Samenvatting Psychologische Thema's - Leertheoretisch Perspectief
Vet gedrukte zinnen/woorden = belangrijk (!) uit de cursus
Link met filmpjes
Cursus en ppt met notities als leidraad
Eén van de kritische reacties op het
psychodynamisch perspectief komt vanuit de
leertheorie of het behaviorisme.
1.2 Mensbeeld leertheoretische benadering
De leertheorie houdt zich bezig met het
bestuderen van het waarneembare gedrag
van mensen. “Want, we kunnen van de mens
alleen ‘met zekerheid’ iets weten over
datgene wat we aan de buitenkant
waarnemen: het uiterlijke gedrag”.
Innerlijke factoren (emotie, cognitie,
geheugen, …) worden niet ontkent, maar ze
zijn, volgens de leertheorie, niet objectief te bestuderen. Menselijk gedrag wordt beschouwd als een
respons (antwoord of reactie) van een persoon op een stimulus (prikkel) die van buiten komt. Gedrag
is dus te stellen als: S – R (Stimulus/prikkel – Respons/antwoord).
Hier-en-nu: gedrag wordt in stand gehouden omdat het ‘nu’ prettige ervaringen oplevert en niet
omdat men bepaald is door vroegkinderlijke ervaringen (= psychodynamisch perspectief).
Mensen komen op de wereld als een onbeschreven blad. Pas na de geboorte wordt iemand
‘ingekleurd’ door omgevingsinvloeden. Dit houdt een optimistisch mensbeeld in: mensen zijn te
kneden en te vormen door het manipuleren van de omgevingsvariabelen. Een mens geeft dus niet
zelf richting aan zijn leven, maar wordt door de invloed van de omgeving bepaald. Al het gedrag van
een persoon is in de loop der jaren aangeleerd.
De leerprocessen (= de wijze waarop mensen leren) staan dus centraal in de leertheorie. Volgens
deze benadering is er geen wezenlijk verschil tussen hoe mensen en dieren leren. Bij beiden wordt
gedrag bepaald door dezelfde leerprocessen. Ook hoe kinderen gedrag aanleren, gebeurt via
dezelfde wetmatigheden.
1.3 De leertheorie
1.3.1 Definitie van ‘leren’
Leren is:
- Het ontstaan van een (relatief permanente) verandering in het gedragspatroon of in het
potentiële gedrag.
- Door middel van oefening of ervaring.
1
, 1.3.2 Centrale begrippen: stimulus en respons
Binnen de leertheorie zijn twee begrippen heel belangrijk: stimulus (prikkel) en respons. Een
stimulus is elke aanleiding waardoor we geprikkeld of gestimuleerd worden en wat het gedrag zal
beïnvloeden (bv.: als ik bij het kijken van een film tranen in de ogen krijg, dan is een bepaalde scéne
uit de film de stimulus die mijn gedrag beïnvloedt).
Behavoristen (wetenschappers uit de leertheorie) bestudeerden
enkel externe prikkels, dus stimuli uit de omgeving. Innerlijke
prikkels, die zich binnenin de mens afspelen, onderzochten ze niet.
Een ander woord voor respons is gedrag of reactie. De respons is het gedrag die door de stimulus
wordt uitgelokt. De respons is verbonden aan de stimulus. De respons kan zichtbaar gedrag zijn of
een niet zichtbaar gevoel zijn (bv.: huilen is een zichtbare respons; zich verdrietig voelen is een
onzichtbare respons). De leertheorie focust zich enkel op openlijke (zichtbare) responsen.
1.3.3 De leerprocessen
In de theorievorming over het leren binnen het leertheoretisch perspectief worden vier
leerprocessen onderscheiden:
- De klassieke conditionering of het signaalleren
- De operante conditionering of het instrumenteel leren
- Het model – leren of het leren door imitatie
- Het ervaringsgericht leren
1.4 De klassieke conditionering
Filmpjes: Windesheim kennisclip - Klassieke Conditionering - YouTube + Het verschil tussen klassieke
en operante conditionering - Peggy Andover - YouTube + Wie was Pavlov? - YouTube
Deze vorm werd ontdekt door Pavlov toen hij de spijsvertering van honden bestudeerde.
1.4.1 Definitie van klassieke conditionering
Klassieke conditionering is het gezamenlijk
aanbieden of toevallig samenvallen van stimuli,
net zolang tot de oorspronkelijke neutrale
stimulus een geconditioneerd respons uitlokt.
Bv.: wanneer een baby opgewonden spartelt met
de benen en zwaait met de armen wanneer het
de papfles ziet, dan is de papfles de prikkel en
het gedrag van de baby de reactie die erop volgt.
Zowel de prikkel (de papfles) als de reactie
(gedrag van het kind) worden ‘ongecondioneerd’ genoemd omdat het gedrag van het kind een voor
de hand liggende reactie is die volgt op het zien van de papfles.
Stel je een tweede prikkel voor: het geluid van de microgolfoven laat horen telkens de papfles is
opgewarmd. Wanneer beide prikkels zich samen (of kort na elkaar) voordien net voor je de baby eten
geeft, dan kan het gebeuren dat de baby al opgewonden zwaait met de armen en spartelt met de
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jstudent91. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.59. You're not tied to anything after your purchase.
