Samenvatting - Inleiding tot het recht - 2022/2023 - UAntwerpen (schakel milieuwetenschappen)
25 views 1 purchase
Course
Inleiding Tot Het Recht
Institution
Universiteit Antwerpen (UA)
Dit is een zéér gedetailleerde samenvatting van het van "Inleiding tot het recht' uit het jaar . De samenvatting is énorm volledig en bevat leerstof uit zowel de lessen, de slides en het boek. Alles staat hierin verklaard aan de hand van voorbeelden en overzichtelijke schema's. Ikzelf was met de...
1. Essentie en indeling van het recht ............................................................................................................ 5
INLEIDING .................................................................................................................................................................. 5
a. Begrip “Recht” ........................................................................................................................................... 5
b. Normenstelsels ........................................................................................................................................... 8
c. Waarom “recht”? ....................................................................................................................................... 9
d. Rechtsgeschiedenis .................................................................................................................................. 9
e. Kenmerken van het recht...................................................................................................................... 9
INDELING VAN HET RECHT ............................................................................................................................ 10
a. Indeling van het recht .......................................................................................................................... 10
b. Dwingend recht VS Aanvullend recht ........................................................................................... 13
c. Rechtssubject VS Rechtsobject......................................................................................................... 13
d. Rechtsmisbruik........................................................................................................................................ 14
2. Bronnen van het recht en rechterlijke organisatie ......................................................................... 15
BRONNEN VAN HET RECHT ............................................................................................................................ 15
a. Rechtsbronnen – Internationaal (VN) en supranationaal (EU) .......................................... 15
b. Staatsstructuur........................................................................................................................................ 16
c. Rechtsbronnen – Nationaal ................................................................................................................ 17
d. Taak van de rechter ............................................................................................................................... 22
e. Behoorlijke rechtsbedeling ................................................................................................................ 23
RECHTERLIJKE ORGANISATIE .................................................................................................................... 24
a. Supranationaal ........................................................................................................................................ 24
b. Nationaal .................................................................................................................................................... 25
3. Personen- en familierecht ........................................................................................................................... 30
BASISBEGRIPPEN ................................................................................................................................................ 30
a. Rechtssubjecten ...................................................................................................................................... 30
b. Rechtsbekwaamheid ............................................................................................................................. 31
c. Handelingsbekwaamheid .................................................................................................................... 31
d. Rechtshandeling ..................................................................................................................................... 32
e. Rechtsfeit ................................................................................................................................................... 32
AFSTAMMING .......................................................................................................................................................... 33
a. Natuurlijke afstamming ....................................................................................................................... 33
b. Adoptie ........................................................................................................................................................ 33
IDENTIFICATIE VAN DE PERSOON ............................................................................................................. 35
MINDERJARIGHEID ............................................................................................................................................ 37
Pagina 2 van 107
,HUWELIJK ................................................................................................................................................................ 39
ECHTSCHEIDING .................................................................................................................................................. 42
4. Verbintenissenrecht ...................................................................................................................................... 44
VERBINTENISSEN ................................................................................................................................................ 44
a. Definities .................................................................................................................................................... 44
b. Bronnen van verbintenissen .............................................................................................................. 45
c. Soorten verbintenissen ........................................................................................................................ 46
d. Einde van verbintenissen .................................................................................................................... 47
5. Bijzondere overeenkomsten en aansprakelijkheid.......................................................................... 48
OVEREENKOMSTEN ............................................................................................................................................ 48
a. Grondbeginselen ..................................................................................................................................... 48
b. Ontstaan van overeenkomsten ......................................................................................................... 49
c. Soorten overeenkomsten ..................................................................................................................... 50
d. Geldigheid .................................................................................................................................................. 51
e. Nietigheid ................................................................................................................................................... 53
f. Gevolgen overeenkomst tussen partijen ...................................................................................... 54
g. Gevolgen overeenkomst voor derden............................................................................................. 55
h. Einde overeenkomst .............................................................................................................................. 56
BIJZONDERE OVEREENKOMSTEN.............................................................................................................. 57
a. Huur - Verhuur ........................................................................................................................................ 57
b. Koop -Verkoop .......................................................................................................................................... 61
AANSPRAKELIJKHEID ....................................................................................................................................... 63
a. Soorten aansprakelijkheid ................................................................................................................. 63
b. Zaken en producten ............................................................................................................................... 68
c. Dieren .......................................................................................................................................................... 69
d. Gebouwen................................................................................................................................................... 69
e. Objectieve aansprakelijkheid foutloze vergoedingsplicht ................................................... 69
6. Huwelijksvermogensrecht .......................................................................................................................... 70
Secundair huwelijksrecht ................................................................................................................................... 70
Wettelijk stelsel ....................................................................................................................................................... 71
a. Eigen vermogen ....................................................................................................................................... 71
b. Gemeenschappelijk vermogen .......................................................................................................... 72
c. Schulden ..................................................................................................................................................... 74
Huwelijkscontract .................................................................................................................................................. 75
a. Echtscheiding ........................................................................................................................................... 77
7. Erfrecht ............................................................................................................................................................... 78
a. Testamentair erfrecht ........................................................................................................................... 78
Pagina 3 van 107
, b. Intestaat erfrecht .................................................................................................................................... 80
8. Arbeidsrecht ..................................................................................................................................................... 83
Principes van het arbeidsrecht ........................................................................................................................ 85
a. Indeling ....................................................................................................................................................... 85
b. Kenmerken ................................................................................................................................................ 85
c. Axioma ......................................................................................................................................................... 86
Individueel arbeidsrecht ..................................................................................................................................... 86
a. Aanwerving ............................................................................................................................................... 86
b. Tewerkstelling ......................................................................................................................................... 87
c. Beëindigen ................................................................................................................................................. 89
Collectief arbeidsrecht ......................................................................................................................................... 92
9. Vennootschapsrecht ...................................................................................................................................... 94
a. Begrippen en basis ................................................................................................................................. 94
b. Vennootschapstypes .............................................................................................................................. 97
c. Oprichting................................................................................................................................................ 101
d. Interne werking..................................................................................................................................... 103
10. Socialezekerheidsrecht .......................................................................................................................... 104
a. Toepassingsgebied ............................................................................................................................... 106
b. Financiering............................................................................................................................................ 106
Pagina 4 van 107
,1. Essentie en indeling van het recht
INLEIDING
a. Begrip “Recht”
“Recht” → 2 betekenissen:
1) Subjectief recht = mijn/jouw recht op iets, om iets te doen of niet te doen.
➢ Toegepast op een situatie.
➢ Vb.: een fietser wordt aangereden door een auto en heeft dus recht op een
schadevergoeding omdat er in het objectief recht een regel hierover bestaat.
2) Objectief recht = geheel van rechtsregels die op een bepaald oment en plaats bestaan.
➢ Het objectief recht verleent subjectieve rechten.
1 2
‘Dat recht heb je niet, want het recht verbiedt het je.’
→ Deel 1: Subj. Recht
→ Deel 2: Obj. recht
Pagina 5 van 107
,Wat is “recht”?
1) Vereiste van gezag
a. Recht wordt opgelegd door ‘bevoegde politieke autoriteit’
i. Democratisch verkozen regelgevende organen
= De overheid (hangt af van de staatsvorm). Bij ons is dit het
parlement (verschillende)
ii. Normenhiërarchie
= Niet alle regels zijn even belangrijk
iii. Bevoegdheidsverdeling
b. Recht kan worden afgedwongen
i. Rechterlijke macht
= Zorgen dat regels worden nageleefd (mechanismen in plaats)
ii. Arbitrage
= Private rechtsspraak op basis van een overeenkomst tussen partijen
(vb.: dispuut met bedrijven: i.p.v. naar de rechtbank te gaan maken zij
een overeenkomst, er zijn een oneven aantal ‘rechters’ (= technisch
geschoolde mensen) die beslissen)
iii. Gemeentelijke Administratieve Sancties
= GAS-boetes → verschillende van gemeente tot gemeente
2) Geheel van bindende regels
a. Gedragsregels
i. Gebodsbepalingen (MOETEN)
= Vb.: Belastingaangifte doen bij de fiscus, …
ii. Verbodsbepalingen (NIET MOGEN)
= Vb.: Fraude, …
iii. Verlofbepalingen (MOGEN, MAAR NIET MOETEN)
= Vb.: forfaitair bedrag aftrekken (cadeaus, vervoerskosten,
materiaalkosten, …)
Pagina 6 van 107
, b. Afdwingingsregels
= Regels m.b.t. instellingen en procedures voor toepassingen en
afdwingingen
(Vb.: Regels rond politie, parket, …)
c. Wijzigingsregels
= Regels m.b.t. instellingen en procedures voor wijzigingen van het recht
(Vb.: homoseksualiteit)
d. Technische regels
= Deze zijn soms goed, maar soms ook wrang in bepaalde situaties …
(Vb.: verjaringen, …)
Definitie ‘recht’:
Rationeel opgebouwd geheel van enerzijds precies afgelijnde begrippen en anderzijds normen
waaraan van overheidswege opgelegde (erkende) straffen kleven, die langs instellingen worden
afgedwongen en waarvan het de bedoeling is e orde in de samenleving te organiseren, te
handhaven of te herstellingen.
Pagina 7 van 107
,b. Normenstelsels
➢ Rechtsregels → Wat wij bekijken in ons rechtssysteem! (afdwingbaar)
Maar ook:
➢ Sociale en etiquetteregels (Niet afdwingbaar)
➢ Morele regels = ethiek (Niet afdwingbaar)
➢ Godsdienstige regels (Niet afdwingbaar)
Recht moet rechtszeker zijn.
1) Duidelijke regels.
2) Rechters eindigen conflicten door uitspraken te doen.
3) Uitspraken worden nageleefd.
4) Ook de overheid houdt zich aan de uitspraken.
+
Recht moet rechtvaardig zijn.
Pagina 8 van 107
,c. Waarom “recht”?
Regels die een zekere orde brengen in de samenleving en rust in de onderlinge verhoudingen
tussen individuen en groepen.
➢ Historisch gedetermineerd
➢ Bepaalde (tijdsgebonden) ideologie (links VS rechts)
➢ Politiek, sociaal ene economisch systeem
➢ Realisatie van een beleid (onder druk van lobby’s)
➢ Doen naleven van bepaalde morele regels
➢ Aansprakelijkheid → aquila (= aquiliaanse aansprakelijkheid)
= Voor schade die men een ander (buiten contractueel verband) veroorzaakt
➢ Bepaalde adagia (= spreuken/korte zinnen in het Latijn)
Vb.: “In dubio pro reo” = In twijfel het voordeel van de beklaagde kiezen
Code Napoleon
➢ Burgerlijk wetboek (1804)
e. Kenmerken van het recht
➢ Nemo censetur ignorare legem
= niemand wordt geacht de wet niet te kennen!
➢ Dezelfde regels voor iedereen in dezelfde situatie
➢ Rechtsbedeling
= zuiver individuele toepassing van het recht ( ≠ common law)
➢ Specifieke normen en begrippen
Vb.: Verantwoordelijk zijn voor iets ≠ aansprakelijk zijn voor iets
Vb.: Moord ≠ doodslag
Pagina 9 van 107
, INDELING VAN HET RECHT
➢ Territorium
➢ Inhoud
➢ Afdwingbaarheid
a. Indeling van het recht
A. Internationaal recht = Volksrecht
= Status en verhoudingen tussen internationale publiekrechtige rechtspersonen/staten.
(Vb.: NATO, VN (Volkenrecht), …)
Internationale regels kunnen zelfde /niet ingeroepen worden omdat ze géén
rechtstreekse werking hebben op nationaal vlak → “Gentleman-agreement”
B. Intranationaal recht = Grensoverschrijdend recht
= Regels die uitgevaardigd zijn door organen van instellingen die opgericht zijn door
staten, waaraan deze staten een deel van hun soevereine macht hebben overgedragen.
(Vb.: Europees recht)
C. Nationaal recht
a. Publiekrecht
➢ De overheid die optreedt als overheid (= openbaar gezag)
(Vb.: Overheid kan gronden onteigenen = monopolie van geweld)
➢ Verhouding tussen overheid/staat en burger → Ongelijke verhouding!
➢ Regels van openbare orde → Je kan van deze regels niet afwijken!
Grondwettelijk recht
= Omvat alle rechten gebaseerd op de grondwet (basiswetgeving)
= Regelt inrichting van de staat, bevoegdheden v/d organen v/d staat, grondwetten, …
= De grondwet bevat een aantal bepalingen die fundamentele rechten erkennen
Pagina 10 van 107
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Milieuwetenschappen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $21.91. You're not tied to anything after your purchase.
