Samenvatting Geschiedenis Werkplaats havo, hoofdstuk 9: de tijd van de wereldoorlogen. Paragraaf 9.1: de Eerste-Wereldoorlog, paragraaf 9.2: de economische wereldcrisis, paragraaf 9.3: de totalitaire systemen, paragraaf 9.4: propaganda en communicatie, paragraaf 9.5: de Tweede Wereldoorlog, paragra...
Hoofdstuk 9: De tijd van de wereldoorlogen
-9.1: De Eerste Wereldoorlog
-Oorzaken van de oorlog
● Bondgenootschappen
● Nationalisme
● Militarisme
● Frankrijk wilde wraak voor het verlies van Elzas-Lotharingen.
● Duitsland bouwde een grote vloot (wilde meer macht) → Groot-Brittannië
voelde zich daardoor bedreigd.
● Bosnië-Herzegovina was ingelijfd door Oostenrijk-Hongarije → Serven in dit
land wilden zich aansluiten bij het Koninkrijk Servië en niet bij Oostenrijk-Hongarije
horen. Serven werden niet gesteund door Rusland.
● Aanleiding: moord op Franz Ferdinand door Gavrilo Princip.
-Kenmerken van de Eerste Wereldoorlog
● Westen: loopgravenoorlog
● Oosten: bewegingsoorlog
● Werd een totale oorlog: gehele samenleving en economie van oorlogvoerende
landen werd ten dienste gesteld van het verloop van de oorlog (landbouw, industrie,
inzet van vrouwen, enz.).
● Inzet van nieuw wapentuig: tanks, vlammenwerpers, vliegtuigen, onderzeeërs,
gifgas.
● Voedseltekorten voor bevolking van Duitsland, vooral door de blokkade door Engelse
oorlogsschepen van Duits zeehavens.
-Gevolgen van de oorlog
● Wilson: zelfbeschikkingsrecht, Volkenbond → komt weinig van terecht omdat
de VS, Rusland en Duitsland niet meedoen.
● Vrede van Versailles: strafmaatregelen tegen Duitsland.
● Duitsland hoofdschuldige van de oorlog.
● Herstelbetalingen, 10% van grondgebied kwijt, leger van 100.000 man en geen
zware wapens.
● Het Habsburgse Rijk: viel uiteen in Oostenrijk, Hongarije, Tsjechoslowakije,
Joegoslavië, Polen.
-9.2: De economische wereldcrisis
-1919-1939: Het interbellum
● Periode tussen twee wereldoorlogen.
● Jaren ‘20: economische groei.
● Jaren ‘30: economische crisis.
-Economie jaren ‘20
● In de VS was er toen al een consumptiemaatschappij (het kopen en verbruiken van
producten is belangrijk geworden).
● In de VS hadden veel mensen een auto, koelkast e.d.
● Geld voor vrije tijd: bioscoop, sport.
, ● Economische groei.
● In Europa na 1919 economisch herstel, maar hier liep men achter op het gebied van
consumptiegoederen.
● 24 oktober 1929: Zwarte Donderdag: instorten van de aandelenkoers (beurskrach)
op Wallstreet (directe oorzaak van crisis). Begin economische crisis, zowel in de VS
als de rest van de wereld.
-Oorzaken
● Overproductie in de landbouw (verband WO-I).
● Overproductie in de industrie: fabrikanten bleven met voorraden zitten.
● Lonen bleven achter: lage koopkracht.
● Veel mensen kochten consumptiegoederen (en aandelen) met geleend geld
(krediet).
-Gevolgen
1. In Duitsland gold vanaf 1924 het Dawesplan (VS gaf Duitsland leningen voor de
industrie, zodat er geld verdient kon worden voor de herstelbetalingen.
Amerika wilde haar leningen aan Duitsland terug hebben, Gevolgd: economie
Duitsland stortte in elkaar.
2. Economische crisis van de jaren ‘30 wordt de Grote Depressie genoemd.
Gevolgen waren onder andere: massa-ontslagen, banken die failliet gingen,
torenhoge werkloosheid, daling koopkracht, ontstaan van sloppenwijken.
Oplossing: er moet vanzelf weer economisch herstel komen → werkte niet.
Vanaf 1933: Roosevelt: overheid moet ingrijpen in de economie: New Deal:
- Banken gered
- Grote openbare werken
- Huizenbezitters kregen steun
- Uitkeringen voor werklozen
-9.3: De totalitaire systemen
-Opkomst van communisme in de Sovjet-Unie
● 1917: Oktoberrevolutie: revolutiepoging van de bolsjewieken onder leiding van Lenin
(staatsgreep).
● 1922: Oprichting Sovjet-Unie.
● 1924: dood Lenin, Stalin aan de macht
● 1929: begin van de Vijfjarenplannen voor de industrie. In de landbouw kwam er
collectivisatie. Gevolgen: boerenopstanden en hongersnood (door Stalin met opzet
veroorzaakt).
● Kenmerken Sovjet-Unie in de tijd van Stalin: eenpartijstaat, dwangarbeid, angst,
terreur, hongersnoden, strafkampen, verheerlijking van Stalin.
-Opkomst van het fascisme in Italië
● 1919: oprichting fascistische beweging.
Oorzaken: chaos in Italië na WO-I, angst voor het communisme, teleurstelling over
de Vrede van Versailles.
1922: Mars op Rome, Mussolini kreeg van de koning macht. Opbouw dictatuur.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller naimamaria. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.02. You're not tied to anything after your purchase.
