Summary
Samenvatting Geschiedenis van democratische in Mederland H3, 4 en 5
- Course
- Level
Samenvatting van de geschiedenis van democratische rechtsstaat in nederland. Belangrijkste gebeurtenissen van Willem I tot Pim Fortuyn
[Show more]
Seller
Follow
IndigoVermeulen
Content preview
1814: nederland werd een constitutionele monarchie (positie koning in grondwet vastgelegd)- grondwet (1815)
- willem I
congres van wenen:
- Nederland en belgië werd 1 staat
- nieuwe grondwet→koning veel macht
- TK: trapsgewijs districtenstelsel
- EK: benoemd door koning
- censuskiesrecht (als je veel belasting betaalde)
- koninklijk besluit: koning kon om parlement heen (wetgevende macht)
- ministeriële aanstelling (uitvoerende macht
- parlement recht van initiatief
1830: zuidelijke nederlanden in opstand tegen bestuur willem II→onafhankelijke staat België
willem stuurt soldaten
1839: willem II erkende dat hij verloren had
- koning wilde trouwen met hofdame uit belgië (KATHOLIEK) dit ging veel te ver. de
tweede kamer dwong de koning akkoord te gaan met 2 aanpassingen van de
grondwet:
- ministers werden strafrechtelijk verantwoordelijk
- iedere wet moest voorzien worden van de handtekening van de mede
verantwoordelijke minister
- Willem I vond iedere vorm van ministeriële verantwoordelijk onacceptabel. hij trad af
en vertrok naar Berlijn
1840/1849: koning willem II
- had nog zeer grote invloed op het landsbestuur
1845: onvrede nam toe omdat het economisch slecht ging met Europa
1848: opstanden tegen de monarchie braken uit in europa, liberalen en socialisten willen
van (ouderwetse) grondwet af→Willem II laat Thorbecke (liberaal) nieuwe grondwet
schrijven zodat de macht in nederland meer democratisch verdeeld zou worden (begin
parlementaire stelsel)
- koning werd onschendbaar (ministers verantwoordelijk voor het beleid)
- raad van state werd adviesorgaan van de hele regering
- parlement kreeg recht van amendement, recht van interpellatie, recht van
enquête, (had al initiatief)
- leden van de tweede kamer, gemeenteraden en provinciale staten werden
rechtstreeks gekozen door de burgers die kiesrecht hadden, de leden van de eerste
1e kamer kamer via getrapt kiesrecht (door leden van de provinciale staten)
- burgerrechten uitgebreid en scheiding kerk en staat
- districtenstelsel
- nog geen sprake van democratie door het censuskiesrecht: kiesrecht beperkt tot
burgers die intellectueel, geestelijk en economisch zelfstandig een goede keuze
konden maken (rijke burgers)
, klassieke liberale rechtsstaat: een staat die volgens liberale principes was georganiseerd
- tegenstanders in die tijd spraken van een nachtwakersstaat: staat waar de overheid
zich zo weinig mogelijk bemoeit met de burgers (klassiek liberalen).
- later veranderde nederland in een verzorgingsstaat
- door de nieuwe grondwet en het censuskiesrecht kreeg de rijke burgerij het voor
het zeggen, arbeiders hadden nog geen enkele politieke invloed
1849: Willem III (probeert grondwet te breken maar lukt niet
- tegen politieke ministeriële verantwoordelijkheid
Aprilbeweging (1853): protesten van de kant van de protestanten nadat de paus besloot
een kerkprovincie op te richten met een aartsbisdom en bisdommen (minister-president
Thorbecke had geen bezwaar vanwege de scheiding tussen kerk en staat die in de
grondwet was opgenomen. willem doet uitspraak→ministers verantwoordelijk→Thorbecke
treed af
- machtsstrijd tussen Willem III en parlement
Twisten Tijd en begin verzuiling (1870/1917)
door de schoolstrijd, de kiesrechtkwestie en de sociale kwestie gingen kamerleden zich
organiseren in politieke partijen
- schoolstrijd: confessionelen wilden dat het bijzonder onderwijs ook werd
gefinancierd door de overheid (net als het openbaar onderwijs)
- kiesrecht: confessionele, socialistische en progressief liberale kamerleden streefden
naar invoering van kiesrecht voor iedereen
- sociale kwestie: hoe ver moest de overheid gaan bij de bescherming van
zwakkeren in de samenleving en de bestrijding van armoede
confessionele:
- katholieken en protestanten
- ARP (anti revolutionaire partij): onder abraham kuyper. een aantal protestanten dat
tegen kiesrechtuitbreiding was scheidde zich af en richtte de CHU (christelijke
historische unie) op
- RKSP (rooms katholieke staatspartij): eerste landelijke katholieke partij
- bundelde mensen van verschillende maatschappelijke klassen via het geloof in een
partij. omdat de partijtop rekening moest houden met de belangen van zowel hogere
klassen als de arbeidersklasse en de middenklasse waren de partijprogramma’s op
sociaaleconomisch gebied wat vager→confessionele konden zowel met liberale als
met met sociaaldemocratische partijen regeringscoalities vormen
socialisten:
- arbeiders
- geïnspireerd door Karl Marx die betoogde dat de ongelijkheid in de samenleving
gevolg was van een oneerlijke verdeling van de productiemiddelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IndigoVermeulen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now