Pijn en trauma
Inhoudsopgave
College 1: Introductie.............................................................................................................................2
College 2: Orofaciale pijn........................................................................................................................3
College 3: Neuropathische pijn...............................................................................................................5
College 4: Kroon- en wortelfracturen.....................................................................................................7
College 5: Luxaties, avulsie en wortelresorptie......................................................................................9
College 6: Wortelresorpties..................................................................................................................14
College 7: Aangezichtsletsel en ontstekingen.......................................................................................15
College 8: Infecties in het hoofdhalsgebied..........................................................................................20
1
,College 1: Introductie
Tandletsel komt in verschillende vormen voor (van minder erg naar erg):
Kroonfractuur ongecompliceerd
Kroonfractuur gecompliceerd
Wortelfractuur (horizontaal)
Luxaties (lateraal, extrusief, intrusief)
Avulsie
Trauma’s kunnen ook late complicaties geven van eerdere voorvallen en kunnen ook samen
voorkomen. Voor de prognose maakt het uit in welke ontwikkelingsfase iemand zit (jong,
open apex/gesloten apex).
Termen:
Partiele pulpotomie = pulpaweefsel van deel pulpa kamer verwijderen
Volledige pupotomie = pulpaweefsel van hele pulpa kamer verwijderen
Pulpectomie = verwijderen van pulpa kanalen
Wortelkanaalbehandeling = pulpectomie, spoelen en weer vullen (de hele
behandeling)
Ongecompliceerde kroonfractuur
Geen pulpa exponatie
Pulpa necrose na een ongecompliceerde kroonfractuur komt weinig voor, maar is
sterk afhankelijk van overig tandletsel, soort behandeling en fase wortelontwikkeling
Over het algemeen weinig complicaties voor lange termijn
Gecompliceerde kroonfractuur
Pulpa ligt bloot/ge-exponeerd
Directe pulpa-overkapping
(partiele) pulpotomie: Als bloeding pulpa onder controle is, geen/gering ander
tandletsel en retetie t.b.v. restauratie
Pulpectomie: als het niet stopt met bloeden of de pt pas veel later komt. Bij open
apex liever niet, want dan ontwikkeld die niet meer goed
o Amputatie met diamantboor
o Irrigratie met fysiologisch zout
o Bloeding onder controle
o MTA
o Afsluiten met composiet
Wortelfractuur (horizontaal)
Constateren op rontgenfoto: horizontale fractuurlijn, kan
er uit zien als twee lijnen door inschietrichting
Repositie, zo snel mogelijk met semirigide splak van 4
weken
Goede prognose
Eventueel endo tot fractuurlijn en niet verder, want
apicaal blijft meestal vitaal
2
, Luxatie
Subluxatie: Beweging maar geen verplaatsing
Lateraal: Naar buiten verschoven
Extrusie: Naar onder verschoven
Intrusie: Naar binnen verschoven. Ernstigste vorm van tandletsel omdat ook de
structuren er omheen worden beschadigd. Wachten op spontane erupie of met een
tang/orthodontisch naar beneden trekken.
Prognose is afhankelijk van schade aan PDL en pulpa. Pulpa bij luxaties vaak irreversibel
beschadigd, waarna het kanaal nectorisch wordt en geinfecteerd. Bij open apex kan er nog
gewacht worden.
Complicaties:
Ankylose: botgroei waar luxatie was. Oplossing is korten spalken (2-4 weken, meer
richting 2 weken), omdat fysiologische beweging kan helpen tegen ankylose. Endo
moet beginnen binnen 2-3 weken tegen ontstekingsresorptie.
Volledige obliteratie kanaal
Externe resporptie
Oppervlakte resporptie: self-limiting. Randen van wortel wordt geresorbeert, geen
radiolucentie
Onstekingsresorptie: Randen van wortel geresorbeerd door lekkende bacterien uit
wortelkanaal richting parodontale ruimte, wel radiolucentie door verlies weefsel. Gaat
heel snel. Oplossing = endo
Vervangingsresorptie: dentine wordt vervangen door bot. Door schade aan PDL.
Geen endo want probleem ligt niet bij pulpa.
Avulsie
Onmiddellijke repositie en semi-rigide spalken 2-4 weken + endo
Prognose hangt sterk af van van extra-orale periode, transportmedium en fase van
wortelvorming. Langer dan 30 min uit mond, kans voor genezing is erg klein. <30 min wel
kans.
Kans op pulpanecrose
Extrusie
o Open apex: 10%
o Gesloten apex: 80%
Intrusie
o Open apex: 60%
o Gesloten apex: 100%
Lateraal
o Open apex: 10%
o Gesloten apex: 60%
College 2: Orofaciale pijn
Melzack & Wall pijnpoortmodel (1965):
Transductie: omzetten stimuli naar zenuwpulsen
Transmisse: geleiding van zenuwpulsen naar centraal
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tamaratenhoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.75. You're not tied to anything after your purchase.