoud
Verdroging tegengaan
− Hoger gelegen delen van NL ook waterproblemen
o Veel zandgebieden grondwaterstand te laag (vooral nadelig voor natuurgebieden)
− Oorzaken: landbouw, aanplant van naaldbossen en natuurlijke ontwikkeling van heide naar
bos
− Door verdroging dreigden planten- en diersoorten uit gebied te verdwijnen
Vervuild slib verwijderen
− In sliblaag op bodem zitten veel chemische stoffen, zoals fosfaten
− Vaargeul dieper maken → boten minder bodemzand omhoog wervelt → water helderder
, Energie winnen uit water
− Zuivering afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties
o Grovere materiaal door bezinken en zeven uit water gehaald
o Bacteriën zorgen vervolgens voor biologische afbraak van meeste afvalstoffen
(fosfaten en nitraten)
− Water hierna 95% schoon, genoeg om in beek of rivier te lozen (natuur zuivert verder)
− Een van de restproducten rioolwaterzuivering is slib
o Door vergisten omgezet in biogas, dat gebruikt
wordt om energie op te wekken
− Behalve energie levert afvalwater ook nuttige grondstoffen
op, hiermee kunnen producten als bioplastic, papier en
kunstmest gemaakt worden
Is Nederland nu veilig?
− Nog steeds niet 100% veilig
− Door eerdere overstromingen zijn extra maatregelen
genomen, grotendeels al uitgevoerd
− Er kunnen onvoorziene dingen gebeuren (extreem weer
door klimaatverandering of zeespiegel die stijgt sneller dan
dat we denken)
4.2 De stroomgebieden van Rijn en Maas
De stroomgebieden vergeleken
− Stroomgebied van de Rijn
o 185.000 km2 groot
o Bronnen: in Zwitserse Alpen
o Gemengde rivier
o Sterk vertakt stroomstelsel
− Stroomgebied van de Maas
o 35.000 km2 groot
o Bron: Noordoost-Frankrijk
o Regenrivier (geen gletsjers in bovenloop)
− Waterscheiding: grens tussen stroomgebieden van 2 rivieren
Waterafvoer
− Afhankelijk van vijf factoren:
o Hoeveel neerslag valt er?
o Hoeveel water verdampt er?
▪ Aan de oppervlakte
▪ Via de vegetatie
− Hoeveel water wordt er vastgehouden?
o Vastgehouden in of op de bodem (retentie)
− Hoeveel water wordt er opgeslagen in stilstaand en langzaam stromend water?
o Berging in sloten, vennen en meren
− Hoeveel water wordt er verbruikt door de natuur en door de mens?
Retentie en berging
− Vasthouden van water door het landschap
o Vertragingstijd in natuurlijk landschap:
lang
o Vertragingstijd in cultuurlandschap:
korter
− Debiet: waterafvoer van een rivier per seconde
− Regiem: jaarlijkse verdeling van de waterafvoer van een rivier
− Piekafvoer: maximale afvoer van een rivier
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liekevandemaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.96. You're not tied to anything after your purchase.